صنايع دستي، ميراثي گرانبها در فرهنگ مردم قزوين (‪(۱‬

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: صنايع دستي، ميراثي گرانبها در فرهنگ مردم قزوين (‪(۱‬
استان قزوين به عنوان يكي از كانون‌هاي اصلي هنر ايران زمين، همواره جايگاه هنرمندان بزرگ در رشته‌هاي مختلف بوده و درحال حاضر نيز اين خطه از مناطقي است كه مامن هنرمندان كشور محسوب مي‌شود.

مسافران و گردشگران داخلي و خارجي كه در هر زمان از استان قزوين ديدن كرده‌اند آثار هنرمندان قزويني و صنايع دستي آن را به عنوان هديه‌اي با ارزش براي مردم خود به ارمغان برده‌اند.

نوآوري، خلاقيت و ظرافت در صنايع دستي قزوين از ديرباز در ايران زمين شهره بوده،گرچه بسياري از بزرگان و استادان هنرهاي دستي اين خطه هم اكنون ديده ازجهان فرو بسته‌اند ليكن هنوز مي‌توان از زواياي پيدا و نهان، گوشه‌هايي از هنر مردم اين منطقه را مشاهده كرد.

سوزن دوزي، گلابتون دوزي، ابريشم دوزي، مليله دوزي، آينه كاري، حكاكي و قلمزني، بافت گليم، جاجيم و چادرشب، بافت فرش، سفالگري و صنايع چوبي اين سرزمين همواره از برجسته‌ترين آثار دستي كشور محسوب شده‌اند.

* سوزن دوزي ، هنر نقش آفريني و ايجاد طرح‌هاي افسونگر و خيال پرور بر روي پارچه بوده و از هنرهاي ارزشمندي است كه از ديرباز در استان قزوين رواج داشته و فراز و فرودهايي را در زمان‌هاي مختلف تجربه كرده است.

در سوزن دوزي آرايه‌هاي پر نقش و نگار بر روي وسايل خواب (روتختي، رو بالشي و لحاف)، بقچه، كيف، جانماز، سجاده و تن پوش‌هاي گوناگون بر زيبايي پارچه‌ها افزوده و ماندگاري آن را هميشگي مي‌كند.

در اين صنعت هنرمندان پرشور قزويني با بكاربستن ابتكارهاي ويژه اقدام به پولك دوزي، منجوق دوزي (نم نم دوزي)، آينه دوزي، نقده دوزي، زر دوزي، سكه دوزي، مرواريد دوزي، تكه‌دوزي و برجسته‌دوزي بر روي پارچه مي‌كنند.

* گلابتون دوزي نيز هنر منحصر بفردي است كه در آن هنرمند گل‌هاي برجسته را با رشته‌هاي نقره و يا طلا بر روي وسايلي نظير جعبه لوازم آرايش، جاي نماز، بقچه، رو ميزي، مخده، پرچم‌هاي سوگواري و كفش‌هاي زنانه مي‌دوزد.

اين هنر ارزنده قزويني همواره زيبنده جهيزيه نو عروسان بوده و نشانگر ذوق و سليقه بالاي مردم اين خطه است.

آثار گلابتون دوزي شده يكي از پرطرفدارترين جاذبه‌هاي صنايع دستي قزوين، براي خريد گردشگران داخلي و خارجي بوده است.

* دوخت يراق ابريشمي يا قيطاني در حاشيه طاقچه‌پوش، بقچه، جاي نماز، جاي سوزني و قوري پوش هنريست كه در ابريشم دوزي هنرمندان قزويني به ظهور و تكامل رسيده است.

براي ساليان متمادي دور يقه، آستين، كمر و جلوي لباس‌هاي زيباي مردانه و زنانه بواسطه ذوق، حوصله و آلايش دست هنرمند ابريشم دوز به شكلي خاص زينت داده شده و هم‌اكنون نيز زينت بخش كوي و برزن در زمان بازديد هر تازه واردي از اين سرزمين است.

* از ديگر صنايع دستي استان قزوين مي‌توان به مليله دوزي اشاره كرد كه در آن رشته نازكي فلز طلايي يا نقره‌اي به صورت نقش‌هاي برجسته بر روي پارچه مخمل سياه، سبز يا قرمز دوخته مي‌شود و به گونه‌اي دلفريب و تحسين برانگيز آراسته مي‌شود.

با استفاده از اين شيوه همچنين تابلوهاي زينتي نفيسي جهت آرايش بافته شده كه زينت‌دهنده ديوارهاي منازل است.

* هنر" آينه خانه" مشتق شده از هنر آينه كاري تركيبي ، از جمله هنرهايي است كه درگذر زمان تاحدي به فراموشي سپرده شده ولي تعداد كمي از هنرمندان پيشكسوت اين رشته به همراه جواناني علاقمند به اين هنر دل سپرده و حاصل ذوق و انديشه خود را به دوستداران آن ارايه مي‌دهند.

آينه كاري به عنوان رشته‌اي هنري ازگذشته‌هاي دور در قزوين رواج داشته و ماحصل تلاش هماهنگ نجار، نقاش و آينه كاراست كه در آن نخست درودگر جعبه‌اي را با دو در ظريف و لولايي ساخته و پشت و روي اين در را هنرمند نقاش ديگري با نقش‌هاي گل و پرنده و يا تك چهره دختران زيبا روي مي‌آرايد.

در نهايت هنرمند آينه كار قطعات مختلف برش خورده آينه را در جاي جاي جعبه جاسازي كرده و حاصل كار ، جعبه بسيار زيبا و ارزشمندي براي آرايش روح و چشم هنر دوستان مي‌گردد.

* ايجاد نقش برجسته يا كنده‌كاري روي فلزاتي چون نقره، مس و برنج توسط هنرمندان و آفرينش نقش‌هاي بديع در ظروف مختلفي مانند سيني، آبدان و مجمعه از جمله آثار حكاكان و قلمزنان چيره دست قزويني است كه بويژه در سال‌هاي اخير مورد توجه بسياري از علاقه‌مندان واقع شده است.

اين هنراز دير باز در سرزمين هنرخيز قزوين رواج داشته و هم اينك نيز استاداني نظير " عباس قانع " با شهرت جهاني و با الهام از آثار حماسي ايراني نقوش برجسته را برروي مس پديد مي‌آورند كه در اين خصوص سازمان علمي و فرهنگي ملل متحد "يونسكو" مجموعه‌اي از اين آثار را به مناسبت هزاره بزرگداشت فردوسي منتشر كرد.

* گليم، جاجيم و چادرشب بافي نيز از جمله هنرهاي اصيلي هستند كه بيشتر درروستاهاي استان قزوين توليد و به‌دليل استقبال گسترده علاقمندان اين آثار در فروشگاه‌هاي عرضه محصولات صنايع دستي در شهرهاي اين استان عرضه مي‌شود.

اصالت در طرح، نقش و تنوع رنگ از ويژگي‌هاي بارز گليم، جاجيم و چادر شب‌هاي بافته شده توسط روستاييان هنرمند قزويني محسوب مي‌شوند.

مناطقي چون رودبارالموت، رودبارشهرستان، طارم سفلي، ارداق، آوج و الوند از خاستگاه‌ها و مراكز توليد عمده اين دست‌بافته‌هاي ارزشمند است.

ادامه دارد...
سه شنبه 21 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1050]