- «ارج‌نامه محمد معين» رونمايي شد

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

راسخون:39 سال از درگذشت استاد فقيد، محمد معين مي‌گذرد و اين افتخاري براي ميراث مكتوب است كه ارج‌نامه‌اي را براي اين استاد تدوين كرده است رئیس مركز ميراث مكتوب در اين مراسم، در سخنان كوتاهي به ارائه‌ي گزارشي اجمالي درباره‌ي پروژه‌ي تدوين ارج‌نامه‌ي بزرگان و پيش‌كسوتان فرهنگ و ادب از سوي اين مركز پرداخت و با بيان اين‌كه ارج‌نامه‌ي محمد معين پنجمين اثر از اين مجموعه است، گفت: 39 سال از درگذشت استاد فقيد، محمد معين مي‌گذرد و اين افتخاري براي ميراث مكتوب است كه ارج‌نامه‌اي را براي اين استاد تدوين كرده است. علي‌اشرف صادقي نيز در بخشي از سخنانش به مرور خاطرات همكاري‌اش با دكتر محمد معين در تأليف مدخل‌هايي از فرهنگ‌نامه‌ي علامه دهخدا پرداخت و از تدوين مجموعه‌ي 20 جلدي ارج‌نامه‌ي بزرگان و پيش‌كسوتان فرهنگ و هنر از سوي ميراث مكتوب به‌عنوان ابتكاري خوب ياد كرد و گفت: بايد يادآور شد كه تدوين اين ارج‌نامه‌ها فقط با رويكرد تجليل و ستايش از تلاش‌هاي علمي استادان و بزرگان علم و ادب نيست، بلكه تبيين روش‌هاي مطالعاتي و علمي آن‌ها براي استفاده‌ي جوانان نيز است. او بيان كرد: براي تدوين اين ارج‌نامه از كساني كه درباره‌ي استاد معين آثار تحقيقي تأليف كرده‌اند، مقاله گرفته شده و البته تلاش شده است، مقالات جنبه‌ي انتقادي تند نداشته باشد. در ادامه‌ي اين نشست، محمد غلام‌رضايي در سخناني درباره‌ي محمد معين، اظهار كرد: از ميان استادان و اديبان معاصر كم‌تر كسي مانند دكتر معين است كه نامش آشناي غيردانشگاهيان و غيرمتخصصان است. وي توضيح داد: هرچند مجموعه كتاب‌ها و مقالات دكتر معين، تنوع فراواني دارد كه نشان از جامعيت اين استاد برجسته دارد، اما وجه برجسته‌ي كارها و فعاليت‌هاي پژوهشي او در حوزه‌ي زبان فارسي است. او به سبب آشنايي تمام با زبان‌هاي ايراني پيش از اسلام و دانستن چند زبان خارجي و همچنين آشنايي با روش‌هاي تحقيق توانست تصحيح برهان قاطع و تدوين فرهنگ فارسي را انجام دهد كه هنوز هم از فرهنگ‌هاي مرجع و پرمراجعه‌ي فارسي است. مؤلف «ارج‌نامه محمد معين» حوزه‌ي ديگر فعاليت و علاقه‌ي اين پژوهش‌گر را دستور زبان فارسي دانست و به چهار اثر تأليفي او در اين حوزه اشاره و بيان كرد: محمد معين به كوشش، دقت و امانت ميان همه معروف است و با وجود اين اوصاف، خود معترف به نقص‌ها و اشتباه‌هاي كارش است، چنان‌چه درباره‌ي برهان قاطع گفته، اين كاري است كه توانسته‌ايم، نه آنچه خواسته‌ايم و درباره‌ي فرهنگ فارسي نوشته است تا سه‌بار در آن تجديد ‌نظر نشود نمي‌تواند با نمونه‌هاي فرهنگ‌هاي اروپايي لاف همسري بزند. غلام‌رضايي به ارائه‌ي توضيح‌هايي درباره‌ي «ارج‌نامه محمد معين» پرداخت و