اوقات فراغت ؛بيكاري شادمانه

واضح آرشیو وب فارسی:موج: اوقات فراغت ؛بيكاري شادمانه
خبرگزاري موج - گروه اقتصاد اجتماعي .

آزاده محمدي
براساس مطالعات صورت گرفته 71 درصد جوانان معتقدند كه اوقات فراغت آنها به بطالت مي‌گذرد.اين نتايج در حالي به دست آمده كه امروزه اوقات فراغت نزد برنامه‌ريزان و سياستگذاران از اهميتي بسيار بالا برخوردار است؛ به‌گونه‌اي كه برخي ازمقوله اوقات فراغت به عنوان فرهنگ جامعه ياد كرده‌اند.درصد بالايى از جوانان ايرانى به علت نداشتن برنامه هاى مناسب براى پركردن اوقات فراغت و كمبود امكانات موردنياز براى اين امر، ناچارند در فصل تابستان و روزهاى تعطيل اوقات زيادى را در بيرون منزل بگذرانند و بنابراين امكان افزايش رفتارهاى پرخطر دراين تعطيلات نسبت به روز غيرتعطيل بيشتر مى شود.در جامعه ما و علي‏الخصوص در كلان شهري چون تهران، با توجه به وجود اقشار اجتماعي مختلف از قبيل كارمند، دانش‏آموز، زنان و جوانان، پرداختن به مقولة اوقات فراغت يك اصل مهم است.
شايد بيشترين زمانى كه جوانان وقت خود را هدر مى دهند، ايام تابستان است. فصلى كه اغلب ساعتها و ثانيه هاى جوان در آن بى هدف و بدون هيچ برنامه اى از پى يكديگر مى گذرد و آنها نمى دانند چطور و چگونه بايد از آن استفاده كنند.

اوقات فراغت چيست؟
كلمه فراغ يا فراغت در ادبيات عامه داراي معاني چون فارغ بودن ،فراغت داشتن و بيكاري است.جامعه‌شناسان در تعريف اوقات فراغت مي‌گويند: «اوقات فراغت به اوقاتي گفته مي‌شود كه آدم‌ها از كار درآمدزا، ارضاي نيازهاي زيستي و مسؤوليت‌هاي خانوادگي فارغ مي‌شوند و مي‌توانند بي‌دغدغه به علايق و تفريحات مورد علاقه‌شان بپردازند.» پس فراغت به معناي بيكاري نيست. شكل‏گيري مفهوم اوقات فراغت در معناي جديد آن پديده‏اي متاخر است كه در ارتباطي متقابل با سازمان يافتگي زمان جديد براساس كار انجام مي‏گيرد. اوقات فراغت شامل آن زمان‏هايي است كه شخص بدون پرداختن به كاري حرفه‏اي، به گذراندن وقت خود براساس زمينه هاي فرهنگي مي پردازد. اگرچه اوقات فراغت در معناي امروزي آن، مفهومي بالنسبه جديد است، ليكن در دوره‏هاي گذشته هم اين مفهوم با كاربردي متفاوت وجود داشته است.

اوقات فراغت در ايران
تعداد بسيار زياد بازي‏هاي فرهنگي كه در ايران، به نسبت تنوع فرهنگي‏اش، انجام مي‏گرفته نشان مي‏دهد كه ايرانيان به مقولة فراغت بسيار اهميت مي‏داده‏اند. اما چون تصور عمومي در حال حاضر آن را در معناي مقابل عموماً كار صنعتي شده و بوروكراتيزه شده قرار مي‏دهد، بايد گفت كه مفهوم جديدي است و بنابراين بايد فضاهاي جديدي هم به آن اختصاص داده شود. شكل‏گيري فضاهاي اوقات فراغتي در معناي اخص كلمه را بايد امري متاخر و مربوط به شهر صنعتي مدرن دانست. گذران اوقات فراغت در اين فضاها را بايد متاثر از فرهنگ استفاده كنندگان از آن دانست و اين امر بنابر مشخصات اجتماعي و فرهنگي به شدت متغير است. اما به تبع تفاوت‏هاي فرهنگي و اجتماعي موجود در مصرف اوقات فراغت، بايد شاهد نوعي سازمان يافتگي فضاهاي فراغتي باشيم.

