اقتصاد - تابستان با طعم جيره‌بندي برق

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: اقتصاد - تابستان با طعم جيره‌بندي برق

اقتصاد - تابستان با طعم جيره‌بندي برق

گروه اقتصاد:از روزهايي كه پرويز فتاح و معاونانش در پاسخ به تكرار خاموشي‌ها در تهران به خبرنگاران اطمينان مي‌دادند كه وزارت نيرو هيچ برنامه زمان‌بندي شده و مدوني براي اعمال خاموشي‌ها ندارد تا ديروز كه پرويز فتاح در ميان خبرنگاران از اعلام جدول و برنامه زمان‌بندي براي خاموشي‌ها در سراسر كشور خبر داد فقط دو هفته مي‌گذرد.

بحران در وضعيت توليد برق و همزمان با آن، افزايش مصرف برق كه با بالاگرفتن گرما رشدي تصاعدي را تجربه مي‌كند، وزارت نيرو را به اين جمع‌بندي رسانده است كه صادقانه با مردم سخن بگويد و به جاي آنكه خاموشي‌ها را نتيجه خودكار عمل كردن كليدهاي اتوماتيكي بداند كه با افزايش مصرف بخشي از مصرف‌كنندگان را از مدار خارج مي‌كنند با انتشار جداول و برنامه خاموشي‌ها جامعه را در شرايطي قابل پيش‌بيني قرار دهد. برق دومين كالايي است كه دولت نهم برنامه جيره‌بندي آن را در دستور كار قرار داده است كه بنا بر گفته پرويز فتاح برنامه خاموشي‌ها و جيره‌بندي برق در كشور كه تا پايان تابستان برقرار خواهد بود، هفته آينده همزمان با انتشار برنامه تحول ساختاري اقتصاد از سوي رئيس دولت نهم اعلام خواهد شد.
پس از سهميه‌بندي بنزين، برق دومين كالا از 9 كالايي است كه آبادگران تازه راه‌يافته به مجلس هفتم در سال 84 قيمت آن را تثبيت كردند تا عيدي مناسبي به مردم داده باشند و زمينه حضور دولتي همراه با خود را فراهم آورند. هرچند تثبيت قيمت‌ها در عمل منجر به ثابت ماندن قيمت‌ها نشد اما تبعاتي همچون محدوديت سرمايه‌گذاري در اين بخش‌ها و توقف طرح‌هاي توسعه‌اي وزارتخانه‌هاي زيربنايي را به دنبال داشت. چندي پيش و در ابتداي زمزمه‌هاي جيره‌بندي آب و برق در تابستان امسال، كم نبودند صاحبنظران و كارشناساني كه اين اوضاع را نتيجه عملكرد مشترك مجلس هفتم و دولت نهم و پيامدهاي تصميم ناسنجيده مجلس هفتم و دولت نهم در برخورد با نيازهاي انرژي كشور مي‌دانستند. مجلس هفتم كه در سال 1383 با تصويب طرح تثبيت قيمت‌ها، تعديل قيمت برق و هشت كالاي ديگر را ممنوع كرد، موجب افزايش بي‌رويه مصرف برق در كشور به ميزان سالانه حدود 10 درصد شد. از سوي ديگر، عدم‌پيش‌بيني افزايش ظرفيت توليد برق متناسب با افزايش مصرف در دوره دولت كنوني، موجب شده است تا كشور با بحران كمبود برق روبه‌رو شود. اولويت دادن طرح‌هاي روستايي و استاني به طرح‌هاي ملي از جمله نيروگاه‌هاي توليد برق و اختصاص بودجه برخي طرح‌هاي ملي به طرح‌هاي بخشي و منطقه‌اي، موجب شده است تا وزارت نيرو در دو سال اخير با بحران شديد مالي روبه‌رو شده و بودجه پروژه‌ها و مطالبات پيمانكاران اين وزارتخانه به حالت تعليق درآيد كه موجب تأخير گسترده در اتمام پروژه‌هاي وزارت نيرو شده است. هرچند مجلس هفتم در سال گذشته با اختصاص دو ميليارد دلار از حساب ذخيره ارزي خارج از لوايح دولت، تلاش كرد بخشي از بي‌توجهي به صنعت آب و برق كشور را جبران كند، اما ديرهنگام بودن اين كار و ناكافي بودن اين مبلغ در برابر بدهي‌ها و نيازهاي آتي، موجب شده است تا امسال، كشور با بحران گسترده كمبود برق روبه‌رو شود؛ بحراني كه با طعم گس خشكسالي سرانجام ديروز وزير نيرو را به اين جمع‌بندي رساند تا در ميان خبرنگاران از اعلام جداول خاموشي از اول تيرماه، بحران در 90 سد كشور، احتمال سهميه‌بندي برق تا پايان شهريور، خريد برق از وزارت نفت و صنايع و واردات برق از سه كشور همسايه خبر داد. وزير نيرو در خصوص سهميه‌بندي برق براي صرفه‌جويي بهينه گفت: جداول خاموشي از اول تيرماه درتهران و شهرستان‌ها اعلام مي‌شود كه اين جداول بر اساس دماي هوا و ميزان صرفه‌جويي متغير خواهد بود.
