- برگزاری اولين نشست كرسی های آزاد انديشی در حوزه علميه

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

راسخون : اهميت برگزاري كرسي‌هاي آزاد انديشي در عين حفظ مباني استوار فقه سنتي تا آنجا است، كه مقام معظم رهبري(حفظه الله) با تأكيد فراوان روي اين مسئله، آن را يكي از رسالت‌هاي اصلي حوزه‌هاي علميه در شرايط امروزي بر مي‌شمارد. به همين منظور و در راستاي عملي كردن فرمايشات معظم له، انجمن علمي- پژوهشي فقه قضايي در يك اقدام ابتكاري، تصميم به برگزاري سلسله نشست‌هاي از اين دست گرفته و در نظر دارد، ضمن درخواست از همكاري هاي علمي اساتيد، صاحب نظران، محققين و طلاب ارجمند صاحب ايده‌هاي نو در حوزه‌ي قضاي اسلامي در جهت غنا بخشيدن به اين نشست‌ها بهره جويد». به گزارش خبرنگار راسخون ،اولين نشست از سلسله نشست‌هاي كرسي آزاد انديشي در سالن دفاعيه مدرسه‌ي عالي فقه تخصصي از مدارس تحت پوشش مجتمع آموزش عالي فقه وابسته به جامعة المصطفي(ص) العالمية بر گزار گرديد. در ابتداي اين نشست كه با تلاوتي آياتي از كلام الله مجيد توسط قاري محترم سيد جعفر حسيني آغاز شد، مديران مدرسه عالي فقه تخصصي از جمله؛ حجة الاسلام والمسلمين محمدي رئيس مدرسه، حجة الاسلام والمسلين دكتر وحدتي شبيري مدير گروه فقه قضايي، حجة الاسلام والمسلين عباسي رئيس انجمن‌هاي علمي مجمتع آموزش عالي فقه، اساتيد و جمع زيادي طلاب حضور داشتند. پس از قرائت قرآن، دبير جلسه آقاي محمد ابراهيم بشارتي ضمن عرض خير مقدم به شركت كنندگان در جلسه، ابتدا با برشماري برنامه‌هاي نشست، مطالبي راجع در باره اهميت و اهداف اينگونه‌ نشست‌ها به عنوان مقدمه بيان كردند و اظهار داشتند: «به اعتقاد ما، قرآن كتاب تشريع است كه رسالت تفسير مجموعه‌ي نظام هستي در عالم تكوين، به منظور افزايش شناخت افراد بشر را به عهده دارد. برايند اساسي اين تفسير، طراحي يا به تعبير ديگر؛ مهندسي الگوي نظام‌مند رفتاري به صورت بايدها و نبايدهاي اخلاقي از يكسوي، و الزام‌هاي حقوقي از سوي ديگر است. شناخت درست اين احكام از قرآن كريم و ديگر منابع معتبر اجتهادي، و ارائه‌ي مستدل آن در جهت پاسخگويي به نيازهاي نو پيداي جامعه‌ي بشري در هر عصر و زمان، مستلزم استمرار فرهنگ تفكر عميق و انديشه‌هاي آزاد فقيهاني است كه در طول تاريخ حوزه‌هاي علميه، موجب پويشهاي هرچه بيشتر فقه گرانسنگ شيعي را فراهم آورده. در ادامه ‌ي برنامه، آقايان سيد احمد آقا حسيني و سيد باقر محمدي از طلاب فقه قضايي كه به تازگي پايان نامه‌هاي خود را در موضوعات مرتبط با قضاي اسلامي دفاع كرده اند، به عنوان سخنرانان جلسه در جايگاه قرار گرفته و به طرح مسئله به صورت موافق و مخالف اجراي علني حدود پرداختند. ابتدا سيد احمد آقا حسيني با بيان اين نكته كه اصل اجراي حدود جهت رعايت حفظ و نظم جامعه از اختيارات ولي فقيه بوده و مورد پذيرش فقيهان اسلامي مي‌باشد، دو دليل مبني بر عدم لزوم علني بودن اجراي حدود ارائه كردند. اولين دليل،اصل اولي است كه غير علني بودن اجراي حدود در ملأ عام را مي‌رساند. با اين وصف، كساني كه مي‌خواهند علني بودن را اثبات كنند، بايد مئونه‌ي بيشتري براي اثبات اين ادعاي خود هزينه نمايند. ايشان براي تأييد اين گفته‌، به بررسي واژه«طائفه» در آيه«الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِئَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ» پرداخته