چشم‌انداز و آينده جامعه اطلاعاتي درايران -2

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: چشم‌انداز و آينده جامعه اطلاعاتي درايران -2

جامعه‌اطلاعاتي- همشهري آنلاين:
روند تحول وسايل و فناوري‌هاي ارتباطي درجهان، به آن اندازه پرشتاب است كه همه عرصه‌هاي جامعه اعم از اقتصاد، فرهنگ، سياست و غيره را دربرگرفته،

به گونه‌اي كه امروزه اصطلاح دولت الكترونيك به شكل مفهومي عام‌ترمطرح است و به رغم برنامه ريزي‌ها و پيش‌بيني‌هاي انجام شده، آينده‌نگري جامعه‌اي كاملا شبكه‌اي تحت عنوان جامعه اطلاعاتي دشوارو پيچيده است. از اين رو، اين بحث درشش بخش مورد بررسي قرارمي‌گيرد.
دراين چارچوب، تعريف و تبيين جامه اطلاعاتي درعصرحاضرو چالش‌هاي ناشي از حضورجامعه اطلاعاتي دنبال شد و همچنين اين نكته مورد توجه قرارگرفت كه" اگراين منطق را بپذيريم كه درعصرحاضر، قدرت و ثروت در دانايي است و دانايي بيشترمترادف با داشتن اطلاعات گسترده درزمينه هاي مختلف و امكان تجزيه و تحليل اطلاعات است؛ شرايط نامتعادل و محدوديت‌هايي كه درجهت دسترسي به اطلاعات براي كشورها درسطح جهان و افراد در درون كشورها به عنوان شهروند موجود است سبب گسترش نابرابري‌هاي اجتماعي درسطح بين‌المللي و ملي مي‌شود.

دراين قسمت، دو بخش پتانسيل‌ها و فرصت‌هاي ناشي از جامعه اطلاعاتي و آينده جامعه اطلاعاتي درايران مورد بررسي قرارمي‌گيرد.

بخش سوم: پتانسيل‌ها و فرصت‌هاى ناشى از جامعه اطلاعاتى

تمركززدايى رسانه‌هاى ديجيتالى
«اينترنت [در حال حاضر] به عنوان يك رسانه پست مدرن تداعى‌گر مرگ فاصله‌ها در جغرافياى ذهنى برخاسته از راه‌آهن است. با احداث راه‌آهن، انسان بر فاصله و مسافت غلبه كرد. تكوين زيرساخت اينترنت نيز بيانگر همان اتفاق است. انسان امروز بر مكان و زمان غلبه يافته است. به عبارت بهتر، صداهايى كه شنيده نمى‌شدند حالا شنيده مى‌شوند. مى‌توان گفت كه آن تمركزگرايى شديد در رسانه‌هاى حاكم سنتى با تمركززدايى شديدترى در رسانه‌هاى ديجيتالى و پست مدرن به چالش كشيده شده است. وقتى بيل گيتس ـ مردى كه در سال 1998 حدود 10 ميليارد دلار در جهان فروش داشت ـ يك روز قبل از اجلاس سياتل در نيويورك تايمز در مقاله‌اش نوشت «اگر سازمان تجارت جهانى وجود نداشت، ملل جهان بايد آن را اختراع مى‌كردند». گمان نمى‌كرد كه آن ماجراها فردا در سياتل رخ دهد و اجلاس سازمان تجارت جهانى به شكست بينجامد. او حساب رسانه‌هاى كوچك اينترنتى را نكرده بود. در واقع، همين صف‌آرايى رسانه‌هاى پست مدرن اينترنتى در برابر رسانه‌هاى حاكم است كه باعث تشتت آرا در سطح نخبگان وابسته به قدرت شده است. واقعاً تشتت از اين آشكارتر كه امروز شاهد چنين نظريه‌هايى هستيم. از پايان تاريخ فوكوياما گرفته تا آغاز جنگ تمدن‌هاى هانتينگتون! (شكرخواه؛ 1380، صص 116-117)
همان روز، شركت‌كنندگان در اجلاس سياتل شاهد تلاش‌هاى مخالفان در سايت‌هايى بودند كه نه تنها لحظه به لحظه خبرهاى درگيرى‌هاى خيابانى را مى‌دادند بلكه يكديگر را در برخورد با پليس سياتل نيز راهنمايى مى‌كردند. «... سايت‌هاى كوچك حكم جوامع كوچك همفكر را دارند. سايت‌هاى كوچك اينترنتى حكم آتليه‌هاى قديم روزنامه‌نگارى را دارند. آتليه‌هايى كه با يك دستگاه تكثير كپى در تاريخ روزنامه‌نگارى جايگاه احترام برانگيزى دارند. آتليه‌ها احتياج به ماشين چاپ نداشتند و لذا چند همفكر دور هم جمع مى‌شدند و افكار انقلابى را تكثير مى‌كردند. آن موقع هنوز سرمايه‌دارى جاى پايش را با ماشين گران‌قيمت چاپ در جهان روزنامه‌نگارى تثبيت نكرده بود. سايت‌هاى كوچك اينترنتى امروز هم حكم همان آتليه‌هاى ارزان ديروز را دارند، با اين تفاوت كه حوزه پخش آن‌ها بسيار وسيع است و شايد با توجه به قدرت شگرف آن‌ها مى‌توان گفت كه انقلابى بزرگ به وسيله «رسانه‌هاى كوچك» اتفاق افتاده است».( همان، صص 118-117»

