تور لحظه آخری
امروز : یکشنبه ، 15 مهر 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):به من ايمان نياورده است آن كس كه شب سير بخوابد و همسايه اش گرسنه باشد. به من ايمان ن...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1821013472




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

فرهنگ معذرت خواهي در خانواده


واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: نتايج تحقيقات علمي كه توسط روان شناسان انجام شده نشان مي‌دهد كه "عذرخواهي" مي‌تواند به افزايش سطح اعتماد بين فردي منجر گردد. اعتماد، حالت ارزشمندي است كه در روابط بين فردي به خصوص در روابط افراد خانواده هميشه مورد جستجو و ارزيابي قرار مي‌گيرد. كسي كه به راحتي براي عمل اشتباهي كه انجام داده عذرخواهي مي‌كند، به طور تلويحي به ديگران نشان مي‌دهد كه مسئوليت عملي را كه انجام داده پذيرفته و آن را با دلايل ساختگي توجيه نمي‌كند و گناه خود را به گردن اين و آن يا حوادث خارج از كنترل نمي‌اندازد. به عبارت ديگر اين بدان معني است كه با شخصي مسئوليت پذير روبرو هستيم. انسان‌هاي مسئوليت پذير ارتباطات مناسب و گسترده‌اي با ديگران دارند، داراي احساس عزت نفس بوده و در خود و ديگران احساس آرامش و اعتماد ايجاد مي‌كنند، به خود و به ديگران احترام مي‌گذارند، جرأتمند بوده و مي‌توانند احساسات بد و خوب خود را به شيوه‌هاي مناسب ابراز كنند به همين سبب مي‌توانند به راحتي عذرخواهي نمايند. اولين و مهم‌ترين امتياز معذرت خواهي همانا مسئوليت پذيري فرد است. منظور ما از مسئوليت پذيري فقط اين نيست كه شخص امور محوله را به خوبي انجام دهد، بلكه معني اساسي آن اين است كه شخص توان پاسخ گويي داشته باشد بدين مفهوم كه قادر است پاسخ و واكنش مناسب را انتخاب كرده و دائماً شرايط و اوضاع محيطي خود را مورد ملامت قرار ندهد. اغلب از زبان افراد غير مسئول مي‌شنويم كه مي‌گويند: من اين طور بار آمده ام، كاري از دست من بر نمي‌آيد، نمي‌شود، مجبور بودم آن كار را بكنم، مجبورم كردي و.... گويي اين افراد طرفدار نظريه جبرگرايي هستند كه به سه شكل عنوان مي‌شود: جبرژنتيكي: يعني آن چه هستم و آن چه انجام مي‌دهم ارثي است، به عنوان مثال ممكن است در مكالمات آنان چنين عبارتي را بشنويم: "اصولاً در خانواده ما همه زود از كوره در مي‌روند!!" يا: "من به به دائي خودم رفته ام، او هم خيلي زود جوش مي‌آورد!!" گويي اين ويژگي‌ها و صفات به او ارث رسيده و ديگر هيچ كاري نمي‌تواند بكند، پس مسئوليت از گردن او ساقط مي‌شود بنابراين نيازي به معذرت خواهي هم نيست. جبر رواني: يعني آن چه هستم و انجام مي‌دهم حاصل تربيت غلط من است، مثلاً مي‌گويند: "كسي نبوده به من ياد بدهد چگونه خوب رفتار كنم!!" يا: "ما اين جوري تربيت شديم ديگه!!!" چنين افرادي نيز خطاهاي خود را به گردن والدين و مربيان خود مي‌اندازند و مسئوليت اراده و مديريت رفتارهاي خود را ناديده مي‌گيرند. جبر محيطي: آن چه هستم و انجام مي‌دهم ناشي از رفتار و عكس العمل اطرافيانم (همسرم، رئيس‌ام، بچه هايم) يا شرايط اقتصادي است. به عبارت ديگر مي‌خواهند