؛ نشانه‌اي از اهميت كتابت و خوشنويسي

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بالندگي هنر خوشنويسي در مكتب وحي / 12قسم قرآن به «قلم»؛ نشانه‌اي از اهميت كتابت و خوشنويسي
گروه هنر: خط و خوشنويسي در دين مبين اسلام از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است، چنان‌كه پروردگار جهانيان در قرآن كريم به «قلم» قسم مي‌خورد و كتابت را مهم برمي‌شمارد.
خط و خوشنويسي پس از طي فراز و نشيب‌هايي بسيار در دور‌ه‌هاي مختلف تاريخ، امروزه از اركان مهم ارتباطات و روابط‌هاي انساني به شمار مي‌رود كه در تاريخ اسلام نيز خط و خوشنويسي در دين مبين اسلام از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است، چنان‌كه پروردگار جهانيان در قرآن كريم به «قلم» قسم مي‌خورد و كتابت را مهم برمي‌شمارد.

همچنين بنا بر روايات معتبر از معصومين (ع) نيز بر نيكو نوشتن سفارشات فراواني شده است كه مي‌توان به حضرت مولي الموحدين علي (ع) اشاره كرد كه خود آن بزرگوار علاوه بر نوشتن زيباي كلام وحي، براي اين هنر شريف و آسماني در باب ترتيب و آداب آن و نيز شرف اشتغال به اين هنر مقدس نكاتي بيان فرموده‌اند كه از جمله اين فرمايشات آن است كه: كلام نيكو صيد دل‌هاي مردم كند و خط نيكو تفرج و روشني به چشم رساند.

همچنين در جايي ديگر مي‌فرمايند: زيبايي خط منوط است به تعليم استاد و تمرين درست و پيوسته. تركيب و اصل خط استوار است بر شناخت مفردات و شناخت مركبات.

در جايي ديگر نيز سرسلسله‌دار خيل عاشقان و دلدادگان جهان محمد بن عبدالله (ص) آخرين رسول مبعوث مي‌فرمايند: هر كس بسم الله الرحمن الرحيم را به نيكويي بنگارد بي‌حساب به بهشت وارد مي‌گردد.

از همين روايات مي‌توان به اهميت كتابت و خوشنويسي نزد معصومين (ع) پي برد و براي اين هنر، جايگاه رفيعي در فرهنگ اسلامي اختصاص داد.

تيتوس بوركهارت فيلسوف و هنرشناس معاصر در مورد خوشنويسي اسلامي نيز به اين نتيجه رسيده است كه «شريف‌ترين هنر بصري در جهان اسلام خوشنويسي است». او همچنين معتقد است كه هيچ هنري در پرورش ذوق هنري مسلمانان به اندازه خوشنويسي مؤثر نبوده است.

اصولاً از ديرباز در بين هنرمندان و استادان بزرگ خوشنويسي جهان اسلام، خط و خوشنويسي وسيله‌اي براي تزكيه نفس به شمار مي‌رود. مضامين روحاني و تأثيرگذاري كه از سر پنجه قلم هنرمند خوشنويس تراوش مي‌كند اعم از آيات قرآني، روايات و پند و اندرزهاي بزرگان _ نثر و نظم_ و به طور كلي آشنايي هنرمند با ادبيات عرفاني موجب مي‌شود كه خوشنويس آنها را در شرايط خاص و روحاني بنويسد تا جايي كه اين بيانات به منزله همنشين و مونس در دل او جاي مي‌گيرد و دل وي را از زنگارهاي دروني و هوس‌هاي باطني صيقل مي‌دهد كه اين نيز از الطاف پروردگار منزه است.

ارادتمندان آستان الهي، هر يك به فراخور دانش و ذوق و توان خود و در هر جايگاه هنري در بسط و نشر آداب قرآن كريم عاشقانه و از روي اخلاص، منتهاي همت خود را به كار گرفته تا بتوانند اين كلام آسماني را به زيباترين شكل ممكن به بشريت عرضه دارند.

بنابراين قرآن كريم اين صحيفه مقدس مسلمانان جهان كه حضرت محمد(ص) آن را به گوش جهانيان رسانيد، از زمان وحي و حتي تا به امروز از جهات مختلفي از جمله نگارش و كتابت آن مورد توجه قرار گرفته است كه در اين ميان هنرمندان نقش بسزايي در انتقال هر چه زيباتر و صحيح‌تر اين آيات الهي داشته‌اند، چنان كه حضرت علي (ع) خود از واضعان خط كوفي به شمار مي‌روند و همان طور كه گفته شد براي آن آدابي نيز قائل هستند و قرآن‌هايي منسوب به ايشان در موزه‌هاي ايران و ديگر كشور‌ها موجود است.

در اين ميان هنرمندان ايراني نيز تمام سعي خود را بر اين كار گذارده و خطاطان و تذهيب‌كاران و ديگر هنرمندان رشته‌هاي مختلف هنر هاي تجسمي آن را سر لوحه خود قرار داده تا جايي كه خوشنويسي به عنوان هنري مقدس و ايراني – اسلامي قلمداد شده و با اين توصيفات خوشنويسي را مي‌توان از بخش‌هاي اعظم پيكره فرهنگ و هنر اسلامي دانست و تا به امروز نيز اين هنر شريف و مقدس حامل رسالت خود است.

در اين ميان البته بزرگاني از تبار خط و خوشنويسي آثاري جهاني را خلق كرده‌اند كه در اكثر موزه‌هاي دنيا موجود است از جمله مي‌توان به ابن مقله كه خود واضع خط نسخ نيز است، ياقوت مستعصمي و ميرزا احمد نيريزي اشاره كرد كه علاوه بر زيبايي و جاودانگي آثارشان از افتخارات ايرانيان نيز هستند اشاره كرد كه البته از افتخارات و همچنين الطاف الهي و آرزو براي هر خوشنويس آن است كه با دستان خاكي خود آياتي آسماني و مقدس را به رشته تحرير درآورد.

نويسنده: مسئول واحد هنرهاي تجسمي حوزه هنري استان بوشهر
شنبه 1 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 272]