2- نقش اينترنت در پژوهش، خلاقيت و علم
از جمله مهم‌ترين اقداماتى كه مى‌توان از طريق اينترنت سازمان داد، عضويت استادان و متخصصان رشته‌هاى مختلف در گروه‌هاى تخصصى است. با عضو شدن «كاربران» اينترنت در اين گروه‌ها، آن‌ها مى‌توانند در جريان آخرين اطلاعات موجود در رشته‌هاى تخصصى خود قرار گيرند زيرا همه اعضا در جريان پيام‌هاى علمى كه توسط يك نفر صادر مى‌شود قرار دارند. در شرايطى كه خطوط ارتباطى از كيفيت لازم برخوردار باشد و در ايستگاه‌هاى محل كار هر دو يا چند طرف با امكانات لازم (دوربين ويدئويى ...) به سيستم اتصال داشته باشد، آنان مى‌توانند تصوير يكديگر و فعاليت‌هاى هر كدام را نيز مشاهده كنند. هم اكنون انجام عمل‌هاى مهم جراحى به شكل هدايت از راه دور و با شركت چند متخصص كه هر كدام در گوشه‌اى از دنيا به كار مشغول هستند و مى‌توانند در يك آن ناظر عمل جراحى يا راهنمايى‌كننده آن باشند، در تعدادى از مراكز مجهز درمانى متداول شده است. يكى ديگر از شكل‌هاى تا حدودى رايج فعاليت‌هاى پژوهشى كه در سطح كشورهاى اروپاى غربى و امريكا مورد استفاده قرار مى‌گيرد، كنفرانس از راه دور است كه در آن تعدادى از متخصصان (كه هر كدام در يك گوشه از كره زمين زندگى مى‌كنند) با يكديگر درباره موضوع مورد علاقه خود به تبادل نظر مى‌پردازند. اين نوع كنفرانس‌هاى الكترونيك در آينده رواج زياد خواهد يافت و احتمال مى‌رود كه در مقياس وسيعى از اهميت كنفرانس‌هاى حضورى (كه بسيار پرهزينه‌تر است) كاسته شود. (محسنى، 1375، ص 139ـ138(