و به نقل از فقيهان گفتند، به باور بسياري از فقيهان، «طائفه» با يك نفر هم محقق مي‌شود؛ لذا ضرورتي ندارد كه حدود در ميدان شهر و با حضور جمعي از مردم به صورت علني به اجرا در آيد تا اجراي علني حدود صدق كند، همينكه حتي اگر به صورت گزينشي هم افرادي در صحنه اجراي حدود حضور داشته باشند كافي است. دومين دليل، مبني بر عدم لزوم علني بودن حدود، تالي فاسدي است كه از اين مسئله ناشي مي‌شود. چرا كه امروزه تمام تلاش دشمنان دين ما با استفاده از رسانه‌هاي جمعي و مطبوعات، سعي در مشوه جلوه دادن چهره نوراني اسلام به خصوص در حوزه اجراي مجازات‌ها است؛ از جمله مسايلي كه به عنوان مستمسك استفاده مي‌كنند، همين اجراي علني مجازات‌ها است. آنها مي‌گويند، اسلام همواره به دنبال خشونت است و با اجراي مجازات خشن، حقوق اساسي انسانها كه همان اصل آزادي و برخورداري از حق حيات باشد را بدين‌وسيله نقض مي‌كند. به همين جهت ضرورتي ندارد كه مجازات در ملأ عام اجرا گردد. علاوه برآن، در آيه شريفه، قيد«مؤمنين» بكار رفته كه به اعتقاد صاحب كنز العرفان، احترازي است نه توضيحي. بدين معنا كه مخاطب آيه، تنها مؤمنين مي‌شود و افراد غير مؤمن بدينوسيله از قلمرو خطاب وجوبي آيه مبني بر لزوم حضور در صحنه‌ي اجراي حدود، مستثني خواهد شد. دومين سخنران نشست، آقاي سيد باقر محمدي‌ بود كه به عنوان موافق اجراي علني حدود به ايراد سخن پرداخت. ايشان ضمن رد ادله‌ي مخالف مبني بر عدم لزوم علني بودن اجراي حدود، بررسي ادله‌ي طرفداران علني بودن اجراي مجازات‌ها را محور بحث قرار داد. اجماع اولين دليلي بود كه از آن در جهت لزوم علني بودن حدود و يا لا اقل عدم حرمت آن استفاده شد. در كنار اجماع، بحث مفهوم شناسي واژه«علن» يا«اعلان» كه هردو به يك معنا به‌كار رفته اند، محور ديگر بحث را به خود اختصاص داد. در اين قسمت، با اشاره به اين نكته كه، واژه«علن» در لغت معناي آشكار و ظاهر را مي‌رساند، اظهار داشتند:«علني بودن و اعلان، دو معنا را يدك مي‌كشد: يكي حضور مردم به صورت جمعي و ديگري، اعلان و دعوت عمومي جهت حضور در صحنه، زمان و مكاني كه از قبل براي اجراي حدود در نظر گرفته شده است». اين همان مطلبي است كه فقيهان ما، با تكيه بر آن، در كنار مفهوم شناسي به منظور پي بردن به ماهيت موضوع، فرايند حكم شناسي را مطمح نظر قرار داده اند. اما در رابطه با مصداق «طائفه» كه جناب آقاي حسيني تحقق آن را با يك نفر هم كافي دانستند بايد بگويم كه در ميان لغوين تنها «فَرّا» قايل به اين نظر است. اين در حالي است كه اكثر قريب به اتفاق زبان شناسان عرب، هم چنان كه خود ايشان نيز بيان فرمودند، براي تحقق مصداق آن، فراتر از يك نفر؛ بلكه بيشتر را لازم مي‌دانند. علاوه برآن، مطلبي مهمي كه در اينجا وجود دارد اين است كه، بايد براي شناخت مصداق واقعي«طائفه» به متفاهم عرفي مراجعه كرد. ما بايد ببينيم كه وقتي عرف اين واژه را بكار مي‌برند، چه معنايي از آن اراده مي‌كنند و مي‌فهمند. حقيقتا متفاهم عرفي همان است كه ما اشاره كرديم؛ يعني اينكه«طائفه» با يك نفر تحقق پيدا نمي‌كند و بايد افراد بيشتري حضور داشته باشند. به عنوان مثال؛ «طائفه» از «طوف» كه به معناي احاطه است، گرفته شده. احاطه و فراگيري زماني محقق مي‌شود كه افراد زيادي حضور داشته باشند نه اينكه تنها با يك فرد هم تحقق پيدا كند. روايات مسئله