بگويند شرايط محيطي پيرامون آنان باعث شده چنين خطاهايي را مرتكب شوند. به عنوان مثال ممكن است پدر تند خوبي خود نسبت به اعضاي خانواده را به خستگي و استرس ناشي از مسايل كاري و مالي ارتباط دهد. او نيز مسئوليت كنترل رفتار و هيجانات خود را ناديده گرفته است. كلام اين افراد نشان مي‌دهد كه مي‌خواهند به بهانه وراثت، شرايط رواني يا محيطي و حتي ستارگان (چون متولد فلان سال يا ماه هستم ويژگي من چنين و چنان است!) از زير بار مسئوليت رفتارهاي خود شانه خالي كنند. واضح است كه اين افراد نمي‌توانند خالصانه و صميمانه عذرخواهي كنند. بنابراين براي انجام يك عذرخواهي خالصانه و صميمانه، بهتر است قبول كنيم خود ما هميشه و در هر شرايطي مسئول رفتار و گفتارمان هستيم. چرا عذرخواهي سخت است؟ - غرور و توهم اين كه معذرت خواهي، نشان از ضعف شخصيت است و موجب سرشكستگي مان مي‌شود و اين تصور غلط كه نبايد كم بياورم! - يك اجبار فكري غلط كه به ما مي‌گويد يك انسان كامل و خوب نبايد هيچ گاه اشتباه كند! - اين فكر غلط كه اگر معذرت خواهي كنم حتماً طرف گستاخ و جسور خواهد شد! - چون بزرگ‌تر اين جمع يا خانواده هستم، مايه شرمندگي و آبروريزي است اگر معذرت خواهي كنم! - به علت تعصب و تفكر قالبي (تفكر قالبي به نوعي از عقايد قديمي و بدون نقد و بررسي گفته مي‌شود كه از طريق بزرگ ترها و يا خرده فرهنگ‌هاي محلي يا خانوادگي به ما مي‌رسند. مثلاً اين فكر كه يك فرد بزرگ‌تر نبايد معذرت خواهي كند و فقط كوچك تر‌ها بايد معذرت خواهي كنند. يا اين فكر كه اهالي فلان شهر همه خسيس هستند از نمونه تفكرات قالبي هستند). در صورتي كه تحقيقات نشان داده و عقل سالم مي‌گويد تمام اين افكار نادرست است. انگيزه‌هاي مهم براي عذرخواهي چيست؟ بازسازي يا حفظ رابطه‌اي كه در حال ويران شدن است، رايج‌ترين انگيزه براي يك عذرخواهي به حساب مي‌آيد. فرقي نمي‌كند كه اين رابطه، چه جور رابطه‌اي باشد. چه يك رابطه دوستانه باشد، يا رابطه با يك همكلاسي، همكار و يا اعضاي خانواده، گاهي اوقات، همين كه كسي را آزار مي‌دهيم، نيرويي از درون، ما را وادار مي‌كند كه از آن شخص عذرخواهي كنيم ـ ولو اين كه هيچ رابطه‌اي با او نداشته باشيم ـ‌تنها انگيزه مان در اين مواقع، از بين بردن نگراني و رنجش آن شخص است. اين انگيزه، انگيزه والايي است. به طور كلي در روابط بين اعضاي خانواده نقش معذرت خواهي بسيار پررنگ مي‌باشد و تأثير به سزايي در تحكيم و تلطيف عواطف جاري در فضاي خانواده مي‌گذارد. عذرخواهي صميمانه اگر بين زوجين وجود داشته باشد در ايجاد احساس اعتماد، عشق و محبت تأثيري شگرف دارد و به اين معني است كه مسئوليت رفتار اشتباه خود را به عهده مي‌گيرم و هيچ برتري بر تو ندارم. واضح است چنين پيامي چه نقش بزرگي در ايجاد احساس اعتماد به نفس زوجين خواهد داشت و منتهي به رضايت از زندگي زناشويي خواهد شد. اما معمولاً دو دليل ديگر هم براي معذرت خواهي وجود دارد كه البته شأن و منزلت انگيزه‌هاي قبلي را ندارند. يكي، تخفيف در مجازات است و ديگري، رهايي از عذاب وجدان. خيلي‌ها هستند كه معذرت خواهي مي‌كنند فقط براي فرار از تنبيه، مثلا قاتلي