در طول چند دهة اخير، مجله‌هاى علمى، در ميان پژوهشگران، جايگاه ويژه‌اى در برقرارى ارتباطات علمى ايفا كرده‌اند و تعداد اين مجله‌ها در سطح جهان همواره رو به افزايش بوده است. اما با توجه به گسترش شبكه اينترنت، به ويژه در طول 5 سال گذشته، به نظر مى‌رسد كه در سال‌هاى آينده نتوان افزايش تعداد اين مجلات را مانند سال‌هاى گذشته انتظار داشت. همه روزه بر تعداد پژوهشگرانى كه براى انتشار نتايج پژوهش‌هاى خود از اين شبكه استفاده مى كنند، افزوده مى‌شود. آنان مى‌توانند اطلاعات توليدى خود را در اختيار تمامى افرادى كه امكان دسترسى به اين شبكه را دارند قرار دهند و از آنان نيز بخواهند، علاوه بر نظرخواهى، برايشان مدارك علمى مشابهى از همين رهگذر ارسال دارند يا با خود آنان همكارى مستمر داشته باشند. (همان، ص 138(

از آن‌جا كه زمينه هر گونه نوآورى و خلاقيت در پژوهش علمى تبلور مى‌يابد، بنابراين پيشرفت فناورى‌هاى جديد و خلاقيت‌ها از دستاوردهاى جامعه اطلاعاتى محسوب مى‌شود.
2.تعامل و همزيستى جهانى: شكل‌گيرى هويت سيال و بين‌سياره‌اى
واقعيت اين است كه پيشرفت ارتباطات و تكوين جامعه اطلاعاتى فاصله‌ها را كم كرده و به ايجاد نوعى تشابه، به ويژه در جوانان، انجاميده است. اعضاى كميسيون توسعه سازمان ملل متحد گزارش داده‌اند كه در گردهمايى‌هاى خود در شهرهاى قاره‌هاى گوناگون، شاهد بوده‌اند كه جوانان خيلى شبيه به هم شده‌اند و اين شباهت، با رنگ باختن مرز جوامع و رفتن به سوى نوعى جامعه اطلاعاتى و شبكه‌اى، بيش‌تر شده است.
اما بايد توجه داشت كه به يمن گسترش وسايل ارتباطى و رسانه‌ها، جوامع مختلف اگر آگاهانه و با برنامه‌ريزى عمل كنند، مى‌توانند براى تحولات مثبت از آن استفاده كنند و به نوعى همزيستى سالم جهانى نيز دست يابند.

مبارزه با مواد مخدر در سطح جهانى، حفظ محيط زيست، همبستگى انسان‌ها، احترام به حق حيات، محترم بودن حريم زندگى خصوصى افراد، احياى حقوق مادران و كودكان، تأكيد بر عدالت جهانى، گرامى داشتن كرامت انسان‌ها و توجه به حقوق اقليت‌هاى دينى و اجتماعى، توسعه پايدار و اجازه مطرح شدن ساير فرهنگ‌ها و ارزش‌ها مباحثى هستند كه مى‌توانند با بهره‌گيرى از همين فضاى موجود جامعه اطلاعاتى، وجه ديگرى را در تعامل فرهنگ‌ها نشان دهند.

4- كثرت‌گرايى سياسى، چند سويگى
از جمله دستاوردهاى جامعه پساصنعتى و جامعه اطلاعاتى، كثرت‌گرايى سياسى در سطح جهان است. در گذشته، در قلمرو عمومى، بازيگرى از آن واحدهايى بود كه از استقلال و حاكميت برخوردار بودند. جهان‌گسترى تكثر بازيگران را باب كرده است. ديگر، حاكميت به معناى ويژگى درجه اول مناسبات بين‌المللى نيست. مرزها معناى سنتى خود را از دست داده‌اند. حاكميت بين‌المللى به معناى اراده جمعى قدرت‌هاى بزرگ بود كه با مفاهيمى چون «بازى بزرگ» و «سياست قدرت» بيان مى‌شد.
دادستان دادگاه بين‌المللى كيفرى براى يوگسلاوى، روز پنجشنبه 27 مه 1999، گروه حاكم بر كشور را با استناد به بند 18 كيفر خواست دادگاه به نقض «قوانين يا عرف» جنگ محكوم كرد. اين تصميم تاريخى وى، از جهاتى، غيرمعمول بسيار مهم است.