وي افزود: جداول مذكور به‌صورت هفتگي تنظيم مي‌شوند و برنامه خاموشي شهرستان‌هاي مختلف متفاوت خواهد بود. وي در خصوص مدت زمان سهميه‌بندي گفت: تا زماني كه كمبود برق داشته باشيم اين سهميه‌بندي اعمال خواهد شد و ما پيش‌بيني مي‌كنيم كه تا پايان شهريور كمبود برق وجود داشته باشد. پرويز فتاح اظهار داشت: مصرف برق در پيك مصرف يعني مردادماه به 38000 مگاوات در كل كشور خواهد رسيد و اين در حالي است كه ميزان برق توليدي و برق‌آبي 34500 مگاوات است. وي افزود: در حال حاضر ميزان مصرف برق در كشور 33500 مگاوات است كه 28500 مگاوات آن از طريق نيروگاه‌ها و 2200 مگاوات از طريق منابع برق‌آبي است كه بيشترين ميزان استفاده از منابع برق‌آبي در پيك مصرف يعني ساعت 22-20 است. وي در خصوص واردات برق گفت: حدود 20روز است كه روزانه 500 مگاوات برق از كشورهاي ارمنستان، آذربايجان و تركمنستان وارد مي‌كنيم. فتاح با بيان اينكه ما هميشه وارد‌كننده برق بوده‌ايم و در 15 سال گذشته تابستان هر سال برق وارد كرده‌ايم، افزود: در سال 86 ما كمبود برق نداشته‌ايم ولي در سال 85 روزانه 850 مگاوات برق وارد كرده‌ايم و باتوجه به اقليم و شرايط جغرافيايي كشورمان معمولا تابستان‌ها وارد‌كننده برق هستيم و زمستان‌ها صادركننده آن. پرويز فتاح در خصوص خاموشي برق اصناف و تعطيلي آنها در ساعت 20:30 گفت: يكي از پيشنهادهاي ما براي صرفه‌جويي در برق به دولت و ستاد خشكسالي تغيير ساعت كار اصناف و تعطيلي آنها تا پيش از ساعت 20:30 بوده است چرا كه برخي اصناف با استفاده از لامپ‌هاي 800 وات و بعضا پرمصرف به تعداد زياد بخش عمده‌اي از سهم خانوار را استفاده مي‌كنند. وي در ادامه افزود: تمامي صنوف اتحاديه اروپا تا ساعت 19 تعطيل مي‌شوند و اين موضوع در كشورهاي توسعه‌يافته به يك فرهنگ تبديل شده است.
فتاح در خصوص اثرات تحريم در واردات قطعات مورد نياز نيروگاه‌ها گفت: نيروگاه‌هاي ساخته‌شده ما بومي شده‌اند و نيازي به قطعات وارداتي ندارند و اين قطعات پس از گذشت 50 سال ديگر قطعات تخصصي محسوب نمي‌شوند و به راحتي مي‌توان آنها را تهيه كرد و ما در اين خصوص هيچ مشكلي نداريم.
يك قدم تا جيره‌بندي آب در تهران
اگرچه با شروع زودرس گرما و بروز پديده خشكسالي در كشور مقامات وزارت نيرو به ويژه شخص وزير تلاش كردند كه موضوع جيره‌بندي آب و برق را غيرواقعي جلوه دهند اما اكنون در حالي‌كه جيره‌بندي برق شدت مي‌گيرد، جيره‌بندي آب نيز بي‌آنكه در مورد آن اطلاع‌رساني شود در دستور كار قرار گرفته و در حال انجام است. اكنون ديگر خشكسالي و تبعات منفي آن از مرز زمين‌هاي كشاورزي و مشكلات زيست‌محيطي فراتر رفته است. تاكنون وزارت نيرو تلاش كرده است كه ضمن تشويق مردم به صرفه‌جويي از تبعات منفي خشكسالي بكاهد هرچند به طرق مختلف به مردم به ويژه ساكنان پايتخت اطمينان داده است كه موضوع جيره‌بندي آب در كار نيست اما واقعيت اين است كه وزارت نيرو در مورد عدم جيره‌بندي برق نيز به مردم اطمينان خاطر داده بود اما در نهايت كار به جيره‌بندي كشيد و اكنون حتي وزارت نيرو درصدد است تا برنامه‌ريزي خاموشي‌ها را به صورت مدون در اختيار مردم قرار دهد. بنابراين نمي‌توان گفت كه مي‌شود به وعده وزارت نيرو مبني بر عدم جيره‌بندي آب به اين سادگي‌ها اكتفا كرد. به نظر مي‌رسد كه بايد جيره‌بندي آب را نيز به‌زودي به انتظار نشست؛ اتفاقي كه اكنون در برخي استان‌هاي كشور به‌ويژه استان‌هاي جنوبي به وقوع پيوسته است. اما نكته جالب‌توجه اينكه جيره‌بندي آب و برق در شرايطي كه مردم زمستان سنگين و نسبتا پربارشي را پشت‌سر گذاشته‌اند به اين سادگي‌ها قابل باور نيست. اين در حالي است كه كارشناسان به كارگيري بيش از اندازه منابع آب را براي توليد برق و در نهايت انرژي گاز را دليل كاهش منابع آب عنوان مي‌كنند، مشكلي كه با شروع بهار و بروز خشكسالي بر آن دامن زده شده و زمينه اصلي كمبود برق و حتي آب در ماه‌هاي اخير بوده است. بحراني كه تشديد آن در روزهاي گرم تابستان غيرقابل انكار است.