اظهار كرد: اين ارج‌نامه از نظر كليات مانند ديگر ارج‌نامه‌هايي است كه مركز پژوهشي ميراث مكتوب تا كنون منتشر كرده است، اما از آن‌جا كه اديبان و استاداني كه اين مجموعه‌ها به نام آن‌ها چاپ مي‌شود، از نظر حوزه‌ي كار، پژوهش، كميت و كيفيت آثار يكسان ندارند و پردازندگان ارج‌نامه‌ها نيز سليقه‌هاي گوناگون دارند، طبيعتا ارج‌نامه‌ها در فروع و جزييات با هم متفاوت است. ارج‌نامه‌ي يادشده در هفت بخش تدوين شده و بعضي بخش‌ها نيز به تناسب موضوع به چند فصل تقسيم شده است. او توضيح داد: در بخش اول، سخن از زندگي دكتر معين است با يادي از بزرگاني كه او با آن‌ها مصاحبت داشته يا از آن‌ها به‌نوعي الهام پذيرفته است. ويژگي‌هاي صوري، معنوي و اخلاقي او نيز در همين بخش آمده است. آخرين قسمت از بخش اول، اسناد و مدارك است كه بعضي از آن‌ها نخستين‌بار چاپ شده، از جمله چند نامه كه به لطف استادان دانشمند ايرج افشار و علي‌اشرف صادقي در اين ارج‌نامه چاپ شده است. وي اضافه كرد: بخش دوم به بررسي فعاليت‌هاي آموزشي و علمي او اختصاص دارد. شيوه‌ي تدريس، مسافرت‌هاي علمي، عضويت در مجامع علمي و پژوهشي، فعاليت‌هاي پژوهشي و انتشاراتي، ويژگي‌هاي علمي، زمينه‌هاي تحقيقاتي و روش كار او و موضوع‌هايي از اين دست از مباحث اين بخش است. بخش سوم، كتاب‌شناسي اجمالي و تفصيلي آثار دكتر معين است و طبقه‌بندي آن‌ها. بخش چهارم نيز ديدگاه‌هاي ديگران درباره‌ي دكتر معين است و نقل نمونه‌هايي از آثار او. بعضي‌ نقد‌هايي كه بر آثار دكتر معين نوشته شده نيز در اين بخش آمده است. بخش پنجم سال‌شمار تفصيلي زندگي و فعاليت‌هاي علمي و انتشاراتي دكتر معين است و پس از آن، گزيده‌اي از كتاب‌شناسي دكتر معين، يعني مشخصات مقالات، نوشته‌ها و گفتار‌هايي درباره‌ي او ارائه شده است. آخرين بخش، شامل 13 مقاله درباره‌ي متن‌هايي است كه دكتر معين تصحيح كرده يا كتاب‌هايي كه مراجعه به متون قديم، يكي از مبناهاي تأليف و تدوين آن‌ها بوده است. در ادامه‌ي اين نشست، مهدخت معين ـ دختر محمد معين ـ از اين‌كه كتاب «ارج‌نامه محمد معين» پيش از انتشار براي مطالعه در اختيار او قرار نگرفته است، گلايه كرد و گفت: با وجود صحبت‌هاي انجام‌شده با مؤلف كتاب در مراحل آغاز تأليف، مبني بر اين‌كه پيش از چاپ شدن اثر، آن را براي مطالعه در اختيارم قرار دهند تا اطلاعات مربوط به تاريخچه‌ي زندگي استاد معين را بررسي و مطالعه كنم تا اطلاعات تاريخي اشتباه در اين اثر نباشد، اما متأسفانه اين امر انجام نشد و از جهاتي كتاب با ايراد‌هايي مواجه است. وي توضيح داد: سه‌سال پيش، جناب غلام‌رضايي به من درباره‌ي طرح كار كتاب توضيح‌هايي را ارائه كرد و يادم هست كه به ايشان عرض كردم، تمام كتاب‌هايي كه درباره‌ي محمد معين چاپ شده، به‌علت اين‌كه از روي نوشته‌هاي جرايد، روزنامه‌ها