دو بازوي كهكشان راه شيري ناپديد شد

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: دو بازوي كهكشان راه شيري ناپديد شد

فضا- همشهري آنلاين:
داده هاي جديد تلسكوپ فضايي اسپيتزر نشان مي دهد كه كهكشان راه شيري به جاي چهار بازو، فقط دو بازو دارد.

سالها اين پرسش ذهن ستاره‌شناسان را به خود مشغول ساخته كه شكل كهكشان خود ما چگونه است؟

ما شكل كهكشان‌هاي ديگر را مي‌بينيم اما چون درون كهكشان راه شيري هستيم نمي‌توانيم از بيرون به آن نگاه كنيم و بدانيم چه شكلي دارد.

از دهه 1950 تاكنون نقشه‌هاي متعددي از راه شيري تهيه شده است. مدلهاي اوليه كه بر مبناي مشاهدات راديويي از گاز درون كهكشان طراحي شده بود، نشان مي‌داد كه راه شيري حلزوني شكل است و چهار بازوي اصلي دارد. اين بازوها به نامهاي «گونيا» (Norma)، «سپر- قنطورس» (Scutum-Centaurus)، «قوس» (Sagittarius) و «برساووش» (Perseus) نامگذاري شده‌اند. علاوه بر بازوها،‌ كهكشان نوارهايي از گاز و غبار در مركز خود دارد. بر اساس اين نقشه‌ها،‌ خورشيد در نزديكي بازوي مارپيچ كوچكي به نام «شكارچي» (Orion) بين بازوهاي برساووش و قوس قرار دارد.

به گزارش سايت نجوم به نقل از ناسا، پيش از اين، مبناي تهيه مدلهاي كهكشان راه شيري، مطالعه تنها يك قسمت آن يا استفاده از يك روش بود، به همين سبب، نقشه‌هايي كه گروه‌هاي مختلف تهيه مي‌كردند، هيچگاه با يكديگر همخواني نداشت. رصد گسترده آسمان در طول موجهاي فروسرخ در دهه 1990 اصلاحات اساسي در اين مدلها به وجود آورد،‌ از جمله باعث كشف ميله بزرگي از ستارگان در ميان كهكشان شد.

طول موجهاي فروسرخ مي‌تواند از ميان غبار عبور كند، به همين سبب‌ تلسكوپهاي فروسرخ بهتر مي‌توانند مركز شلوغ و غبارآلود كهكشان را مشاهده كنند. داده‌هاي فروسرخ نشان مي‌دهد كه گشترش ميله مركز كهكشان بيش از آن است كه تصور مي‌شد. بر اساس اين داده‌ها،‌ راه شيري 130 درجه گستردگي طولي و يك درجه در بالاي صفحه كهكشان و يك درجه پايين آن، گستردگي عرضي دارد. اين گستره كه از تركيب 800000 عكس تهيه شده، بيش از 110 ميليون ستاره دارد.

دانشمندان با شمارش ستاره‌ها دريافتند كه در امتداد بازوي سپر- قنطورس تعداد ستاره‌ها زياد مي‌شود و البته اين براي يك بازوي مارپيچي طبيعي است،‌ اما هنگامي كه ستاره‌ها را در امتداد بازوهاي قوس و گونيا شمردند دريافتند كه تعداد ستاره‌ها جهش قابل ملاحظه‌اي ندارد. بازوي چهارم،‌ برساووش،‌ قسمت بيروني كهكشان را دربرگرفته و در تصاوير فروسرخ قابل مشاهده نيست.

اين نتايج نشان مي‌دهد كه كهكشان راه شيري، نه چهار بازو كه دو بازو دارد، همچنان ‌كه ساختار عمومي كهكشانها ميله‌اي است. اين بازوهاي بزرگ كه تصور مي‌شود دو انتهاي ميله كهكشان را مي‌سازند،‌ بيشترين تراكم ستاره‌هاي جوان و روشن و همچنين ستاره‌هاي مسنتر يا غول‌هاي سرخ‌ را دارند. دو بازوي كوچك‌تر،‌ قوس و گونيا، با گاز و مجموعه‌هايي از ستارگان جوان پر شده‌اند.

در مشاهدات قبلي فروسرخ هم نشانه‌هايي از دو بازويي بودن راه شيري وجود داشت اما،‌ اين نخستين بار است كه ساختار،‌ محل و پهناي آن‌ها مشخص مي‌شود.

دو بازوي اصلي كهكشان ظاهر كاملي دارند، اما‌ ستاره‌ها به سبب چرخش به دور مركز كهكشان،‌ گاهي در درون و گاهي در بيرون آنها حركت مي‌كنند. شايد خورشيد ما هم زماني مقيم بازوي ديگري بوده است. خورشيد بيش از چهار ميليارد سال پيش شكل گرفته و‌ تاكنون،‌ 16 بار به دور مركز كهكشان چرخيده است.

تاريخ درج: 28 خرداد 1387 ساعت 10:36 تاريخ تاييد: 28 خرداد 1387 ساعت 16:52 تاريخ به روز رساني: 28 خرداد 1387 ساعت 13:07
سه شنبه 28 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 276]