لوئيس آربور(Louise Arbour) ، قاضى كانادايى و دادستان كل جنايات جنگ، نه تنها اسلوبودان ميلو سوئيچ (Slov Bodan Milo Sowich)، رئيس‌جمهور وقت يوگسلاوى، بلكه چهار عضو ديگر هيأت حاكم بلگراد را به ارتكاب جنايت عليه بشريت، به ويژه 340 قربانى كوزوويى آلبانيايى تبار در منازعات قومى و 000,740 هزار آواره، و تعقيب و آزار گسترده و برنامه‌ريزى‌شده متهم كرد. دولت از حرمتى كه برخوردار بود ديگر بهره‌مند نيست. معيارهاى سلوك مناسب را ديگر دولت‌ها وضع نمى‌كنند. حاكميت جهانى به كوشش هماهنگ بازيگران دولتى و غيردولتى نيازمند است. گفتگوى ملى و بين‌المللى ميان دولت‌ها و سازمان‌ها نخستين گام به سوى چالش‌هاى عمومى است. اين نتيجه‌اى بود كه كنفرانس دوروزه اتاوا (اول و دوم اكتبر 1998) با عنوان «پژوهش در سياست‌گذارى، برقرارى پيوندها»، كه بيش از 500 تن از علماى دانشگاهى و حقوق‌دانان در آن شركت كردند، به آن رسيد. يادآورى اين نكته نيز جالب توجه است كه پيمان مربوط به منع مين‌هاى زمينى، كه در دسامبر 1997 در اتاوا امضا شد، براثر كوشش مشترك سازمان‌هاى غيردولتى (NGOS) و دولت‌هاى با قدرت متوسط به دست آمد. لويداكس ورثى، وزير امور خارجه كانادا، در نسبت دادن اين موفقيت و شتاب اين فرايند به «ائتلاف بى‌مانند دولت‌ها، جامعه مدنى و گروه‌هاى بين‌المللى» كاملاً صريح بود.

- كثرت‌گرايى فرهنگى
اصطلاح پديده چندفرهنگى(Multiculturalism) ما را به شناسايى و حتى گرامى داشتن «ديگران»، درست به همان گونه‌اى كه هستند، بدون سقوط به نژادپرستى، به شكل درست سياسى آن دعوت مى‌كند.
در عصر تجددخواهى (مدرنيته)، كليد واژه تساهل و تسامح(Tolerance) بود. اين كليد واژه به معناى پذيرش تفاوت ميان «ما» و «آن‌ها» بود. اما بازيگران را به «عمل» و «بردبارى» در برابر تفاوت‌هاى آن‌ها فراى مى‌خواند. (رجايى، 1380، ص 132) عصر جديد، با جهان گسترى، فرض را بر اعتبار همه دعاوى درباره حقيقت مى‌گذارد، بدون آن كه در چاله نسبى‌گرايى محض بيفتد. نسبى‌گرايى بيش از حد شالوده هر گونه گزاره اخلاقى و، همراه آن، شالوده‌هاى اخلاقى زندگى عمومى را سست مى‌كند. جهان‌گسترى و جامعه اطلاعاتى راه را براى كسانى كه اقليت ناميده مى‌شوند و مى‌خواستند صداى‌شان شنيده شود هموار ساخته است.

بنابراين، پديده چند فرهنگى كه مفهومى تناقض‌نما است هم بيانگر تنوع است و هم وحدت. تنوع لازمه جهان گسترى است زيرا تجلى دلبستگى‌هاى محلى و هويت‌ها خاص را مجاز مى‌پندارد و، در عين حال، مستلزم وحدت است زيرا ترويج‌گر مفهوم دهكده جهانى است.