هم بدليل مشكل سندي كه دارند، از حيطه‌ي دليل بودن به خودي خود خارج اند بنابراين، نمي‌توان به آنها هم استدلال كرد. ايشان در ادامه علاوه بر بيان ادله‌ي فقهي و اصولي جهت اثبات ادعاي خود مبني بر مشروعيت علني بودن اجراي حدود، مواردي را جهت بيان حكمت حكم نيز بر شمردند. از جمله اين موارد، كاركرد بازدارنده‌ي آن است كه امروزه به لحاظ جرم شناسي از اهميت بسيار بالايي بر خوردار است. به باور جرم شناسان، مهم‌ترين اثر اجراي مجازات در ملأ عام، آن است كه از وقوع و نیز گسترش دامنه‌ي جرايم در جامعه پيشگيري مي‌شود؛ چرا كه در اين صورت دو حالت بازدارندگي به صورت، پيشگيري يا ارعاب عام براي افرادي كه وسوسه‌ي ارتكاب جرم را در ذهن دارند از يكسوي و پيشگيري يا ارعاب خاص براي فرد بزهكار محكوم از سوي ديگرا به دنبال دارد. بنابراين، ضرورت حكمت شناسي حكم هم ايجاب مي‌كند كه مجازات‌ها در ملأعام و به صورت علني اجرا شوند. در پايان جلسه، جناب حجة الاسلام والمسلين دكتر وحدتي شبيري به عنوان حسن ختام، ضمن بيان مطالبي در جهت اهميت ادامه‌ي برگزاري چنين نشست‌ها، توصيه‌هايي را نيز به اعضاي انجمن به منظور ارتقاي سطح فعاليت‌هاي كمي و كيفي آن بيان كردند كه در ادادمه به بخشي از آنها اشاره مي‌شود. 1- تأسيس يك انجمن علمي پژوهشي فقه قضايي فراتر از جامعة المصطفي 1ضروري است؛ 2- تدوين دانش‌نامه مسايل نوپيدا در حوزه فقه قضايي مبتني بر ديدگاه فقيهان در دستور كار قرار گيرد؛ 3- بهتر است تدوين طرح‌هاي پژوهشي از اين پس زير نظر گروه فقه قضايي صورت گيرد؛ 4- برگزاري كارگاه آموزشي مقاله نويسي علمي براي دانش پژوهان رشته فقه قضايي به منظور آشنايي و نيز افزايش توان پژوهشي آنان را جزو اولويت‌ها قرار دهيد؛ 5- تهيه‌ي پوسترهاي علمي در موضوعات مختلف و انتشار آنان به منظور اطلاع رساني مسايل نوپيداي فقه قضايي؛ 6- برگزاري كلاس‌هاي آموزشي آشنايي با نرم افرازهاي علوم اسلامي. دكتر وحدتي شبيري مدير فقه قضايي:« خوشبختم كه در خدمت شاگردان امام صادق(علیه السلام) بسر مي‌برم وامروز محصول تلاش هاي عزيزاني را شاهدم كه با پشتكار و تلاش فراوان، به خوبي نشست‌هاي اين چنيني را هدايت و مديريت مي‌كنند و اميدوارم كه در آينده شاهد شكوفايي بيشتر تواناييهاي شما باشم». حال و هواي نشست آن چنان جذابيتي براي شركت كنندگان ايجاد كرده بود كه پس از ختم جلسه، هركدام به نحوي از آن اظهار رضايت داشتند كه در اين قسمت گزيده از آنها را مي‌آوريم: استاد علي اشرف طهماسبي نيك از اعضاي علمي گروه فقه قضايي:« نشست امروز واقعا ابتكاري و در خور ستايش بود. به لحاظ كيفي مي‌توان گفت كه سطح علمي آن از كلاس درس هم با لاتر؛ بلكه در حد دكتري بود». علاوه برآنان، ديگر حاضران نيز هر كدام به نحوي در رابطه با آثار مثبت نشست كرسي‌هاي آزاد انديشي، از آن استقبال مي‌‌كردند. به طور مثال يكي از حاضرين مي‌گفت:«واقعا انجمن علمي فقه قضايي در اين مدت خوش درخشيد و توانست جايگاه خود را به عنوان انجمن نمونه در ميان ديگر انجمن‌هاي علمي باز يابد. اي كاش گروه‌هاي ديگر هم همكاري مي‌كردند تا با شكل گيري انجمن‌هاي علمي ما هم مي‌توانستيم از تجربيات اين عزيزان استفاده كنيم و در باره مسايل مرتبط با گرايش تحصيلي خود مان، فعاليت‌هاي علمي اين چنيني داشته باشيم»./2759/

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 328]