در باب اطلاع‌رساني ديني

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: در باب اطلاع‌رساني ديني

ارتباطات- سيدجواد موسوي هوايي*:
در عصر رسانه، كثرت انتقال اطلاعات به مخاطبين و ايجاد ابزارهاي گوناگون ارتباطي، مخاطبين را در جهان كنوني محاصره كرده و شايد اين‌گونه بتوان گفت كه آنها را از تفكر و تحليل صحيح و به‌موقع محروم كرده است.

1. در اين بين آنان كه براي دين و دينداري اهميت بسزايي قائلند و مي‌دانند كه اساسي‌ترين عنصر تعالي انسان به سطح انساني و پس از آن خداگونه شدن وابسته به عنصر دين و دينداري است خصوصاً پيروان دين اسلام به‌دنبال آنند كه جايگاهي در فضاي اطلاع‌رساني جديد براي دين خود و ارزش‌ها و باورهاي برگرفته از آن پيدا كنند.

در اطلاع‌رساني ديني قطعاً بايد نسبت به نياز مخاطبان از گروه‌ها و سنين مختلف و مليت‌ها و قوميت‌ها توجه كرد و همچنين ضروري است كه به صورت كارشناسانه و مجتهدانه سراغ معارف ديني رفت و دين را به‌طور جامع و كامل همان‌گونه كه هست شناخت و نسبت به نياز مخاطبان از آن بهره گرفت. دين عزيز اسلام با جامعيت و كمال بي‌نظير خود در بين اديان الهي و بشر ساخته بالاترين امتياز را براي تبعيت و پيروي، آن هم پيروي عاقلانه، عاشقانه و عالمانه دارد. در عين‌حال در اطلاع‌رساني ديني حتماً بايد عنصر عقل و عنصر علم برخاسته از دين و معارف الهي و تجربيات علمي (به‌عنوان ابزار و نه تعيين‌كننده محتوا) را مدنظر داشت.

2. تبليغ ديني به معناي رساندن پيام الهي به مردم است چرا كه دين خدا كافه‌للناس است و رساندن پيام دين، محدود به رساندن مجموعه‌اي از اطلاعات ديني و گزاره‌هاي ديني نخواهد بود. تبليغ دين حركتي است با انگيزه الهي كه با دستمايه علوم و معارف اسلامي و با انگيزه عشق به هدايت مخاطبين و عشق به مبدأ دين انجام مي‌پذيرد. در تبليغات ديني رساندن پيام مستلزم به‌لسان قوم بودن است و همچنين مستلزم درك ويژگي‌هاي گوناگون مخاطبين است. لذا در تبليغ ديني نوعي از زيست ديني همراه با عقل و علم و عشق به انسان‌ها منتقل مي‌شود. اما به‌هر حال در پهنه وسيعي از تبليغ ديني اطلاع‌رساني ديني نيز وجود دارد.

3. روش‌هاي گوناگوني كه براي رساندن پيام در جامعه جهاني امروز استفاده مي‌شود مي‌تواند كاركردهاي مناسب و مؤثري را نسبت به اطلاع‌رساني و تبليغ ديني داشته باشد. استفاده از رسانه‌هاي ديداري و شنيداري و استفاده از رسانه‌هاي ديجيتال و فضاي وب مي‌تواند گستره عمق و قدرت تبليغ دين را تقويت كند.

بنابراين اگرچه خطابه و منبر و انتقال مفاهيم ديني و اخلاقي و ارزشي به‌صورت چهره به چهره و تبليغ روبه‌رو بهترين تأثير را در مخاطب دارد و امر بلاغ را عميق‌تر محقق مي‌كند، اما استفاده از ابزارهاي گوناگون اطلاع‌رساني كه به‌وسيله استعدادهاي خدادادي بشر و سلطه خدادادي او بر عالم ايجاد شده است نيز مهم و ضروري است. همچنين در تحقيقات مستند به پژوهش‌هاي ميداني به اثبات رسيده كه انتقال مفاهيم ديني و اخلاقي در تبليغ چهره به چهره بسيار مؤثر از گونه‌هاي ديگر اطلاع‌رساني و تبليغ است.

4. مادامي كه ابزار اطلاعات و اطلاع‌رساني به‌صورت تعيين‌كننده محتوا و جهت‌دهنده به رويكردهاي تبليغات ديني در نيايند استفاده از آنها براي اطلاع‌رساني و تبليغ دين استفاده‌اي به روز و عاقلانه و حتي مورد تأييد دين نخواهد بود. ابزارهاي مدرن نبايد تفكر مدرنيسم كه برگرفته از انسان‌محوري و نفي خدامحوري است و بازگشت به اومانيسم دارد آن هم از نوع غربي اين دو مقوله را برمحتواي ديني تحميل كنند، به‌اصطلاح روز لوكوموتيو و واگن‌هاي قطار دين و دينداري را در ريل‌هاي مدرنيته و مدرنيسم قرار دهند، تا در نتيجه اطلاع‌رساني ديني در خدمت اهداف ليبراليسم غربي قرار گيرد و اين امر موضوعي است پيچيده و حساس كه بعضاً گريبانگير برخي از مدعيان روشنفكري ديني شده است.

در پايان لازم است كه اين تذكر مهم بيان شود كه دين و خصوصاً دين عزيز اسلام هم داراي محتوايي جامع، كامل و كاملاً كاربردي براي بشر امروز است و هم معرفي‌كننده ملاك‌ها و معيارهاي استفاده از ابزارهاي نوين اطلاع‌رساني.

* معاونت پژوهشي – آموزشي سازمان تبليغات اسلامي

تاريخ درج: 1 تير 1387 ساعت 10:23 تاريخ تاييد: 2 تير 1387 ساعت 00:43 تاريخ به روز رساني: 1 تير 1387 ساعت 10:35
يکشنبه 2 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]