نقطه‌هاى آغاز در اخلاق عملي

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: نقطه‌هاى آغاز در اخلاق عملي
“نقطه‌هاى آغاز در اخلاق عملي” عنوان كتاب اخلاقي، تاليف آيت الله محمد رضا مهدوى كنى است كه براى اولين بار در سال 1373 توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامى به چاپ رسيده است. چاپ بيستم اين كتاب در سال 1386 در سه هزار نسخه از زير چاپ بيرون آمده است.

اين كتاب در سال‌هاى قبل از چاپ به عنوان درس اخلاق به صورت محاضرات هفتگى براى دانشجويان دانشگاه امام صادق عليه السلام توسط آيت الله مهدوى كنى ايراد شده است كه پس از پياده كردن نوار و تغييرات جزئى در آن به صورت كتاب منتشر شد.

اين كتاب مشتمل بر مقدمه‌اى است مفصل، در باب تعاريف و تقسيمات اخلاق و بيان ديدگاه‌هاى متفاوت به آن، كه در همين زمينه به بررسى تفاوت‌هاى مسائل اخلاقى و فقهى مى‌پردازد. در اين مقدمه مفصل اشاره‌اى هم به چگونگى رسيدن به تهذيب نفس و تحصيل مكارم اخلاق و ضرورت رسيدن به آن شده است.

كتاب “نقطه‌هاى آغاز در اخلاق عملي” از بيست و دو فصل كه در مقدمه از آن تعبير به “نقاط آغاز” شده، تشكيل شده است. در هر فصل از اين كتاب، به طور مشروح به بيان و ضرورت رسيدن به اين “نقاط آغاز” پرداخته شده است كه برخى از اين “نقاط” از نظر خوانندگان مى‌گذرد: 1. معرفه‌النفس ؛ 2. يقظه (خودآگاهى و احساس مسئوليت.)3 ؛ تذكر.4 ؛ تفكر و تدبر.5 ؛ تولى و تبرى ؛ 6. علم به شرايع و احكام؛7 . انتخاب دوستان صالح و همفكر8 .پرهيز از محرمات‌؛ ‌9. توبه و استغفار؛10. اداى فرايض و واجبات؛11. التزام عملى به نوافل و مستحبات و ترك مكروهات ؛12. مرابطه، مراقبه، محاسبه و معاطبه ؛13. نيت، اخلاص و پرهيز از شرك و ريا و نفاق ؛14. رياضت و مجاهدت با نفس ؛15. نظم و انضباط و تقسيم اوقات ؛16. غنيمت‌شمردن فرصت‌ها؛17. خدمت به بندگان خدا ؛ 18. توكل و اعتماد به خداوند ؛19. حسن سلوك و خوش‌رفتارى با مردم ؛ 20. زهد؛21. قناعت. البته هر يك از اين “نقاط”، خود داراى مراتب و مراحلى است كه نسبت به اشخاص و افراد و شرايط شدت و ضعف پيدا مى‌كند. نفس طرح اين مباحث به عنوان نقاط عظيمت سلوك اخلاقي، نوعى پيشروى اخلاق در زندگى روزمره امروزى است.

يكى از مهمترين فصول (نقاط آغاز) در اين كتاب، چه به لحاظ كيفى و چه به لحاظ كمى در بيان مطلب، فصل هشتم اين كتاب، پرهيز از محرمات است. اين فصل، با حديثى از امام باقر عليه السلام شروع مى‌شود كه مى‌فرمايد: “شگفتا از مردم كه از ترس بيمارى در خوردن غذا احتياط و امساك مى‌كنند، ولى از بيم آتش دوزخ از گناه خوددارى نمى‌‌كنند”(جامع احاديث شيعه، ج.3، ص..327.)

در ادامه اين فصل، از چند بخش از لحاظ گناهان زباني، قلبي، شهوي، تشكيل شده است. در بخش گناهان زبانى به بيان گناه غيبت، دروغ، نمامي، استهزاء مى‌پردازد كه ما براى خوانندگان در ادامه گناه غيبت را مورد ارزيابى قرار مى‌دهيم؛ غيبت به كسر غين، يعنى پشت سر ديگران بدگويى كردن و سخن ناخوشايند گفتن است. اين تعريف به لحاظ شمول و عموميتى كه داراست، شامل انواع غيبت، بهتان، تهمت، افك (دروغ‌هاى فاحش) مى‌شود. نهى از غيبت در قرآن در سوره حجرات آيه 12 بيان شده است و در روايات به طور تفصيل و مبسوط بدان پرداخته شده است. امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد: “الغيبته حرام على كل مسلم و انها تاكل الحسنات كما تاكل النار الحطب”. غيبت كردن بر هر مسلمانى حرام است و همان گونه كه آتش هيزم را مى‌خورد، غيبت نيز كارهاى نيك انسان را مى‌خورد و از بين مى‌برد. فرجام كار به انواع غيبت، عوامل غيبت و راه درمان آن وآثار غيبت در زندگى دنيوى و اخروى با توجه به آيات و روايات و احكام و اقوال برخى از بزرگان دين مى‌پردازد كه خوانندگان عزيز را براى مطالعه تفصيلى به خواندن كتاب دعوت مى‌كنم.

اين كتاب در عين سادگى و شيوايى مطالب آن، به صورت جامع نوشته شده كه در نوع خود به لحاظ شموليت و فراگيرى عناوين كم نظير است.
سه شنبه 28 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 149]