پديده چندفرهنگى را بسيارى عارضه‌اى مى‌دانند كه خاص مرز ملى معينى است. در واقع، اين پديده به سرعت در حال گسترش به قلمرو بين‌المللى است. همانند نظام اقتصادى جديد، اهتمام براى نظام فرهنگى جديد تاريخ خاص خود را دارد. عصر چندفرهنگى با پيدايش اقتصاد اطلاعاتى عصر پساصنعتى، ـ كه نخبگان اطلاعاتى، طبقه ميانگين و به حاشيه رانده‌شدگان يا فروطبقه را جانشين طبقات پيشين اشراف، متوسط و كارگر ساخت، از راه رسيده است. پسا تجددخواهى، آرمان‌هاى تجددخواهانه را در زمينه خردورزى، مذكرانديشى، نبوغ‌هنرى، فردگرايى به سود ضديت با سرمايه‌دارى، خوار داشت اخلاق سنتى و پيروى از برابرخواهى تندروانه طرد كرده است

بخش چهارم ـ آينده جامعه اطلاعاتي در ايران
1- زيرساخت ارتباطات
زيرساخت ارتباطي كشور در حال حاضر مبتني بر شبكه تلفن عمومي و هم‌بندي سلسله مراتبي در سه سطح مراكز ترانزيت بين‌المللي (2 مركز) ‌، مراكز ترانزيت منطقه‌اي (8 مركز) و مراكز ترانزيت ناحيه‌اي (84 مركز) مي‌باشد‌.
معماري شبكه تلفن عمومي از نظر دسترسي‌، به شهري‌، بين شهري و بين‌المللي تقسيم شده است‌. شبكه انتقال زيرساخت شامل: شبكه انتقال مايكرويو‌، راديوهاي كم ظرفيت و شبكه انتقال فيبرنوري با 56 هزار كيلومتر در مسيرهاي اصلي و فرعي كه سيستم‌هاي با فناوري DWDM‌، PDH و SDH روي اين شبكه نصب شده است‌.. شبكه انتقال بين‌الملل ايران از دو طريق فيبر نوري و ماهواره به شبكه ارتباطي جهاني متصل است. مسير انقال ترافيك بين‌المللي از دريا و زمين بوده‌، كه به لحاظ اقتصادي و با توجه به اهميت قيمت براي مصرف كننده‌، بيشتر ترافيك ارتباطي كشور از طريق دريا منتقل مي‌شود‌. موقعيت ژئوپليتيك ايران و اين نكته كه كشور در حلقه يك جمعيت قريب به چهارصد ميليون نفري قرار گرفته‌، مسئولان را به امنيت مسير ارتباطي از ايران به‌صورت ترانزيت براي كشور‌هاي منطقه وجهان توجه داده است قابل‌توجه است كه فناوري فيبر و تجهيزات بكار گرفته شده جانبي آن به دليل قابليت انتقال سيگنال با ظرفيت بسيار بالا ارزانترين محيط انتقال ترافيك ارتباطي است‌. فناوري انتقال با فيبر در ايران مربوط به دهه 70 ه‌. ش وپس از جنگ مي‌باشد‌. مسيرهاي اصلي فيبر نوري ايران براي انتقال ترافيك ارتباطي به خارج از جنوب‌، به كابل‌هاي زيردريايي بين‌المللي مانند FLAG‌،SMW3، SMW4 و كابل دريايي ايران ـ كويت متصل است‌، در شرق و غرب‌، كابل نوري زميني كه بين شانگهاي تا فرانكفورت كشيده شده و به پروژه TAE معروف است اتصال را برقرار مي‌كند، كه در شمال به شبكه‌هاي جمهوري آذربايجان و ارمنستان و تركمنستان متصل و شمال غرب از طريق تركيه به شبكه جهاني وصل مي‌شود‌.
2- تلفن همراه
امروزه با بيش از 25 ميليون تلفن همراه دولتي غيردولتي ، ايران در رديف كشورهايي قرار گرفته كه بازار پررونقي براي توليد كنندگان گوشي شده است .
بخشي از خيابان جمهوري در محدوده مركزي و پرتردد تهران سال‌هاست به عنوان مركز خريد وسايل الكترونيكي و ديجيتالي محسوب مي‌شود. تلويزيون‌هاي بزرگ، دوربين‌هاي فيلمبرداري و دستگاه‌هاي ضبط صدا بخش عمده ويترين اين فروشگاه‌ها را تشكيل مي‌دادند. حالا اما به ندرت مي‌توان فروشگاهي را در اين محدوده يافت كه در ويترين آن از تلفن همراه هم خبري نباشد
افزايش تفاضا براي تلفن‌هاي همراه حالا بخش هاي عمده اي از اين خيابان را به مركز خريد و فروش گوشي هاي نو و دست دوم اين وسيله ارتباطي تبديل كرده است.
پاساژهاي متعددي كه طي سالهاي اخير تغيير كاربري داده شده، اغلب در اختيار مغازه داراني قرار گرفته كه گوشي هاي بزرگ و كوچك، ‌ساده يا پيشرفته را در مقابل چشم هزاران نفري قرار مي‌دهند كه روزانه از اين خيابان گذر مي‌كنند. برخي از اين پاساژها در طول روز آنقدر شلوغ و به هم ريخته است كه كار فروشندگي در آن با دشواري و سختي يك كار طاقت فرسا قابل مقايسه است. با اين حال حجم مراجعاني كه مشتاقانه به دنبال خريد گوشي جديد و يا تعويض گوشي تلفن همراه خود هستند عملا سود اين كار را تضمين مي‌كند.

