هنر تابلو فرش ايران از اصالت خود فاصله گرفته است

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: تابلو فرش، اين هنر زيباي اصيل ايراني در دهه هاي اخير دستخوش هجمه فرهنگ بيگانه شده است، وقتي براي نوازش چشمانت به بازار فرش مي روي و به تماشاي اين آثار زيبا مي نشيني، دركنار معدود آثار نقش بر فرش استاد محمود فرشچيان و طرح هاي اصيل فرهنگ ايراني، متوجه سيل آثار بيگانه مي شوي. اگر اندكي به دشواري پديد آمدن اين اثر ظريف بينديشي و مشقت دستان هنرمند بافنده را تصور كني، از خود، خواهي پرسيد كه اين همه ظرافت و هنر در راه نقش كردن چنين آثاري چه پيامي دارد؟ يكي از فروشندگان اين آثار هنري درمورد ذائقه مشتريان به خبرنگار ايرنا گفت: اغلب پوسترهاي روز، نظير شام آخر ، محكمه سقراط، جمع عصرانه و پس از آن ها مناظر طبيعت و آيات قرآن در اولويت انتخاب مشتريان است. وي كه تابلو فرش ها با مضامين عاشقانه و چهره هاي غيراصيل را در ويترين و آثار كلاسيك را در پس اين تابلوها قرار داده بود، اظهار داشت:‌ با توجه به اينكه اين نوع آثار متقاضي بيشتري دارد، بازار عرضه نيز همگام با سليقه مشتريان است. مديرعامل تعاوني شركت فرش دستباف در اين باره گفت: بخشي از اين طرح ها درخواست بازارهاي جهاني است كه به دليل استقبال مشتريان داخلي نيز رواج يافته است. حسين عابدي آثار هنري را به طور مستقيم مرتبط با ذهن و روح افراد دانست و خاطر نشان كرد: سليقه و ذائقه مخاطب امروز چنين طرح هايي را پسنديده و توليد كننده نيز در پي تامين سود اقتصادي خود است. وي با اشاره به اينكه تابلو فرش ها به عنوان آثار هنري گران قيمت، مخاطب خاص خود را دارد، افزود: بازار هرگز به اصل فرهنگ و هنر نمي انديشد، بلكه در پي سود آوري و فروش محصول است. يك استاد جامعه شناسي درمورد تغيير ارزش هاي مخاطبان گفت: التقاط سنت و مدرنيسم در همه زمينه ها و در مقابل، عدم عرضه صحيح فرهنگي، نسل جوان را دچار ازخود بيگانگي و شيفتگي به فرهنگ غالب نموده است. محمد شيرازي تاكيدكرد: نسل جديد در مواجهه با مدرنيته و اوضاع اجتماعي دچار آنومي يا بي هنجاري شده كه يكي از نمودهاي آن بروز در هنر است. وي افزود: ارزشها ديرپا هستند اما حركت جهشي جامعه كنوني بسيار شتاب آلود است و فرد را به سرعت دچار سرگشتگي و حركت ايذايي جذب و دفع و در نهايت غرق در فرهنگ بيگانه مي كند. مسوول انجمن علمي فرش ايران با اشاره به رويكرد رو به افزايش مخاطبين به تابلو فرش ها اظهار داشت: در پنج سال اخير حجم استقبال از اين هنر زيبا پنج برابر نسبت به گذشته افزايش يافته كه اين مساله از دو جنبه قابل بررسي است. سيدجلال الدين بصام جنبه مثبت اين عرضه را سودآوري اقتصادي دانست و خاطرنشان كرد: اما با رشد سود آوري در اين صنعت، شاهد افت ارزش هنري اين محصول با ارزش هستيم. وي تاكيدكرد: در قديم چهره حكام و پادشاهان و امروز چهره امراي عرب و هنرپيشه ها بر روي تابلو فرش ها نقش مي بندد كه اين امر ارزش هنري را فداي اقتصاد و درآمد زايي كرده، اين هنر اصيل را از جايگاه والاي خود دور مي كند. استاد جامعه شناسي دانشگاه كاشان در اين باره گفت: سوژه هايي نظير مناظر طبيعت، زنان اشرافي اروپايي قرون 16 و 17، زنان عشاير با چهره هاي آرايش شده به سبك غربي، تصاوير شهرها و روستاهاي اروپايي، تصاوير زنان و در كنار آن تصاويري از حيوانات و همچنين سوژه هايي از كلام الله مجيد بيشترين بسامد را در بين تابلو فرش ها دارد. مهران سهراب زاده تكرار اين سوژه ها توسط افراد و شركت هاي بافنده را جهت دهنده سليقه و ذائقه فرهنگي مصرف كننده ايراني دانسته، افزود: فروشندگان اين محصولات با اختراع اسامي