شايد زماني برسد كه يادگار زنديه را درعكس هاي يادگاري بجوييم

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: از درون سياه چادر، بوي كشك و آش و چند غذاي عشايري به مشام مردم مي رسيد. برپاكنندگان چادر، اين غذاها را به گردشگران و مردم شيراز مي فروختند و اسب را به آنان كه مشتاق اسب سواري بودند، درقبال وجه، عرضه مي داشتند تا در ميدان روبه روي ارگ، دوري بزنند. بچه ها هم سوار اسب مي شدند و آنان كه شايد كمتر جسارت داشتند، با اسب، عكس يادگاري مي گرفتند و البته شخص پوشنده لباس هاي محلي و تفنگدار هم در عكس مي افتاد. ساختمان ارگ كريمخان در شيراز از آثاري است كه بدون حصار و به آساني در دسترس است و شايد اين فرصت باشد ولي به گفته برخي ها ، تهديد است. ساختماني كه زماني جايگاه حكومت خاندان زند بوده اينك چنان دردسترس است كه هرچند گاه يكبار،ديوارهايش آغشته و آكنده به شعار و دود آشپزها و تيغ يادگاري مي شود. نمايشگاه گردشگري كه متوليانش جلوه هاي عشاير را چسبيده به ديوارهايش برگزار كرده بودند، شايد فرصتي براي گردشگران فراهم آورده باشد و شايد فراتر از فرصت، تهديدي در كار باشد. ارگ كريم خان يا كريمخاني در شيراز يكي از بناهايي است كه حدود سه سده در ميدان قديمي اين شهر استوار و پابرجا مانده است و اگر در حفظ آن كوتاهي شود، شايد بتوان سراغ آن را فقط در عكس هاي يادگاري گرفت. ارگ كريمخاني قصر سلطنتي و اندروني كريم خان زند (متوفي 1193 هجري قمري ) حاكم شيراز بوده كه در سال 1180 ه.ق به دستور وي ساخته شد و اينك در حوالي ميدان شهدا (شهرداري) واقع شده است. در ساخت اين بنا در دوره كريم خان زند زبده ترين سنگ تراشان، معماران و هنرمندان در اين بنا توانايي هاي خود را به نمايش گذاشته اند و طرحي ماندگار از دوره خود را خلق كرده اند. اين بنا نيز همانند ساير بناهايي كه در دل شهرها به يادگار مانده ، از سويي چون در مسير نگاه جهانگردان و تاريخ نويسان است مراقبت هاي ويژه اي را به خود ديده است ، اما به لحاظ قرار داشتن در وسط شهر ، آسيب هايي را نيز متحمل مي شود. در ميدان كريم خاني ، ارگ به عنوان خانه پادشاه و هسته اصلي حكومتي به حساب مي آمده و درساخت آن معماري نظامي و معماري مسكوني هر دو با هم به كار رفته است . ديوارهاي ارگ مانند يك قلعه نظامي ، مرتفع است و ديواره بنا در پايين سه متر ضخامت دارد و به صورت مخروط ناقص بالا رفته و ضخامت آن در بالا به دو مترو هشتاد سانتي متر مي رسد. ارگ كريم خاني در دوران پهلوي به عنوان زندان مورد استفاده قرار گرفت، در وسط آن ساختماني احداث شده بود كه به هنگام مرمت ويران شد. ديوارهاي اين بنا در چند دهه قبل به دليل نشست از زير ، دچار خميدگي و افتاد گي شد كه مورد مرمت و بازسازي قرار گرفت. همچنين چند دهه قبل اطراف اين بنا ساختمان هاي زيادي بود و پشت ديوار ارگ جايگاه اتوبوس هاي واحد قرار داشت كه با پيگيري مستمر دوستداران ميراث فرهنگي و تلاش بسيار مسوولان وقت تخريب و پاكسازي شد. يكي از دوستداران ميراث فرهنگي گفت: ارگ كريم خاني كه يكي از بناهاي دوران زنديه است ، به مراتب نسبت به برخي بناهاي ديگر مستحكم تر و سالم تر مانده است. بهمن برومندي افزود: اين بنا به دليل واقع شدن در مركز شهر و دسترسي بيشتر ، آسيب پذيرتر است و توجه بيشتري را مي طلبد. وي ادامه داد: ديوارهاي بيروني ارگ هيچگونه حفاظي ندارد و برخي افراد ناآگاه بر روي ديوارهاي آن يادگاري مي نويسند. وي اضافه كرد: همچنين اين ديوارها به دليل نزديكي به خيابان و تردد خودروها از كنار آن به مرور سست خواهد شد و در آينده آسيب هاي جدي را متحمل مي شود. وي اظهار داشت: سالهاست كه مسوولان قول بازسازي ميدان ارگ و ساختمان هاي جنبي آن را داده اند تا اطراف ارگ تنها به پياده رو تبديل شود اما هنوز اجرايي نشده است. يكي از تاريخ پژوهان فارس گفت: ارگ كريم خاني