آينده تلفن همراه
گفته مي شود ايران تنها كشوري است كه سيم كارت تلفن همراه در آن به صورت ثبت نام واگذار مي شود. دولت ايران اميد دارد كه طي سال هاي آينده ثبت نام تلفن همراه از ميان برداشته شود. در حال حاضر قيمت سيم كارت در بازار آزاد و دولتي برابر شده است . اين تفاوت قيمت طي سالهاي گذشته باعث شده بسياري به دنبال ثبت نام و خريد سيم كارت دولتي و فروش آن در بازار آزاد باشند. چنين شكلي از دلالي سيم كارت اما در سال گذشته و امسال تا اندازه اي كم رنگ شده و دليل اصلي آن ورود سيم كارت هاي اعتباري و سيم كارت هاي پروژه موسوم به "اپراتور دوم" به مجموعه بازار تلفن همراه در كشور است.
.
3- تلفن ثابت.
در حالي كه در پايان سال ۱۳۸۳ ايران داراي ۱۷ ميليون و ۷۰۰ هزار مشترك تلفن ثابت بود اين ميزان در پايان سال ۸۴ به ۱۹ ميليون و ۶۰۰ هزار تلفن رسيد. ضريب نفوذ تلفن ثابت در پايان سال ۸۴ به ۲۸ درصد رسيد كه رشدي بالغ بر ۲.۴۴ درصد نسبت به دوره مشابه در سال قبل را نشان مي داد. در پايان آبان ماه سال 1386 تعداد تلفن ثابت در ايران به 23 ميليون و 500 هزار و ضريب نفوذ آن به 58/32 رسيد . هم اكنون در 29 استان تلفن ثابت به روز واگذار مي شود .