اوقات فراغت در كلان شهرها
در شهرهاي بزرگ كه امكان دسترسي به طبيعت چندان آسان نيست، برنامه‏ريزان بايد در فكر پر كردن اوقات فراغت اقشار مختلفي از مردم چون دانش‏آموزان كارگران و كارمندان، زنان و دختران، كودكان، جوانان و نوجوانان، ميانسالان و كهنسالان و ... باشند، كه علاوه بر پر كردن اوقات فراغت داراي چندين نقش و كاركرد اجتماعي است و درك اين كاركردها مي‏تواند برنامه‏ريزي‏هاي اجتماعي را به اهميت اين حوزه آشنا كند. مهمترين كاركرد آن را مي‏توان فرايند اجتماعي كردن دانست، كه پرداختن به امور فرهنگي ـ هنري و ورزشي در ضمن گذران اوقات فراغت به پربارتر بودن اين فرايند كمك مي‏كند. از ديگر كاركردهاي اوقات فراغت مي‏توان به افزايش بهره‏وري در كار اشاره كرد. در جامعه ما و علي‏الخصوص در كلان شهري چون تهران، با توجه به وجود اقشار اجتماعي مختلف از قبيل كارمند، دانش‏آموز، زنان و جوانان، پرداختن به مقولة اوقات فراغت يك اصل مهم است.
بر اساس آخرين نظر خواهي هاي رسمي در ميان 1200 نفر از افراد بالاي 15 سال ساكن شهر تهران صورت زمان فراغت مردان بيشتر از زنان بوده است . 53 درصد افراد زمان فراغتشان را ساعت 20 الي 21 اعلام كرده‌اند و اكثريت افراد ترجيح مي‌دهند كه اوقات فراغت خود را با خانواده بگذرانند. تماشاي تلويزيون79 درصد و گوش كردن به راديو 64/0 درصد از بهترين فعاليتهاي اوقات فراغت بوده‌اند. ميزان تماشاي تلويزيون به طور متوسط 142 دقيقه بوده است . و "سريال"، "اخبار" و "خانواده" پرشنونده‌ترين برنامه‌ها بوده‌اند. مسافرت ، خواندن كتاب ، روزنامه، خواندن مجله، گوش دادن به موسيقي، ورزش كردن، رفتن به تماشاي "مسابقات ورزشي" رفتن به سينما و رفتن به تئاتر به ترتيب 58، 45، 35، 30، 12، 21 و 2 درصد اوقات افراد جامعه آماري را به خود اختصاص داده‌اند. شاخص وضعيت افراد مورد بررسي نحوه گذران اوقات فراغت 51 درصد و در حد متوسط" مي‌باشد. عمده‌ترين شكل ذكر شده در مورد گذران اوقات فراغت ، "گراني و كمبود درآمد خانواده" مي‌باشد. 45 درصد مايلند "برنامه‌هاي سرگرم‌كننده" صدا و سيما افزايش يابد و 38 درصد ترجيح مي‌دهند كه به ديدن يك برنامه مورد علاقه تلويزيوني بپردازند.
در اين ميان سرانه مطالعه به عنوان يكى از پارامترهاى موجود جهت استفاده از اوقات فراغت در قالب تقسيم بندى رسانه هاى مكتوب در كشور ۶ تا ۷ دقيقه است كه اين شاخص در تهران۷‎/۵ دقيقه مي باشد. در رسانه هاى غيرمكتوب مثل تلويزيون مدت زمانى كه از آن استفاده مى شود در تهران ۴۳۴ دقيقه است و در كل كشور ۴۴۸ دقيقه.»او ادامه مى دهد: «بيشترين زمان صرف اوقات فراغت در تهران و ساير شهرها صرف تماشاى تلويزيون مى شود كه ۴۲ درصد اين اوقات را تشكيل مى دهد ، در مراتب بعدى رفت وآمد با ديگران با ۱۴ درصد و ورزش با ۱۰ درصد قرار مى گيرند.» يعنى تنها ۱۰ درصد از اوقات فراغت جوانان و نوجوانان در كشور ما صرف ورزش مى شود و اين علتى جز كمبود امكانات موردنياز براى استفاده بيشتر و بهتر از امكانات ورزشى در سراسر كشور ندارد.

شاخص رضايتمندي در اوقات فراغت
از طرف ديگر از ميان ۲۲ ميليون جمعيت نوجوان و جوان كشور بيش از يك سوم آنها از برنامه هاى اوقات فراغت خود احساس نارضايتى مى كنندو تنها ۳۵ درصد پسران و مردان و ۲۲‎/۳ درصد دختران از نحوه گذراندن اوقات فراغت خود در تابستان راضى هستند. اين امر نشان دهنده اين نكته است كه مسؤولان هنوز نتوانسته اند برنامه اى موفق دراين زمينه داشته باشند. اين در حالى است كه ۶۹‎/۶ درصد پسران و ۶۱‎/۷ درصد دختران نبود امكانات ورزشى از جمله استخر در تابستان را دليل اصلى عدم رضايت خود از اوقات فراغت ذكر كرده اند و مسؤول اصلى تدارك برنامه هاى اوقات فراغت را دوست داشته اند.

سخن آخر
در پايان بايد گفت :اوقات فراغت با ساز شادماني و توسعه شاخص هاي اجتماعي و اقتصادي شده و از سوي ديگر با انحراف و عدم برنامه ريزي بهينه موجب فراهم سازي انحرافات؛ناهنجاريها و بزه هاي اجتماعي مي شود كه بر بدنه دولت ضربه سنگيني خواهد زد.پس مسئولان كلان با اشراف كاملي كه به برندگي اوقات فراغت و طبقه جوان كشور دارند بايد بر تعامل دستگاهي و سازماني خود بيفزايند تا با ارايه برنامه هايي مناسب مزيت هاي اوقات فراغت را ارتقا داده و سود بيشتري را از اين بستر بكر نصيب جامعه و كشور كنند.به عبارت ديگر طعم شيرين مزيت هاي حاصل از فرصت اوقات فراغت را به كام كشور تلخ نكنيم.
جمعه 24 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: موج]

[مشاهده در: www.mojnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 189]