واضح آرشیو وب فارسی:حيات نو: با روند طولانى صدور مجوزكمانگيزگى براى انتشار تازه، ناشران را دربرمىگيرد
فرهنگوهنر،صنممودي-ضررهاى مادى و معنوي، آسيبهايى است كه در پى طولانى شدن روند مجوز نشر به ناشران وارد مىشود، اين در حالى است كه معاون فرهنگى وزير ارشاد اين پروسه طولانى را براى رعايت عدالت و ضايع نشدن حقوق افراد عنوان مىكند.
خبرگزارى مهر در روزهاى اخير گفتوگوى كوتاهى را از محسن پرويز منتشر كرد كه در آ ن، اين مقام دولتى در توضيح روند طولانى صدور مجوز كتاب در دوره كنونى گفته بود: «اگر ما بخواهيم عدالت را رعايت كنيم و نخواهيم حقوق افراد ضايع بشود طبيعى است كه در بعضى موارد بايد روند طولانىترى را اجرا كنيم. به عبارت ديگر، ما براى اينكه به افراد پاسخ منفى ندهيم مجبوريم روند طولانى ترى را براى صدور مجور كتاب طى كنيم.»
با آنكه پرويز معتقد است در روند طى چنين مراحلى حقوق افراد بهتر حفظ مىشود و نبايد آن را نكتهاى منفى تلقى كرد. اما به نظر مىرسد چنين زمانهاى طولانى براى ناشر مشكلات زيادى را در پى دارد. چنانكه «محمد على جعفريه»، مدير نشر ثالث در اين باره مىگويد: «وقتى ناشرى كتابى را به مرحلهاى مىرساند كه براى گرفتن مجوز به ارشاد مىدهد براى آن سرمايهگذارى كرده است. اين سرمايهگذارىها هم از نظر مادى و هم به لحاظ معنوى است.»جعفريه تاكيد مىكند: «روند طولانى صدور مجوز نشر، ناشر و مولف را از هر دوى اين ابعاد دچار مشكل مىكند.»
اين انتقاد تنها از سوى مدير نشر ثالت نيست كه مطرح مىشود بلكه ديگر ناشران هم بر آن صحه مىگذارند همانطور كه مدير نشر ققنوس در توضيح بيشتر اين امر مىگويد: «وقتى كتابى براى گرفتن مجوز به ارشاد مىرود هزينههاى زيادى براى آن صرف شده است، جداى از مسئله اقتصادي، تكرار اين مسئله براى ناشر و مولف افسردگى و دل زدگى را به دنبال دارد.»امير حسينزادگان طبعات منفى دلسردى دستاندركاران حوزه انتشار كتاب را دليل كاهش كتابهاى جديد عنوان مىكند و مىافزايد: «اين امر باعث مىشود نويسندگان و مولفان ديگر رغبت چندانى به نوشتن كتابهاى جديد نداشته باشند و همين طور ناشران از تلاش براى انتشار تازههاى كتاب دلسرد مىشوند.»
«اگر لايههايى كه در بخشهاى مربوطه در نظر گرفته شدهاند مثل اداره كتاب به نتيجه نرسند ; و ناچارا موضوع به هيئت نظارت ارجاع و در آنجا براى كتاب تعيين تكليفى مىشود» اينها دلايلى است كه پرويز در توضيح چگونگى طولانى شدن روند صدور مجوزها عنوان مىكند. اما جعفريه پيشنهاد ديگر گونهاى را براى رفع اين مشكلات عنوان مىكند و براى گفته خود به بيان يك جمله اكتفا مىكند.
او مىگويد: «ارشاد بر اساس قانون، مسئوليت نشر را به خود ناشر واگذار كند.» و اين اقدام را شدنى مىداند براى مثال به سراغ سيستم انتشار يك روزنامه مىرود و مىگويد پيش از آنكه روزنامهاى منتشر شود هيچ مميزى از بيرون انجام نمىشود اين دست اندركاران روزنامه هستند كه براساس سياستهاى خود درباره انتشار مطالب تصميم مىگيرند اما اگر تخلفى هم صورت گيرد خود مسئول و پاسخ گو هستند. چندى پيش، اتحاديه ناشران و كتابفروشان تهران در نامهاى خطاب به وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، رسيدگى به آنچه را كه وضعيت نابسامان صدور مجوز نشر كتاب خوانده شده بود، خواستار شد. در اين متن از واگذارى مسئوليت نشر به ناشر گفته بود: «از سالها قبل، ديدگاه اين اتحاديه درباره مميزى اين بوده كه كتاب بايد منتشر شود و بعد از انتشار اگر شخص يا نهادى از محتواى آن شكايت داشت، از نويسنده يا ناشر شكايت كند; ولى حال كه قرار است شيوه نظارت قبل از چاپ اعمال شود، بهتر است قانونمندتر باشد. »
حسينزادگان نيز تاكيد مىكند: ارشاد مىتواند به گونه اى برنامهريزى كند كه روند صدور مجوزها با سرعت بيشترى انجام شود و وقتى كتابى به هيئت نظارت مىرود چنين زمان طولانى را در اين مرحله باقى نماند. تلاش ارشاد براى صدور مجوزهاى بيشتر موضوعى است كه در صورت تحقق مىتواند بسيارى از مشكلات ناشران و مولفان را از ميان بردارد. اما به گفته برخى از ناشران و مولفان، كتابهاى زيادى هست كه بيش از يك سال از ماندن آنها در ارشاد مىگذرد. نشر ثالث يكى از انتشارات پركارى است كه به گفته مدير آن نيز كتابهاى زيادى را براى گرفتن مجوز به ارشاد ارائه مىدهد و از اين ميان ارشاد به برخى از كتابها مجوز مىدهد و برخى ديگر به گفته جعفريه مدت طولانى در انتظار مجوز باقى مىماند. او مىگويد: «ما كتاب داريم كه بالاى يك سال و دو سال است كه در ارشاد مانده است. هنوز جوابى براى مجوز داده نشده است.»او درباره پيگيرىهايشان براى اطلاع از وضعيت اين كتابها در ارشاد مىگويد: «تجربه ثابت كرده است كه كتابهايى كه بيش از شش ماه در ارشاد مىماند گاهى گم شدهاند و خود اداره كتاب هم خبرى از آخرين وضعيت بررسىها ندارد. يا بازرس; كتاب را برده و بازنگردانده است.»مدير نشر ثالث آمار كتابهاى مانده در ارشاد را اعلام نمىكند و مىگويد: «آمار اين كتابهايمان را داريم اما به دليل سياستهاى كارى آن را اعلام نمىكنيم.»اين مشكلات تنها دامن نشر ثالث را نگرفته است بلكه جعفريه مشكلاتى را عنوان مىكند كه ديگر ناشران نيز با آن مواجهاند چنانكه حسينزادگان نيز مىگويد: «هفت، هشت ماه بود كه چندان از صدور مجوز خبرى نبود، قول داده بودند بعد از نمايشگاه كتاب، تكليف تعدادى از كتابهايى را كه در ارشاد مانده است، مشخص كنند. به تازگى هم قرار شده ارشاد چندتايى مجوز بدهد.»
در جهان امروزتوليد كالاى فرهنگى داراى اهميت فراوانى است و حيات فردى و جمعى ما بيش از پيش زير نفوذ توليدات فرهنگى قرار دارد، كتاب يكى از كالاهاى فرهنگى است كه كميت و كيفيت آن همواره از شاخصهاى مهم توسعه است. و در اين ميان ناشر در چگونگى توليد اين محصول فرهنگى نقش بسيار مهمى را ايفا مىكند.
از اين رو نبود زمان بندى چندان مشخصى براى صدور مجوزها از سوى ارشاد مشكلى است كه حتى در برنامهريزىهاى ناشران نيز اثر گذاشته و آنها را با به همريختگى برنامههاى كارى مواجه مىكند. چراكه زمان انتشار كتاب و توضيح آن در بازار همه بستگى به مجوز ارشاد دارد. همچنين به نظر مىرسد ناشران در پى اين ديركردها با مشكل ديگرى نيز مواجه مىشوند. ناشرى ممكن است با توجه به بازاريابىها و نيز خواست بازار و مردم جامعه اقدام به انتشار كتابى كنند. اما ماندن يك ساله آن كتاب در ارشاد همه برنامهريزىهاى ناشر را با بن بست مواجه مىكند. امسال نيز در جريان برگزارى نمايشگاه كتاب، برخى ناشران و اهل قلم از معطل ماندن كتابهايشان در انتظار مجوز و نرسيدن آنها به نمايشگاه گله داشتند. و تعدادى از مسئولان موسسههاى انتشاراتى و تعدادى از ناشران، وضعيت نشر را در سال گذشته، داراى ركود و عوامل اقتصادى و تاخير در صدور مجوز را از جمله عوامل اين ركود دانستهاند.
در نامه ناشران و كتابفروشان تهران به وزير ارشاد همچنين، تاخير در ارائه مجوز نشر و انتظار ماهها و بلكه بيش از يك ونيم سال براى دريافت مجوز، نبودن قانونى مشخص براى مميزى و يكسان نبودن سياستها، لغو مجوز انتشار بعد از صدور مجوز، ندادن پاسخ سريع در مواردى به كتابهايى كه رفع ايراد شده و مجددا از سوى ناشر تحويل داده شده است و نبودن نظامىهماهنگ و يكدست و گم شدن كتابهايى كه براى دريافت مجوز به اين وزارتخانه ارائه شدهاند، مورد اعتراض ناشران قرار گرفته بود. اتحاديه ناشران و كتابفروشان در نامه خود به اين نكته نيز اشاره داشت كه از سالها قبل، ديدگاه اين اتحاديه درباره مميزى اين بوده كه كتاب بايد منتشر شود و بعد از انتشار اگر شخص يا نهادى از محتواى آن شكايت داشت، از نويسنده يا ناشر شكايت كند; ولى حال كه قرار است شيوه نظارت قبل از چاپ اعمال شود، بهتر است قانونمندتر باشد.
اتحاديه ناشران و كتابفروشان به وزير فرهنگ و ارشاد اسلامىپيشنهاد كرده بود، هيئتى از طرف وزير فرهنگ و ارشاد اسلامىبراى رسيدگى به شكايتهاى ناشران خسارت ديده تشكيل شود تا اين افراد بتوانند بدون ترس از تبعات منفى اين شكايت، مشكلات مشخص و موردى خود را با مسئولان در ميان بگذارند.
چهارشنبه 29 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: حيات نو]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 236]