4- اينترنت
بر اساس جديدترين آمار منتشر شده تعداد كاربران اينترنت در ايران تا پايان شهريور ماه سال 1386 به 16 ميليون و 500 هزار نفر رسيد. هنوز آمار دقيقي از شكل و نوع استفاده از اينترنت در ايران وجود ندارد اما به نظر مي رسد استفاده هاي سرگرم كننده از اينترنت براي كاربران ايراني به مرور در حال گسترش است. در همين حال همچنان اطلاع يافتن از اخبار و وقايع خصوصا اخباري كه قابليت انتشار در رسانه هاي ديگر را ندارند از جمله نيازهاي اصلي كاربران ايراني به حساب مي آيد، به طوري كه اين موضوع، بسياري از سايت هاي خبري را در زمره پربيننده ترين سايت هاي ايراني قرار داده است.
قيمت اينترنت نيز طي سالهاي اخير تغيير چنداني نكرده اما ورود برخي خدمات اينترنت پرسرعت و بي سيم عملا به رشد كيفيت استفاده از اين وسيله ارتباطي منجر شده است. هر چند در مقابل اين فضاي جديد، بخش دولتي از اين رشد و گسترش اينترنت براي ارايه خدماتش استفاده نبرده است.
در حال حاضر هزينه متوسط ماهانه اينترنت در ايران در حدود ۳۰ هزارتومان و هزينه هر ساعت استفاده از آن حدود ۳۰۰ تومان است و كارت هاي اينترنت نيز از طريق روزنامه فروشي ها و مغازه ها توزيع مي شود. به رغم كاهش نسبي قيمت اينترنت طي سالهاي اخير هنوز بسياري از خانواده هاي ايراني قادر به استفاده از اين شبكه نيستند.
فراهم نياوردن زيرساخت هاي لازم براي خريدهاي الكترونيكي و اينترنتي و همچنين موضوع تحريم نيز باعث شده كه اساسا از اين شبكه براي تبادل كالا استفاده اي در داخل كشور صورت نگيرد.
سيستم بانك ها و بسياري از نهادهاي دولتي همچنان بر حضور مستقيم افراد در يك مكان خاص براي تبادل مالي و قانوني تاكيد دارد و روش هاي خريد و يا انجام يك كار از طريق شبكه بسيار معدود و انگشت شمارند.

امنيت رايانه‌اي و فضاي اينترنتي ايران

از سوي ديگر رشد سريع كاربران اينترنت در ايران كشورمان را در زمره كشورهاي پركاربر در اين زمينه در قاره آسيا قرار داده و در منطقه نيز از نظر ميزان كاربر در رده نخست قرار گرفته است. با اين حال اين ميزان رشد در مقايسه با تعداد جمعيت كشور عملا چندان وضعيت مطلوبي را نشان نمي دهد به طوري كه ضريب نفوذ دسترسي به اينترنت ايران عملا از ضريب نفوذ بسياري از كشورهاي همجوار خود نيز پايين تر است.

براساس گزارش شركت فناوري اطلاعات از نظر ضريب نفوذ، ايران پس از كشورهاي رژيم اشغال گر فلسطين ، امارات، بحرين، كويت، قطر ، لبنان و اردن در مقام هشتم قرار گرفته است.

پيش بيني مي شود در برنامه پنج ساله چهارم براي توسعه شبكه ديتا با افزايش ضريب نفود اينترنت به ۳۰ درصد عملا بيش از ۲۲ ميليون كاربر را به اينترنت متصل خواهند شد . بر همين اساس دسترسي ۲۵ درصد از كاربران (۵ ميليون و ۵۸۰ هزار نفر) از طريق شركت هاي PAP يا ارايه دهنده اينترنت پرسرعت و همچنين دسترسي ۷۵ درصد (۱۶ ميليون و ۵۰۰ هزار نفر) از طريق شركت هاي ISP به اينترنت در برنامه پنج ساله قرار گرفته است.

5 - شبكه‌ي ارتباطات روستايي
سياست عمومي دولت جمهوري اسلامي ايران حتي پيش از تاكيد اجلاس‌هايي هم چون اجلاس سران جامعه اطلاعاتي بر توسعه ي ارتباطات روستايي و خدمات عام بوده است‌، به‌طوري كه تعداد روستاهاي داراي ارتباطات به 52000 روستا در آبان سال 1386 رسيده است‌. اكنون بيش از 2000 روستا از خدمات ICT بهره‌مندند‌. قرار است در روستاها پيشخوان دولت ايجاد و همه امور دولت در روستاها از طريق شبكه مجازي انجام‌گيرد‌.

