چالش‌هاي محيط زيستي/ خطر دوپاره شدن جنگل هيركاني درشرق مازندران (‪(۱‬

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: چالش‌هاي محيط زيستي/ خطر دوپاره شدن جنگل هيركاني درشرق مازندران (‪(۱‬
به دنبال ضرورت يافتن احداث كريدور شمال - جنوب و با اتمام مطالعه فاز اول اجراي اين طرح، به نظر مي‌رسد كه عوامل نابودي ‪ ۶۰‬كيلومتر از بكرترين و پيوسته‌ترين جنگل‌هاي هيركاني در مازندران به زودي آغاز خواهد شد.

اين كريدور كه بندر شهيد هاشمي‌نژاد بهشهر را به‌شهرستان دامغان در استان سمنان متصل خواهدكرد نقش غيرقابل انكاري در رونق اقتصادي كرانه درياي خزر خواهد داشت كه نبايد نگاه اقتصادي مسوولان به اجراي اين طرح، آنها را از تبعات منفي زيست محيطي آن غافل كند.

در حالي كه جاده فعلي پاسند - دامغان به دليل اقتصادي بودن و كوتاه‌تر كردن مسير، همواره موردنظر كارشناسان وزارت راه براي اجراي اين پروژه قرار گرفته و زير ساختهاي اوليه براي احداث اين بزرگراه در آن مهيا شده بود، مشخص نيست علت رويگرداني مجريان اين طرح از اين جاده و مطالعه جاده جديدي كه نابودي بخش اعظمي از جنگل‌هاي هيركاني را به دنبال خواهد داشت چه بوده است ؟
در بخش جنوبي درياچه مازندران، گستردگي كوهستان البرز خودنمايي مي‌كند و در باور اسطوره‌اي ايران، مركز جهان محسوب مي‌شود.

بام بلند ايران همچون سيمرغي است كه بالهاي خود را با مهرباني و سبزينگي گشوده است واين مهرباني با سلسله جبال تناورش از جنگل‌هاي استان گلستان تا منطقه هيركن جمهوري آذربايجان گسترده شده است و فرزندانش را از دامن سبز خود سيراب مي‌كند.

امروزه در زبان انگليسي به درياي خزر، كاسپين و هيركانين هم گفته مي‌شود و اين جنگل‌ها به نام جنگل‌هاي هيركاني خوانده مي‌شوند.

مسوول انجمن دوستداران ميراث فرهنگي هوتو كه يك تشكل غيردولتي از دوستداران فرهنگ باستاني و حفظ محيط زيست است (هوتو نام غاري است در غرب بهشهر كه قدمتي تا ‪ ۵۰‬هزارسال براي آن مشخص مي‌كنند) دراين‌باره مي‌گويد :
جنگل‌هاي هيركاني ايران جزو جنگل‌هاي بازمانده از دوران سوم زمين‌شناسي بوده و با توجه به اينكه در دوران چهارم، يخبندان جهان را فرا گرفت و تمامي جنگل‌هاي اروپا از بين رفتند ، توانست به حيات خود ادامه دهد.

"محمد عظيمي" در گفت وگو با خبرنگار ايرنا ادامه داد: آنچه امروزه در اروپا ديده مي‌شود جنگل‌هاي جواني است كه متعلق به بعد از دوران چهارم زمين شناسي هستند.

وي افزود: از لحاظ تقسيم‌بندي جهاني، جنگل‌هاي هيركاني شمال، جزو جنگل‌هاي پهن برگ خزان‌كننده با اقليم نيمه مديترانه‌اي مرطوب هستند و به اعتقاد بسياري از كارشناسان،اين جنگل‌ها قابليت تبديل شدن به‌موزه طبيعي را دارند.

وي خاطرنشان كرد: ارزش جنگل‌هاي هيركاني تنها به بعد زيست محيطي آن محدود نمي‌شود.

جنگل‌هاي شمال ايران داراي ‪ ۸۰‬گونه درختي، ‪ ۵۰‬گونه درختچه‌اي و صدها گونه علفي يكساله و چند ساله هستند كه از مشهورترين درختان آن مي‌توان راش ، بلوط ، توسكا، ممرز ، افرا ، انجيلي ، نارون ، زبان گنجشك ، گيلاس وحشي ، بارانك ، سرخدار ، نمدار ، شمشاد ، لرگ ، ليلكي ، خرمندي ، آزاد و انجير را نام برد.

مسوول انجمن دوستداران ميراث فرهنگي هوتو اظهار تاسف كرد: قديمي‌ترين آماري كه از مساحت جنگل‌هاي شمال ايران "جنگلهايي كه از گليداغ در شرق استان گلستان آغاز مي‌شود و تا آستارا در غرب امتداد مي‌يابد" وجود دارد، در حدود ‪ ۵۰‬سال پيش برآورد شده و طبق اين آمار، مساحت اين جنگل‌ها در آن زمان سه ميليون و ‪ ۴۰۰‬هزار هكتار بوده است و اكنون به حدود يك ميليون و ‪ ۸۴۸‬هزار هكتار رسيده است.