را در نظر بگيريد كه از قاضي يا از خانواده مقتول معذرت خواهي مي‌كند، فقط براي اين كه در مجازات او تخفيف قائل شوند و.... به هر حال فارغ از اين كه انگيزه و علت عذرخواهي چه باشد، آن چيزي كه باعث مي‌شود يك معذرت خواهي تأثير كند، ‌جابه جا شدن احساس شرم و احساس قدرت بين طرفين معذرت خواهي است. ما با عذرخواهي، شرمي را كه در وجود يك شخص ديگر تزريق كرده بوديم، از او مي‌گيريم و آن شرم را به خودمان برمي گردانيم. در عوض، به كسي كه مورد رنجش و آزارمان قرار گرفته بود، اين قدرت را مي‌دهيم كه ما را ببخشد يا نبخشد. عذرخواهي مناسب چيست و چگونه انجام مي‌شود؟ عذرخواهي، در واقع جبران يك خسارت روحي، جسمي يا مالي است. براي اين جبران، لازم است كه معذرت خواهي كننده، احساس شرمندگي‌اش را به زبان بياورد. در عذرخواهي، اگر چه كلمات خيلي مهم اند، اما معمولاً كفايت نمي‌كنند. بيان صريح اين كه: "به من بگو چه كار كنم تا از من بگذري و مراببخشي؟" در خيلي از موارد لازم است. گاهي از اوقات ممكن است جبران خسارت‌هاي مالي كه به شخصي وارد آورده ايد، ضرورت پيدا كند. مثلاً ظروفي را در عصبانيت شكسته ايد يا... البته در بيان چنين كلماتي هم بايد خيلي احتياط كنيد تا به فرد مقابل تان برنخورد: "به من اجازه بده اين خسارت را جبران كنم. " "مي خواهم اين احساس شرم لعنتي، دست از سرم بردارد. " تهيه يك هديه مناسب هم تأثير يك عذرخواهي شفاهي را چند برابر مي‌كند. عذرخواهي، خيلي بزرگ‌تر از آن چيزي است كه اغلب مان فكر مي‌كنيم. حفظ حرمت اشخاص و حفظ حرمت خودمان به جاي خود؛ اما بايد قبول كرد كه عذرخواهي مي‌تواند از ارزش‌هاي انساني هم پاسداري كند. چه بين دو نفر، چه بين چندين نفر، چه بين اعضاي خانواده و چه بين دولت‌ها و ملت ها. معذرت خواهي در عمل آن قدرها هم كه فكر مي‌كنيم، ساده نيست. عذرخواهي صحيح، راه و رسم خودش را دارد. يعني اجزاي مشخصي دارد كه اگر حق هر يك از اين اجزا به درستي ادا نشود، احتمال شكست خوردن و پذيرفته نشدن معذرت خواهي ما كم نيست. اول از همه بايد در درون خودمان بپذيريم كه اشتباه كرده‌ايم و مسؤوليت اشتباه مان را قبول كنيم. اما پس از اين نكته ذهني، نكات عيني ديگري هم هستند كه به كار بستن شان، تأثير عذرخواهي را دو چندان مي‌كند. در معذرت خواهي بايد از اشتباه مان اسم ببريم. مثلاً چنين كلماتي براي يك عذرخواهي مناسب نيستند: "اگر باعث آزارتان شده ام، ببخشيد"... "اگر به دليلي از دست من دلخور شده اي، معذرت مي‌خواهم"... بهتر است كه اشتباه تان را هم ذكر كنيد. مثلاً بگوييد: "من واقعاً اشتباه كردم كه پشت سرت حرف زدم. مرا ببخش.... " اشاره به اين كه ما خودمان هم متوجه شده‌ايم عملي كه از ما سر زده، اشتباه بوده و باعث دلخوري فرد مقابل مان شده، مهم است. مثلاً: من مي‌دانم كه خنديدنم در كلاس، باعث دلخوري ات شد. به همين خاطر، با تمام وجودم از تو معذرت مي‌خواهم، مرا ببخش.... عنصر ديگري كه يك عذرخواهي را موثر مي‌كند، توضيح اين مطلب است كه چرا و چگونه، اين رنجش خاطر به وجود آمده است. نبايد بگذاريم ابهامات ذهني فردي كه از ما رنجيده است، سرجايش باقي بماند. يك