حجاب در سینما

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
حجاب در سینما

در تولیدات سینمایی سالهای اخیر ، دختران جوان اکثر صحنه هایی که محیط داخلی خانه به نمایش در می آید، با بلوز و شلوار در مقابل بزرگترها و همچنین پسرهای جوان خانواده از بین می رود. 1. ترویج پوششهای نامطلوب در محیط خانهدرجامعه ما ، شاید دختران جوان از شنیده این مسئله تعجب کنند که در گذشته نه چندان دور ، تا مدتی بعد از ورود عروس به خانواده جدیدش ، پدر شوهر صورت او را نمی دید . علت این مسئله هم حجب و حیایی بود که در این نوعروسان وجود داشت و آنها نه تنها در مقابل پدر شوهر خود با حجاب کامل ظاهر می شدند ، بلکه با گوشه روسری بخشی از صورتشان را هم می پوشاندند.امروزه این روابط کاملاً تغییر کرده است ؛به گونه ای که نوعروسان ، همان روز اول با صورتی آرایش کرده و موهایی باز در مقابل پدر شوهر خود حاضر می شوند. البته مسلم است که افراط و تفریط در هر پدیده ای از جمله حجاب قبیح است و این نکته را فقط از باب توجه دادن خوانندگان به سابقه حجاب در خانواده های ایرانی را بیان کردیم.در تولیدات سینمایی سالهای اخیر ، دختران جوان اکثر صحنه هایی که محیط داخلی خانه به نمایش در می آید، با بلوز و شلوار در مقابل بزرگترها و همچنین پسرهای جوان خانواده از بین می رود . تا آنجا که عده ای این نوع رفتار ها را به صمیمیت بین اعضای خانواده تعبیر می کنند.این امر می تواند به رشد فساد در برخی محیط های خانوادگی دامن بزند و اگر کمی خوش بین باشیم، تحریکهای کاذب پیدا شده در این خانوده ها ، اعضای آنها را به دامن مفاسد اجتماعی خواهد کشاند.مشکل دیگری که این پدیده به وجود می آورد این است که گاهی این نوع پوششها ، از «چهاردیواری اختیاری» خانوداه ها پا را فراترمی گذارند و به میهمانی های خانوادگی و گاهی به جمع دوستان و آشنایان کشیده می شوند. 2. تغییر در مفهوم غیرت مردانغیرت ، ویژگی مردان مسلمان و یکی از عوامل ماندگاری حجاب است که در تاریخ ، ماجراهای عجیبی از آن نقل شده است. برای مثال نقل شده است که یکی از مسلمانان شب ازدواجش وقتی عروس خود را با اسب به خانه میبرد به خادمان خود می گویید زین اسبی را که همسرش بر روی آن نشسته بود ، آتش بزنند که مبادا بعدها مرد غریبه ای بر روی آن بنشیدند . البته باز تاکید این نکته ضروری است که ما طرفدار افراط و تفریط در زمینه حجاب نیستیم و این مصادیق را هم مانند مثال پیشین ، برای آشنایی با گذشته پدیده حجاب و همچنین چگونگی غیرت در بین مردان مسلمان بیان کرده ایم .برخلاف سابقه حجاب که گفته شد ، سینمای امروز چهره و شخصیتی از مردان ایرانی معرفی می کند که اثری از غیرت در آنها وجود ندارد؛ به گونه ای که که زنان منصوب به این مردان در محیط های عمومی به صورت بد حجاب همراه آنها حاضر می شوند . بعضی از فیلمها در بد نام کردن جلوه مردان ایرانی پای خود را از این فراتر نهاده اند. در این فیلمها خود مرد است که هنگام بیرون رفتن با همسرش به او توصیه می کند که به خودش برسد و آرایش نماید.البته تولیدات سینمایی سالهای اخیرهم خالی از مردان با غیرت نیست . با این تفاوت که غیرت در این فیلمها به صورت یک پدیده منفی تصویر شده است. این تصویر منفی یا در قالب به مسخره گرفتن غیرت ارائه شده و یا منتسب کردن غیرت به شخصیتهای منفی فیلم باعث تخریب جلوه آن شده اند . نهایت تلاش این فیلم سازان در مثبت جلوه دادن غیرت به اینجا ختم شده است که مردی به خاطر ایجاد مزاحمت چند جوان نسبت به یک خانم بد حجاب با آنها درگیر شده و کتک مفصلی به آنها می زند. این در حالی است که معدن غیرت ما در این فیلم (مرد مذکور) اصلاً به ذهنش هم نمی رسد که از خانم بد حجاب بخواهد تا سرو وضعش را مرتب و پوشش اسلامی را رعایت کند .عادی کردن بد حجابی زنان ذر ذهن مردان ایرانی و هم چنین سعی در از بین بردن غیرت آنها به گونه ای که خود پیشنهاد آرایش کردن را به همسرانشان بدهند ، یکی از اهداف این صحنه ها است.واژه هایی همچون« اپن »و «امروزی بودن»تعبیراتی است که به مردانی با این گونه تفکرات نسبت داده می شود و خود عاملی برای گسترش بی غیرتی است .به مضحکه گرفتن غیرت باعث می شود که حتی مردان باغیرت نیز جرات ابراز غیرت راهم نداشته باشند.دفاع از زنان بد حجاب » با غیرت در ستیز است ؛ چون با این عمل وجود زنان بد حجاب را در جامعه تجویز می کنیم ؛ بنابر این ، غیرت باید عاملی برای جلوگیری از بد حجابی باشد، به عامل گسترش و دفاع از حریم آن تبدیل می شود. 3.تغیییر در شکل ظاهریحجاب – بدون توجه به معیارهای حجاب کامل – عامل دیگری است که به فرهنگ حجاب صدمه می زند . این کار از طریق طراحی مدل های جدید لباس برای بازیگران زن انجام می شود.به عنوان نمونه امروز در برخی از فیلمها شکل جدیدی از پوشش مو برای بانوان مطرح شده است . به این صورت که یک کلاه پارچه ای برای پوشانده مو ها بر سر بازیگر گذاشته می شود سپس یک روسری یا شال نازک کم عرض را از روی آن بر سر او می آویزند.این روش شاید در برخی از اوقات باعث کامل شدن حجاب هنرپیشگان شود ؛ اما این کار اثرات سوئی داشته است. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:الف. به مرور زمان در برخی از فیلمها و هم چنین در بین افراد جامعه شاهد حذف کلاه زیرین و اکتفا به یک روسری هستیم. پر واضح است که این روسری هم به خاطر شکل ظاهری اش و هم به خاطر ضخامت کمش نمی تواند یک حجاب کامل باشد.ب. متاسفانه اخیراً در کشور تلاشهایی برای عوض کردن نوع حجاب زنان آغاز شده است که از آن جمله می توان به ترویج چادری موسوم به چادر ملی اشاره کرد.استفاده از این نوع حجابهای تازه وارد در فیلمها باعث ترویج سریع تر آنها در جامعه می شود . به نظر می رسد که هر گونه طراحی و دست بردن در حجاب بانوان بدون داشتن معیار مناسب برای طراحی باعث تخریب حجاب و کم فایده کردن آن می شود . تخریب حجابدر فیلمهای سینمایی ، امور ذیل موجب تخریب حجاب در جامعه است.1.کارهای ضد ارزشی محجبه هامثال 1: دختر چادری در یکی از جشنهای ملی مشغول نواختن موسیقی است . دور تا دور سالن را پرچم ایران و پرچمهای«یامهدیادرکنی» و «السلام علیک یا علی بن ابی طالب» پوشانده است . از جمله میهمانان جلسه، چند نفر مرد هستند که از ظاهر مذهبی شان معلوم است که از مسؤلان نظام هستند. در تمام مدتی هم که موسیقی نواخته می شوداین میهمانان سر هایشان پایین است.مثال 2: دختری محجبه مشغول آموختن گیتار از یک پسر نامحرم است این دختر به قدری مقید به حفظ حجاب است که وقتی چادر از سرش پایین می لغزد گیتار را در بین هوا و زمین رها می کند تا مانع افتادن چادر سرش بشود.هر بیننده ساده ای متوجه تضاد در رفتار این شخص می شود ؛ چرا که او از طرفی تقید شدید به حفظ حجاب دارد و از طرف دیگر به یادگیری گیتار –که یکی از وسایل لهو ولعب است – از یک مرد نامحرم اقدام می کند . و از سوی دیگر حجاب را مانع آموزش گیتار معرفی می کند. پیامد هاالف. بدین سان حرمت چادر و شخص چادر در این نوع صحنه ها شکسته می شود.ب. در این صحنه ها ، منکرات یاد شده به خاطر قرین شدن با افراد متدین قبح خود را از دست می دهند.ج. این صحنه ها توجیهی برای اعمال افرادی می شود که اهل این گونه مسائل هستند.د. صحنه های یاد شده ، مذهبی هایی را که در مسیر خود سست هستند به سوی محرمات می کشاند. 2.بی فایده نشان دادن حجابدر برخی از فیلمها ، نوع بکارگیری چادر در طراحی لباس بانوان باعث می شود تا چادر به لحاظ تاثیرش در کیفیت حجاب، وسیله ای بی فایده جلوه کند ، به عنوان مثال: در برخی از فیلمها از بازیگر خواسته می شود تا چادر را صرفاً از سر آویزان کند و بازیگران نیز چادر را در پشت سر مانند شنل رها می کنند و یا آن را صرفاً دور کمر می بندند.در مواردی دیگر هم گرچه در ابتدای صحنه چادر به درستی روی سر بازیگر قرار دارد اما هر از چند گاهی از سر او سر می خورد و پایین می افتد. در این مواقع بازیگر بدون اعتنا به پایین افتادن چادر به نقش آفرینی خود ادامه می دهد ؛ به گونه ای که انگار نه انگار چیزی از حجابش کم شده است.این نوع برخوردها با مسئله حجاب ،به مرور زمان چادر را به عنوان وسیله تشریفاتی تبدیل می کنند که بود ونبود آن هیچ تاثیری در کیفیت حجاب ندارد، به گونه ای که دیگر فقط در مراسم های خاص از چادر استفاده خواهد شد. 3. تلقین دست و پاگیر بودن حجابدر برخی از فیلمها ،سعی بر آن است که حجاب وسیله ای دست و پا گیر نمایش داده می شود. برخی از این صحنه ها خنددار و مضحک هم می نمایند و همانند زنی که مقدار زیادی میوه و سبزی خرید نموده و هر دو دستش را پر کرده است. او سعی دارد با این حال چادرش را با کمک دندان نگه دارد.این فیلمها زنانی را نمایش می دهند که چادر مانع فعالیتهای اجتماعی آنها است؛ همچون خانم پلیسی که چادری است؛ ولی وقتی می خواهد به تعقیب مجرم بپردازد به خاطر دست و پا گیر بودن چادر این کار را بدون آن انجام می دهد.این قسم از فیلمها، این تصویر را در اذهان بینندگان به وجود می آورند که «چادر با جامعه مدرن و زندگی شلوغ شهر نشینی که امروزه رواج دارد سازگار نیست».بی رغبتی بانوان به چادر نیز پیامد تخریبی دیگر این فیلمها است. 4.اعمال خشونت از جانب محجبه هاحجاب زنان بازیگر در فیلمها یک ماهیت طیف گونه دارد. هرچه در طراحی لباس یک هنرپیشه این طیف رنگ بیشتری به خود بگیرد انتظار بینندگان از آن شخصیت در جهت دینی تر شدن رفتارهایش بیشتر می شود. چون آنها حجاب حد اکثری داشتن را نمودی از کمال دینداری او می دانند. حال اگر بازیگری با وجود داشتن حجاب حد اکثر ی اعمالی مانند ظلم و خشونت را که خلاف آموزه های دینی است انجام دهد بینندگان یک نوع ناهمخوانی در شخصیت او خواهند یافت.این صحنه ها از طرفی باعث ایجاد تردید در صحت گفتار متدینین می شود به گونه ای که بینندگان آموزه های اسلامی را تنها لقلقه ای در دهان متدینین خواهند دانست و از طرف دیگر صحنه های یاد شده در مخاطبانش شک و تردیدی نسبت به توانمندی آموزه های اسلامی در پرورش اعتلای روح بشر به وجود می آورد.به عنوان نمونه در فیلم زندان زنان شخصیت پردازی رئیس زندان او را فردی کاملاً محجبه و در عین حال تند خو مشاهده می کنیم. از نمونه های خشونت او در این فیلم می توان مجبور کردن زندانیان به ماندن در حیاط در هوای سرد و زیر بارش برف اشاره کرد. در حالی که در بین این زندانیان ، زنان پیر و کودکان خردسال هم هستند؛ کودکانی که به علت سن کمشان به همراه مادران خود در زندان زندگی می کنند.او اعتراض های منطقی زندانی را با گفتن این مقررات من است نادیده می گیرد . و یا زمانی که می خواهد سروسامانی به وضع زندان بدهد با گفتن جمله من وقت زیادی برای تلف کردن ندارم چهره ای بسیار تند و خشن از خود در ذهن مخاطب ایجاد می کند.»آیا به کار بردن تعبیر جانورهای داخل بند بر عدم حرمت زندانیان نزد او دلالت نمی کند؟ به این ترتیب سازندگان این فیلم با صحنه های یاد شده و ده ها صحنه های دیگر سعی می کنند ظالمانه بودن رفتار این فرد محجبه را به تصویر بکشند.به تصویر کشاندن ظلمهای این شخص محجبه و عدم تفکیک بین آموزه های اسلامی و سلایق شخصی او باعث می شود تا تنفر بینندگان از رفتار و شخصیت این زن منجر به تنفر از اسلام و آموزه های آن و داشتن چادر به عنوان پوشش اسلامی می شود. 5.دادن نقش افراد محجبه به بازیگران زشتیکی دیگر از روشها که بکار گیری آن آثار منفی ای بر حجاب دارد ، دادن نقش افراد محجبه به بازیگران زشت است، مثلا : در فیلمی که همه شخصیتهای زن آن آرایش کرده و اغلب بد حجاب هستند تنها فرد محجبه بین آنها یک زن زشت رو است.البته تذکر این مطلب لازم است که منظور ما این نیست که به منظور جذاب سازی چهره افراد محجبه آنها را به گونه ای گریم کنند که این بار قیافه آرایش کرده آنها با حجاب آنها سازگاری نداشته باشد، بلکه منظور آن است که اگر آنها را مانند سایر هنر پیشگان با آرایشهای حرام زیبا نمی کنند لااقل با گذاشتن خال و زیگیلهای زشت روی صورت آنها چهره آنها را وقیح تر نکنند. و یا به عمد بازیگرانی را که نسبتاً قیافه نازیبایی دارند برای این نقش انتخاب نکنند.زشتی زن چادری – فضایی که توصیف شده- به صورت ناخود آگاه جلوه چادر را هم زشت می کند. ودیدن این فیلم باعث می شود که بانوان احساس می کنند در صورت به سر کردن چادر قیافه زشتی پیدا خواهند کرد. 6.استفاده از چادر برای تلقین وحشتدیده شده است که درگروهی از فیلمها برای به وجود آوردن یک صحنه وحشتناک از زنانی با چادر مشکی استفاده می شود. مسلم است که این دسته از بازیگران در واقع وحشتناک نیستند ولی بر اساس موضوع و اجرای فیلم گروهی از تماشاگران آنها را وحشتناک می پندارند و نهایتاً در پایان فیلم متوجه می شوند که آنان نه تنها وحشتناک نبوده اند بلکه بسیار هم مهربانند.بعد از مشاهده این نوع از فیلمها کودکان با یادآوری آن صحنه ها از زنان چادری که در کوچه و خیابان می بینند وحشت خواهند کرد.