و مطبوعات بوده، با اشتباه‌هاي زيادي همراه است و در آن‌ها تاريخ‌هايي مربوط به تولد و مسائل ديگر به اشتباه درج شده بود. خواهش كردم، مطالب كتاب «ارج‌نامه محمد معين» پيش از چاپ از باب تاريخچه‌ي زندگي و تصحيح ايراد‌هايي كه رواج پيدا كرده است و همچنين جلوگيري از تكرار آن اشتباه‌ها در اختيارم قرار گيرد؛ اما پاسخ شنيدم كه مقالات علمي كتاب از سوي استادان برجسته‌ي دانشگاه تأليف شده است و نمي‌شود اثر را تصحيح كرد. خواهش كردم دست كم قسمت شرح حال محمد معين را در اختيارم بگذارند تا از تكرار اشتباه‌ها جلوگيري شود، اما اين اتفاق هم نيفتاد. او اظهار كرد: به اين كتاب دل بسته بودم، به‌دليل اين‌كه از سوي يكي از استادان دانشگاه تأليف مي‌شد و فكر مي‌كردم، كامل‌ترين و مستند‌ترين اثري خواهد بود كه درباره‌ي زندگي و آثار محمد معين تأليف مي‌شود. گمان مي‌بردم مرجعي قابل اعتماد خواهد بود؛ اما اين‌طور نشد. كتاب هرچند جامعيت دارد، اما برخي اطلاعات آن مخدوش است. دختر محمد معين در ادامه به اشتباه‌هاي واردشده در كتاب «ارج‌نامه محمد معين» اشاره كرد و از ناشر اثر خواست اصلاحات اين ايرادها در ضميمه‌ي كتاب انجام شود و در چاپ‌هاي بعد كاملا تصحيح و برطرف شود. وي از اين‌كه عكس‌هاي مربوط به دوران بيماري محمد معين در اين ارج‌نامه آمده است، انتقاد كرد و گفت: نبايد از عكس‌هاي بيماري دكتر معين استفاده مي‌شد، زيرا نگاهي منفي نسبت به علم و دانش‌اندوزي در جوانان ايجاد مي‌كند و مي‌گويند، ببينيد عاقبت دانش‌اندوزي اين است. او در بخش ديگري از سخنانش به قانون حقوق مؤلفين اشاره كرد و افزود: من اصل قانون 30 سال را ديده‌ام. در اين قانون قيد شده است، پس از فوت مؤلف و با گذشت 30 سال، اثر منتشرشده نبايد مشابه اثر قبلي باشد، بلكه بايد عين اثر باشد. با اين حساب، نبايد فرهنگ شش جلدي معين به فرهنگ يك جلدي فرو‌كاسته شود و اين تلخيصي كه از سوي تعدادي آدم بي‌سواد انجام شده است، به‌عنوان فرهنگ يك جلدي معين معرفي شود. اين اتفاق با دست‌برد‌هاي عده‌اي سودجو در بازار نشر رخ داده است، اما نبايد در كتاب مربوط به محمد معين از اين اثر به‌عنوان تأليف او ياد شود، زيرا اين مسأله به جايگاه و اعتبار مؤلف و نام او لطمه مي‌زند. البته محمد معين فرهنگ يك جلدي تأليف كرده، اما منتشر نكرده و اين فرهنگ يك جلدي كه در بازار است، تلخيص‌يافته‌ي فرهنگ شش جلدي است و نمي‌تواند در شمار آثار استاد معرفي شود. قرار بود در اين مراسم سيروس شميسا نيز صحبت كند، ولي او حضور نداشت و به جاي شميسا، مجدالدين كيواني به بيان خاطراتي از منش علمي و شخصيت بزرگ اخلاقي دكتر محمد معين پرداخت و گفت: ايشان دقت و ديانت علمي خيلي بالايي داشت كه مثال‌زدني است. 1002

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 249]