دلفريب مثل گردش در طبيعت ، گردش در قصر ، باغ فرشتگان ، پري دريايي، احساس عاشقانه، قطعه اي براي ماري و نظايرآن به اشاعه جلوه هاي متفاوت مغاير با فرهنگ ايراني مي پردازند. وي اظهارداشت:‌ جاي تاسف است كه جهانگردان ، گردشگران و مشتريان خارجي در حالي كه تصور صحيحي از فرهنگ ما ندارند، آثار دست چندم خود را نقش بسته بر فرش هاي با ظرافت ايراني ببينند. عضو هيات علمي دانشگاه كاشان ريشه اين آسيب ها را در كم توجهي دستگاههاي نظارتي فرهنگي از يكسو و تسلط سود جويي سوداگران از سوي ديگر دانست و تاكيد كرد: راه مقابله با اين حركت تشويق و ارايه خدمات فرهنگي به توليد كنندگان و ازسوي ديگر ارتقاي سلايق خريداران تابلو فرش ها با ارايه طرح هاي فاخر و اصيل است. سهراب زاده يادآور شد: فرهنگ معنوي مكتوب و تجسمي ايران همراه با غنا و الهام از ويژگي هاي متنوع اقليمي و معنوي موجود در اين سرزمين دركنار دستان هنرمند و فكر پويا، قابليت آفرينش آثار زيبا و اصيلي را داراست كه بر پيشاني، نشان روح و فرهنگ پربار اسلامي، ايراني را داشته باشند. كارشناس فرهنگ و رسانه درباره علت اين تغيير ذائقه گفت: لازمه سودآوري و كسب درآمد، توجه به سليقه مشتري است كه در اين دوره با تاثير پذيري از ظواهر دنياي مدرن، تغيير كرده، هنر را به عنوان ژست اجتماعي و اثر هنري را كالايي نشان دار كه مربوط به طبقه و گروه خاصي است، تلقي مي كنند. عبدالكريم خيامي با اشاره به اينكه مخاطب اثر هنري اهل هنر نبوده، بلكه اقشار پر درآمد جامعه به آن روي آورده اند، اظهار داشت: امروز اثر هنري به عنوان يك ژست اجتماعي تلقي شده و افراد بدون اطلاع از نوع و خصوصيات اثر به دنبال پوسترهاي روز دنيا هستند. وي افزود: در عصر حاضر اثر هنري، خود را با سليقه مشتري تطبيق داده، آزادگي و اصالت از طرح هاي آن رخت بر بسته و مثل گذشته، آزادانه و فارغ از نفسانيت و ماديت توليد نمي شود. خيامي، با بيان اينكه به عنوان نمونه مصرف كننده، اطلاعي از تابلوي شام آخر يا جمع عصرانه ندارد، تاكيدكرد: آثار هنري و فرهنگي نظير كتاب، مجسمه ها، نقاشي ها و تابلو فرش ها به نوعي كالاي مصرفي بدل شده اند كه مصرف كننده بدون توجه به شناسنامه اثر و تنها با عنوان پوستر روز و ژست اجتماعي به آن ها روي مي آورد. وي، به آفت ديگر اين بي هويتي اشاره و تاكيدكرد: اثر هنري، در گذشته با هويت و اصالت خالق آن همراه بود، در حالي كه در عصر جديد خالق، مسوول اثر خود نبوده به جرات هر طرح سخيفي را روانه بازار مي كند و تنها به بعد مصرفي و اقتصادي مي انديشد. عضو هيات علمي دانشكده هنر دانشگاه كاشان، دليل اصلي توجه بازارهاي خارجي به تابلو فرش هاي ايراني را، بحث فرهنگي و اصالت اين آثار دانست و خاطر نشان كرد: اگر فرهنگ بومي ما دستخوش فرهنگ هاي ديگر شود، آثار هنري ما جذابيتي در بازارهاي جهاني نيز نخواهد داشت. امير حسين چيت سازيان، افزود: تابلو فرش كاربرد ديني، آيني، فرهنگي و تبليغي داشته وسيله گفت و گوي ما با ساير جوامع است كه نمو نه بارز آن تابلو فرش نفيسي است كه با شعر سعدي (بني آدم اعضاي يك پيكرند...) زينت بخش اتاق گفت وگوي ملل، واقع در سازمان ملل است. وي گفت: نبايد به بهانه سليقه مخاطب، اصالت اسلامي، ايراني خود را از دست داده، با ارايه طرح هاي مستهجن و سخيف ارزش اين يادگار كهن فرهنگي را نابود كنيم. او افزود: هر اثر هنري، نماينده روح والاي پديد آورنده اش بوده و در هر جا قرار گيرد، به عنوان رسانه اي ماندگار صداي رساي يك فرهنگ است، پس بايد دستگاه هاي ذي ربط به اين مساله توجه ويژه داشته باشند. 1724/7431

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 289]