آسیب دیگر این صحنه ها، نفرتی است که از همان کودکی در ذهن بچه ها نسبت به چادر به وجود می آید.7. استفاده از زنان محجبه برای بازی در نقشهای منفیبازی کردن زنان محجبه در نقشهایی همچون «زندانبان» و یا «ماموران اجرای حدود» که از لحاظ اجتماعی جلوه منفی دارند روش دیگری است که در جامعه تاثیر نامطلوبی بر حجاب خواهد گذاشت.این گونه از صحنه ها باعث می شوند تا مردم در محیط واقعی زندگیشان هم با دیدن زن چادری سریعاً به یاد ماموران عذاب بیفتند. همانگونه که زنی با شنل سفید برای آنها به یاد آورنده نقش فرشته است . طبقاتی کردن حجابروش اول: جحاب، نماد طبقه فقیر جامعهنمایش زنان فقیر ایرانی با چادر و چارقد و نمایش زنان ثروتمند با وضعی متفاوت گویی رسمی است غیر قابل تغییر که از دیر باز در سینمای ایران رایج بوده است . این نوع طراحی لباس به اندازه ای در سینما رواج دارد که در عالم واقع هر کسی با دیدن یک زن محجبه احتمال نمی دهد که او همسر یکی از تجار ثروتمند باشد. چرا که در اکثر فیلمها اشراف زاده گان و شخصیتهای پولدار با موهای نیمه باز مانتو و لباسهای فاخر به تصویر کشیده می شوند.این سنت ماندگار در سینما باعث شده است تا دخترانی که از خانواده های کم درآمد هستند برای پنهان کردن فقر خود بد حجابی اشراف گونه را بر پوشش اسلامی ترجیح دهند.آسیب دیگر این سنت غلط دامن خانواده های ثروتمند را هم گرفته است زیرا محجبه شدن آنها در سطح جامعه به خساست تعبیر می شود. روش دوم: حجاب نشانه طبقه مسن جامعهبه جرات می توان ادعا کرد که حتی در بین طراحان لباس هم جا افتاده است که وقتی می خواهند مادر بزرگی را نمایش دهند او را به صورت زن چادری به تصویر می کشند . و یا مادر ها را با حجاب و احتمالاً بدون چادر و نهایتاً تصویر دختر جوان خانواده را کمی امروزی تر و یا به عبارت دیگر بد حجاب به تصویر می کشند.البته اخیراً مادر بزرگهای جدیدی در فیلمهای ایرانی پیدا شده که به اصطلاح امروزی هنوز دلشان جوان است. لباسی که در این گونه فیلم ها برای آنها انتخاب می شود در بعضی مواقع بینندگان را هم به تعجب وا می دارد؛ چون مدل ورنگ لباس آنها مخصوص دختران جوان است نه پیرزن های سالمند. البته این روش هم به صورت دیگری بر روی حجاب تاثیر می گذاردو پیامد های زیر را دارد:1. همه به خوبی می دانند که بانوان چقدر بر روی بالا رفتن سن خود حساس هستند بنابراین یکی از بهتری راه های مخفی کردن سن بالا کنار گذاشتن چادر و پوشیدن لباس های تجددگرایانه است.2. با این روش تمایل دختران جوان به پوشیدن چادر کم خواهد شد . به طوری که از جمله عبارتهای رایج در کوچه و بازار به دختران چادری گفته می شود خطاب کردن آنها با عنوان مادر بزرگ است.3. این نوع از طراحی لباس بد حجابی را برای دختران جوان موجه جلوه می دهد. برخی برای توجیه این امر جملاتی این امر جملاتی از این قبیل را به کار می برند : هنوز این حرفها برای او زود است بگذار جوانی اش راباخوشی بگذراند.4. طبیعی است که به تبع چادر مسائل عبادی ذکر و تسبیح هم مخصوص مادر بزرگها خواهد شد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 671]