به دليل ويژگيهاي ساختاري و معماري يكي از بناهاي منحصر بفرد در جهان به حساب مي آيد. دكتر جمشيد صداقت كيش افزود: ارتفاع ارگ كريم خاني بيشتر از 13 متر است ، پشت بام اين بنا مشرف بر حياط ارگ بوده و محافظان بر روي حياط ارگ تسلط داشته اند. وي ادامه داد: از اين رو طراحان اين بنا ، ديواري دو متري دور تا دور آن گذاشته اند تا نگهبانان نتوانند داخل حياط را ببينند و ويژگي اين طرح در جهان منحصر بفرد است. وي اضافه كرد: ارگ كريم خاني بنايي است كه نياز به توجه و مراقبت بيشتري دارد و براي حفاظت از آن بايد به فاصله سه تا چهار متر از ديوارهاي ارگ، حفاظي تعبيه شود. اين مورخ گفت: پيش از اين بنا بود ارگ كريم خاني تبديل به موزه عمده فارس شود اما هنوز خبري از اين اقدام نيست. وي معتقد است : اگر اين بنا تبديل به موزه شود ،از تخريب تدريجي بنا جلوگيري مي شود ، توجه بيشتري را معطوف خود مي كند و بودجه قابل توجهي به بنا اختصاص داده مي شود. دكتر صداقت كيش اظهار داشت: در واتيكان كليساي سنت پيرز 400 سال پيش توسط ميكل آنژ طراحي و ساخته شده ، در اطراف اين بنا تا شعاع دو تا سه كيلومتر هيچ خودرويي تردد نمي كند. وي بيان كرد: اما اطراف ارگ كريم خاني خيابان پرترددي واقع است كه خودروهاي سنگين نيز در آن تردد دارند و به مرور بر ديواره هاي بنا تاثير مي گذارد. وي گفت: نگهداري از بناهاي تاريخي و حفظ آنها براي نسلهاي آينده وظيفه ملي و ميهني همه ماست و اين مهم نياز به فرهنگ سازي مناسب در همه سطوح دارد. كارشناس حريم هاي ميراث فرهنگي فارس گفت:ارگ كريم خاني يكي از بناهاي زنده تاريخي است كه مردم از آن بازديد مي كنند و به دليل نزديكي به اماكن تاريخي پيراموني پويا است. محمد حسين پاكنژاد بيان كرد: مخدوش كردن فضاي ميراث فرهنگي جرم است و اين مهم بايد اطلاع رساني شود . وي اظهار داشت: بخشي از حفظ و نگهداري بناهاي تاريخي بستگي به مردم دارد و بايد در اين زمينه فرهنگ سازي مناسب در جامعه صورت گيرد. به گفته وي ، برخي از بناهاي تاريخي در مناطق كم رفت و آمد و دور از ديد قرار دارد ، در صورتي كه مردم فرهنگ حفظ بناها را نداشته باشند ، آنها رو به نابودي مي روند. پاكنژاد گفت: آشناسازي دانش آموزان با بناهاي تاريخي و فرهنگ حفظ آنها مي تواند مهمترين گام در جهت نگهداري و حفاظت از بناهاباشد. وي افزود: ايجاد حصار در اطراف ديوارهاي بيروني ارگ كريم خاني نمي تواند مشكل را حل كند ، زيرا اگر كسي بخواهد خلاف قانون رفتار كند به حصار و زنجير نيز توجهي ندارد. به عقيده معاون ميراث فرهنگي فارس ، بخش ميراث فرهنگي به قدري وسيع است كه بايد كارها و برنامه هارا در اولويت قرار داد. عبدالرضا نصيري به ايرنا گفت: ارگ كريم خاني در وسط شهر قرار دارد و آسيب كمتري متوجه آن است ، اگر براي ارگ چنين حصاري تعبيه شود براي دو هزار و 816 اثر تاريخي ديگر چه بايد كرد؟ وي ادامه داد: به دليل گستردگي يادمان هاي تاريخي در فارس، برخي از آثار حتي حفاظت و مراقبت نمي شود. وي اضافه كرد: فرض بر اينكه اطراف ديوارهاي ارگ حصار حفاظتي كشيده و در روز مراقبت شود ، شبها كه نمي توان نگهبان و مراقبي براي آن گذاشت. نصيري بيان داشت: در شهر دهها دستگاه متولي امور شهري هستند تنها نبايد از ميراث فرهنگي توقع انجام همه امور را داشت، شهرداري ، نيروي انتظامي و... مي توانند در اين امر اثر گذار باشند. بگفته وي ، براي حفاظت از آثار و بناهاي تاريخي بايد همه دستگاهها دخالت داشته باشند و مسووليت خود را برعهده گيرند. به نظر مي رسد ممنوع كردن تردد خودرو در اطراف ارگ كريمخان با هدف جلوگيري از ترك برداشتن ديواره هاي ارگ و كشيدن حصار دوراين بنا به فاصله چند متر كه دسترسي به آن را براي نوشتن يادگاري و افروختن آتش، ناممكن كند، سخت ولي ميسر باشد.ك/4 680 /675

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 156]