به‌رغم آنكه خشكسالي پديده‌اي جدي است و شايد جلوگيري از آن در عمل غيرممكن باشد اما عملكرد بد مديريت بخش آب و برق در كشور معضلي است كه نبايد آن را انكار كرد و در عمل آثار سوءناشي از خشكسالي را دوچندان كرده است. وزارت نيرو در زمستان گذشته آب پشت سدها را بي‌رويه در راستاي توليد برق مورد بهره‌برداري قرار داده تا بتواند مشكلات ناشي از قطع گاز و سرماي فزاينده را كاهش دهد. اكنون در حالي‌كه آب پشت سدها به شدت كاهش يافته و امكان توليد برق در نيروگاه‌هاي برق‌آبي هر روز كمتر مي‌شود دولت بيش از آنكه به حل معضل جدي كمبود آب بينديشد، سعي دارد تا ضمن انكار اصل موضوع، جلوي جريان اطلاع‌رساني در مورد بحران آب را بگيرد. كارشناسان بر اين عقيده‌اند كه دولت به واسطه عدم برنامه‌ريزي صحيح و مديريت منابع آب استقبالي از اطلاع‌رساني در مورد تبعات خشكسالي نمي‌كند.
بر اساس گزارش‌ها و گفته‌هاي مقامات رسمي، بخش وسيعي از جنوب و مركز ايران، از جمله استان‌هاي تهران، مركزي، بوشهر، هرمزگان، خوزستان وچند استان ديگر نيز از هم‌اكنون با كمبود شديد آب مواجه شده‌اند؛ پرويز فتاح، وزير نيرو در آغاز ارديبهشت‌ماه اعلام كرده بود كه آب مخازن سدهاي دز، كرخه، كارون، شهيد عباسپور و مارون در استان خوزستان نسبت به سال گذشته كاهش چشمگيري داشته است. او گفته: «اين مسئله موجب شده تا به جاي توليد انرژي اولويت تامين آب شرب شهرها در تابستان باشد.» همچنين محمود نوروزي، مدير آبرساني شركت آب منطقه‌اي استان بوشهر گفته است: «در حال حاضر به دليل كمبود منابع، آب در استان بوشهر جيره‌بندي مي‌شود.» نوروزي همچنين از وضعيت كمبود آب و جيره‌بندي آب در هرمزگان خبر داد و گفت: «وضعيت جيره‌بندي در بوشهر در حال بهتر شدن است اما وضعيت كم‌آبي و جيره‌بندي به مراتب در هرمزگان شديدتر است.» از سوي ديگر، حسن مرادي، عضو كميسيون انرژي مجلس و نماينده اراك نيز از قطعي آب در استان مركزي و شهرستان اراك خبر داد و افزود: «متاسفانه هم‌اكنون آب شهرستان اراك قطع است و سعي مي‌شود كه آب پاك در اختيار شهروندان قرار گيرد.»
در عين حال هرچند مقامات كشور عنوان كرده‌اند كه مشكل جيره‌بندي آب در مورد پايتخت جدي نيست اما كمبود آب در مورد تهران بحراني است كه اتفاقا بايد آن را جدي گرفت. اين روزها موضوع كمبود آب در پايتخت نيز به صورت مسئله‌اي جدي در آمده و انتظار مي‌رود در برخي مناطق تهران بزرگ آب آشاميدني به صورت جيره‌بندي درآيد. اين در حالي است كه كمبود آب موجب آغاز جيره‌بندي در برخي از استان‌ها و مطرح شدن احتمال جيره‌بندي در ماه‌هاي آينده در برخي استان‌هاي ديگر نيز شده است. داوود ملايي، مديرعامل شركت آب و فاضلاب استان تهران نيز گفته بود: «استان تهران امسال با كمبود حدود 100 ميليون مترمكعب از آب‌هاي سطحي (شرب) روبه‌رو خواهد شد.» هرچند خشكسالي در ايران اتفاق تازه‌اي نيست اما هيچ‌وقت برنامه‌ريزي درازمدت براي كاهش تبعات منفي اين اتفاق ناميمون صورت نگرفته است. به همين دليل احتمال جيره‌بندي آب نيز مانند خيلي از سال‌هايي كه خشكسالي بر كشور عارض شده بود واقعيتي انكارناپذير است.
شنبه 25 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 292]