"عظيمي" ادامه داد: مساحت جنگل‌هاي هيركاني آذربايجان در حدود ‪ ۱۸‬هزار هكتار مي‌باشد و بنابر آمار، در سال ‪ ۱۳۴۰‬ميزان پوشش جنگلي ايران ‪۱۸‬ ميليون هكتار و از اين ميزان ‪ ۳/۷‬ميليون هكتار سهم جنگل‌هاي هيركاني بود، اما هم اكنون كل پوشش جنگلي ايران ‪ ۱۲/۷‬ميليون هكتار بوده و ‪ ۱/۷‬ميليون هكتار آن سهم جنگل‌هاي هيركاني است.

سوال اين است كه شش ميليون هكتار اراضي جنگلي در طي ‪ ۴۴‬سال اخير چگونه از بين رفته است؟
براساس تحقيق كارشناسان محيط زيست ، گياهان و درختان اين جنگل جد و نياي جنگل‌هاي اروپايي محسوب مي‌شوند و اگر كسي بخواهد بر روي تاريخچه جنگل‌هاي اروپايي تحقيق كند، ابتدا بايد به اين منطقه بيايد كه متاسفانه حجم كمي از آن باقي مانده است.

اين نوع جنگل را به جز كرانه‌هاي درياي مازندران و قسمتهاي كوچكي از آذربايجان در هيچ جاي دنيا نمي‌توان يافت.

جنگل خزري هيركان كه از منطقه هيركن جمهوري آذربايجان شروع و تا استان گلستان در ايران ادامه دارد، با قدمت ‪ ۴۰‬ميليون سال يكي از ارزشمندترين جنگل‌هاي جهان است.

اين در حالي است كه جنگل‌هاي اروپا به گفته كارشناسان تنها ‪ ۱۱‬ميليون سال قدمت دارد.

قدمت اين جنگل‌ها نشان مي‌دهد كه اين اراضي مي‌توانند همچون موزه زنده‌اي براي جذب گردشگران داخلي و خارجي مورد استفاده قرار بگيرند.

از منظر گردشگري، بيشتر جهانگرداني كه جذب اين جنگلها مي‌شوند ديدگاهي علمي دارند و اين جنگل‌ها مانند فسيل زنده هستند.

درختان و گونه‌هاي گياهي موجود در اين جنگلها در اروپا به صورت فسيل يافت مي‌شوند و زندگي اين گياهان براي تمام دنيا ارزشمند است.

كشف قديمي‌ترين گياه آوندي دنيا در كنار هتل رامسر نمونه گويايي از اين اهميت بود.

يك استاد محيط زيست و مسايل زيست محيطي دانشگاه دراين‌باره مي‌گويد :
اگر اين اتفاق در كشور ديگري افتاده بود تمام امكانات را براي حفظ اين گياه بسيج مي‌شد، زيرا اين گياهان نادر نه فقط ارزش زيست محيطي دارند، بلكه منبع درآمد كشور از طريق جذب گردشگران خارجي محسوب خواهند شد.

دكتر "علي آقاجاني" گردشگران جنگل‌هاي شمال را به سه‌دسته تقسيم مي‌كند و مي‌گويد: بخشي از اين گردشگران ، گياه‌شناساني هستند كه براي ديدن گونه‌هاي نادر گياهي موجود در جنگلهاي هيركاني به ايران مي‌آيند.

وي افزود: دسته دوم توريستهاي عمومي هستند كه بيشتر از كشورهاي آسياي مركزي و خاورميانه به ايران مي‌آيند، چرا كه آسياي مركزي و خاورميانه در منطقه‌اي خشك واقع شده و ايران نزديكترين كشور در اين منطقه است كه جنگل دارد.

وي ادامه داد: گروه سوم نيز ايرانگردهايي هستند كه براي بازديد گياهان خاص، كمياب، حيات وحش و يا اماكن تاريخي و تفريح به ايران سفر مي‌كنند.

"عظيمي" مسئول انجمن دوستداران ميراث فرهنگي هوتو نيز دراين‌باره گفت:
بي‌شك تا هنگامي كه ارزش جنگل‌هاي هيركاني و گونه‌هاي گياهي نادر و قديمي اين جنگل‌ها براي متوليان امور روشن نشود و راهي براي حفظ اين گونه‌ها و تبديل جنگل به يك موزه نيابند ، راهي نيز براي جذب گردشگر خارجي نخواهيم يافت.

وي خاطرنشان كرد: ثبت جهاني جنگل هيركان از سوي مركز ميراث جهاني يونسكو يكي از راههاي توجه به اين ميراث جهاني و توجه علمي نسبت به حفظ و نگهداري آن است ، اقدامي كه مي‌تواند آخرين بخش باقيمانده از جنگل‌هايي كه در گذشته دور از كنار دريا تا كوه امتداد داشت را دريابد و از نابودي بسياري از گونه‌هاي گياهي و جانوري جلوگيري كند.

وي گفت: بايد اذعان كرد كه به علت عدم آگاهي از اهميت جنگل‌ها و نبود كارشناسان متخصص و كوته‌بيني برخي متوليان امور، بخش اعظمي از جنگل‌هاي شمال در حال تخريب و نابودي است. ك/‪۴‬
‪۵۰۸/۴۰۲/۵۰۳/۷۳۳۱‬
دوشنبه 27 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 101]