6 -ارتباطات ماهواره‌اي :
ماهواره مهم‌ترين رسانه‌ جهت برقراري ارتباطات بين‌المللي برنامه‌هاي راديو و تلويزيون به شمار مي‌آيد، كه با ظهور فيبرنوري و مزاياي آن، در حال حاضر در بخش ارتباطات براي ارسال برنامه‌هاي راديو و تلويزيون و پشتيباني ارتباطات مخابراتي بكار مي‌رود‌. اكنون ارتباطات ماهواره‌اي كشور از طريق سه ايستگاه زميني ماهواره‌اي اسد آباد ـ بومهن و اصفهان برقرار مي‌شود‌.
در شبكه زيرساخت كشور‌، براي مسيرهاي بررسي شده بين‌شهري و بين‌المللي فيبرنوري‌، اهداف تعيين شده در توصيه‌هاي اتحاديه بين‌المللي ارتباطات راه‌دور را برآورده مي‌سازند‌. اما در بخش ماهواره در هر دو حالت (بين‌شهري و بين‌المللي) مسيرهاي استاندارد و با اولويت بالاتر، كمتر از مقادير مجاز استانداردهاي اتحاديه بين‌المللي ارتباطات راه‌دور است‌. در نمونه مسيرهاي بررسي شده شبكه ملي‌، با ايجاد مسير پشتيبان مي‌توان به قابليت دسترسي بيشتر از 99% كه مناسب اين نوع مسيرها است، دست يافت‌.

7- وضعيت نيروي انساني در بخش دولتي
در بخش ارتباطات 45 هزار نفر در مشاغل مختلف مشغول به كار هستند كه از اين رقم، تعداد 42 هزار نفر در شركت‌هاي مخابراتي دولتي فعال هستند. توزيع تحصيلي اين تعداد بصورت 30% ليسانس5% فوق‌ليسانس‌، 6% دكتري، 3/23% فوق‌ديپلم، 2/28% ديپلم و 2/15% زيرديپلم است. از كل اين نيروي انساني، 41 درصد در رشته غيرفني و 59 درصد در رشته‌هاي فني فعال هستند. توزيع سنوات خدمت آنها نيز بصورت 6 درصد تا 5 سال، 8 درصد بين 5 تا 10 سال، 9 درصد بين 10 تا 15 سال، 37 درصد بين 15 تا 20 سال، 23 درصد بين 20 تا 25 سال، 13 درصد بين 25 تا 30 سال و 4 درصد 30 سال به بالا مي‌باشد‌.

8 - آزاد‌سازي و خصوصي‌سازي
آزاد‌سازي به مفهوم بازكردن بازار رقابت و خصوصي‌سازي به مفهوم انتقال مالكيت دولتي به بخش‌هاي خصوصي است‌.
آزاد‌سازي در بخش ارتباطات
يكي از فعاليت‌هاي اوليه شركت‌هاي دولتي براي آمادگي در بازار مالي (بورس) برون‌سپاري بسياري از فعاليت‌ها بوده است‌. بخشي از اين فعاليت‌ها عبارتند از: واگذاري فعاليت بهره‌برداري و نگهداري بخش‌هاي شبكه تلفن ثابت‌، مجوز بهره‌برداري تلفن همراه پيش‌پرداختي به بخش خصوصي‌، واگذاري امورخدمات شركت مخابرات به بخش خصوصي‌، واگذاري امور مربوط به خدمات اطلاع‌رساني و اينترنت به 918 شركت رسا‌، واگذاري امور طراحي‌، نصب و راه‌اندازي شبكه تلفن سيار و ثابت‌، تشكيل دفاتر خدمات ارتباطي‌، امور مشتركين تلفن همراه‌، فراهم آوردن زمينه حضور كارخانجات مخابراتي وابسته در بورس و واگذاري كامل دو واحد از آنها‌.
براساس گزارش اتحاديه بين‌المللي ارتباطات راه‌دور‌، روند رشد در بخش دولتي و خصوصي در طي سال‌هاي 1991 تا 2005 ميلادي بيانگر رشد بخش خصوصي درمقابل افت بخش دولتي مي‌باشد‌

دكتر داوود زارعيان

تاريخ درج: 19 خرداد 1387 ساعت 13:44 تاريخ تاييد: 20 خرداد 1387 ساعت 18:07 تاريخ به روز رساني: 20 خرداد 1387 ساعت 18:12
دوشنبه 20 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 532]