توضيح خوب و صادقانه مي‌تواند خيلي از اين ابهامات ذهني را رفع و رجوع كند. مثلاً ممكن است توضيحات تان چيزهايي از اين قبيل باشد: خسته بودم، حالم خوب نبود، ذهنم به بيماري مادرم مشغول بود، حواسم نبود و... قول مي‌دهم كه چنين اتفاقي ديگر تكرار نشود. بخش مهمي از توضيح ما بايد به همين نكته اشاره كند كه آن چه مرتكب شده ايم، عمدي نبوده و قصد توهين و بي‌احترامي نداشته ايم. اين اشاره، به شخصي كه از ما رنجيده، اجازه مي‌دهد كه ديگر در مقابل ما احساس راحتي كند و در برابرمان موضع خصمانه نگيرد. يك معذرت خواهي خوب، هم چنين بايد صادقانه و صميمانه مطرح شود تا زماني كه ما به شرم و احساس گناه و پشيماني خودمان اعتراف نكرده ايم، معمولاً طرف مقابل متوجه نمي‌شود كه آيا ما از عمل مان واقعاً پشيمانيم يا نه. حس نگراني و شرمندگي ما به هنگام عذرخواهي، به فرد مقابل مي‌فهماند كه ما نگرانيم از اين كه مبادا رابطه دو طرفه مان به هم بريزد. اين اظهار شرمندگي، در واقع، يك احترام مضاعف به شخصي است كه از ما رنجيده است. البته زمان هم عنصر مهمي به شمار مي‌آيد. كي عذرخواهي كنيم؟ براي يك رنجش ساده، مثلاً وقتي كه حرف كسي را قطع مي‌كنيم و اصطلاحاً وسط حرفش مي‌پريم، اگر بلافاصله عذرخواهي نكنيم، ممكن است ديگر دير شود و عذرخواهي مان تأثيرش را از دست بدهد. براي يك دلخوري شديد، مثلاً بابت اين كه يك نفر را در جمع تحقير كرده ايم، بلافاصله عذرخواهي كردن، صورت خوشي ندارد. حتي كار را بدتر مي‌كند. چون حواس همه جمع، روي آن موضوع متمركز مي‌شود و دلگيري فرد را از ما بيشتر مي‌كند. براي عذرخواهي در چنين مواردي، بايد سنجيده‌تر و حساب شده‌تر اقدام كنيم. هنگام عذرخواهي به نكات زير توجه داشته باشيم: - گذشته را يادآوري نكنيم: به چيزي كه اكنون در حال روي دادن است توجه كنيم. - به همسر يا فرزندمان بگوييم كه دشمن او نيستيم؛ اگر به آرامي در مورد موضوعي توضيح مي‌دهيم و فرزندتان به يك باره صدايش را بالا برده و از كوره در مي‌رود كافي است به طرفش رفته و او را نوازش كنيد دست خود را به آرامي در دستش قرار دهيم تا بفهمد كه اين مجادله بي‌اهميت است. - مشكل‌ترين كلمه را به زبان بياوريم: يك عذرخواهي واقعي مي‌تواند يكي از دشوارترين پيشنهاداتي باشد كه ما ارائه مي‌دهيم! برخلاف تصور عموم همه افراد قادر به زبان آوردن اين كلمه بوده و تا به حال هيچ كس بعد از گفتن آن دچار خطر جدي نشده است. - جمله‌اي دلپذير به او بگوييم: گاهي اوقات فراموش كردن حرف‌هاي آزار دهنده كسي كه دوستش داريم مشكل به نظر مي‌رسد اما اگر چيزي قابل تعريف را با آن بياميزيم رو به رو شدن با مسائل بسيار آسان‌تر خواهد شد. - بگوييم كه دوستش داريم: هنگامي كه مي‌خواهيم به حالت آشتي و صلح برگرديم به همسر يا فرزندان بگوييم كه دوستشان داريم. اطمينان دادن در مورد اين موضوع كه احساس ما نسبت به همسر و يا فرزندمان هيچ گاه و تحت هيچ شرايطي تغيير نخواهد كرد، بسيار خوب است. منبع: روزنامه - جمهوری اسلامی




این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 872]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن