تعصب ندارم

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: تعصب ندارم

چهره‌ها- نگار پدرام:
رشيد وطن دوست را مي‌توان تنها خواننده جدي آواز كلاسيك و سبك اپرا دانست كه همكاري با اپراي تهران را پيش از انقلاب و فعاليت در اركستر ملي را بعد از انقلاب در كارنامه خود دارد.

گفت‌وگوي ما با اين خواننده اركستر ملي در يك آموزشگاه موسيقي و با حضور حميد پناهي نوازنده پيانو و معلم آواز پاپ انجام شد.

وطن دوست با خوشرويي ما را پذيرفت و حتي برخلاف عده‌اي از خوانندگان، برايمان آواز خواند و اجازه داد صدايش را ضبط كنيم. مدتها بود كه مي‌خواستيم با او گفت‌وگو كنيم.

انتشار آلبوم «دريادلان» بهانه خوبي براي گفت‌وگو بود.

* عده كمي هستند كه آواز كلاسيك كار مي‌كنند. چه شد كه فعاليت در اين حوزه را به‌عنوان حرفه خود انتخاب كرديد؟

بعد از اينكه در تبريز ديپلم گرفتم به تهران آمدم و در شركت ميني‌ماينر مشغول به كار شدم و سرپرست كارگران بودم. دردوران دبيرستان براي دوستانم گاه آواز مي‌خواندم و در شركت هم همين طور. اما دانش موسيقي نداشتم و هيچ تعليمي نديده بودم. در تهران با منوچهر بيگلري كه نوازنده ترومپت بود آشنا شدم و ايشان به من گفت كه تالار رودكي خواننده استخدام مي‌كند و بد نيست كه تو هم امتحان بدهي تا استخدام شوي. آن زمان معلمان آواز از ايتاليا و آلمان حضور داشتند و امتحان مي‌گرفتند.

وقتي در امتحان صدا قبول شدم، گفتند كه شما صدايت براي آواز كلاسيك مناسب است و بايد دوره‌هايي را با معلمان آواز ايتاليايي و آلماني بگذراني و تعليم ببيني. من علاوه بر گذراندن دوره مربوط به سلفژ( علم سرايش نت‌ها) سه سال با يك معلم ايتاليايي تكنيك‌هاي آواز كلاسيك را آموختم و بعد روي صحنه رفتم و به استخدام اپراي تهران درآمدم. آن زمان حدود سال 1347 و 1348 بود كه همراه با 12 نفر ديگر در اپراي تهران تمريناتمان را شروع كرديم.

* در تبريز تعليم موسيقي نديده بوديد؟

خير. اولين بار در تهران آموزش آواز را با معلمان ايتاليايي آغاز كردم.

* آموزش از يك استاد ايتاليايي سخت نبود؟

چرا. اما خيلي به آواز علاقه داشتم و مهم‌تر اينكه تصميم گرفته بودم به شكل حرفه‌اي آواز كلاسيك را بياموزم.

* فكر مي‌كنيد چرا تعداد طرفداران آواز كلاسيك كم است؟

عده خاصي طرفدار اپرا و آواز كلاسيك هستند. حتي پيش از انقلاب هم تعداد كساني كه به آموزش اين سبك آواز مي‌پرداختند بسيار كم بود. الان هم اغلب جوانها به آواز پاپ روي مي‌آورند.

* شما علاوه بر آواز كلاسيك در كنسرت هايتان قطعات محلي هم اجرا مي‌كنيد. اجراي اين دو سبك چه تفاوت‌هايي با هم دارد؟

ما به اين قطعات محلي مي‌گوييم و حتي گاه اجراي آنها به‌نظر آسان مي‌آيد. در حالي كه اين قطعات در دنيا با عنوان ناپليتن شناخته مي‌شوند و اجرايشان نيز بسيار حرفه‌اي و اصولي است.

* چطور بين اين دو ارتباط برقرار كرديد؟

بارها در كنسرت‌ها هم آواز كلاسيك خوانده‌ام وهم آوازهاي محلي ايراني. حتي تصنيف‌هاي آشناي ايراني را نيز اجرا كرده‌ام. در واقع سعي كرده‌ام از تكنيك آوازخواني به سبك كلاسيك در خواندن آوازهاي محلي استفاده كنم. به‌طور مثال آوازهاي آذربايجاني كه بر مبناي موسيقي كلاسيك ساخته شده‌اند را با كمك تكنيك‌هاي آواز كلاسيك مي‌خوانم.

به نكته خوبي اشاره كرديد. اين كه مي‌توان آوازهاي محلي را هم با تكنيك و اصول درست آواز كلاسيك اجرا كرد كه در كنسرت‌هاي شما گاه تلفيق خوبي شده.

البته بايد بگويم كه عده‌اي تعصب دارند و نمي‌خواهند آوازهاي محلي به شكل بهتري اجرا شوند و صداي خوب به ‌گوش مخاطب برسد. جالب است كه حتي براي كنسرتي در تبريز به من گفتند كه فقط بايد آذربايجاني بخواني. گفتم مگر شما در ايران زندگي نمي‌كنيد و مگر زبان فارسي را متوجه نمي‌شويد؟ در آن كنسرت هم آواز كلاسيك خواندم و هم چند قطعه محلي و تصنيف ايراني اجرا كردم كه با استقبال مردم هم روبه‌رو شد.

* به غيراز آواز به نواختن ساز هم علاقه داريد؟

تا آنجا كه به تدريس آواز مربوط باشد، مي‌نوازم. در حقيقت معلم آواز براي تدريس به هنرجويان گاه لازم است كه با نواختن يك ساز آشنا باشد. من هم براي تدريس از پيانو كمك مي‌گيرم. البته پيانيست نيستم.

* اگر كسي بخواهد مانند شما با آواز كلاسيك آشنا باشد و از طرفي هم بتواند آوازها ي محلي را با همان سبك كلاسيك اجرا كند، به يادگيري موسيقي سنتي ايران و رديف خواني هم نياز دارد؟

خير. البته اگر قرار باشد موسيقي پاپ بخواند بايد موسيقي سنتي را هم بشناسد چون موسيقي پاپ متاثر از موسيقي سنتي جامعه است. اما موسيقي كلاسيك اين مشخصات را ندارد و موسيقي فولكلور هم به نوعي موسيقي سنتي يك گروه اقليت در منطقه‌اي خاص است. از سوي ديگر ويژگي آواز سنتي و وجود فواصل ربع پرده‌اي در اين نوع موسيقي باعث شده كه خواننده كلاسيك نتواند به راحتي آن را اجرا كند چون صداي او به‌اصطلاح خراب مي‌شود. البته در مجموع همه ما موسيقي سنتي را مي‌شنويم و با آن آشنايي داريم.

* دوست نداريد يك گروه كر مستقل داشته باشيد؟

چرا. اما تامين بودجه و پرداخت حقوق به اعضاي گروه كر سخت است.

* احساس نمي‌كنيد كه ممكن است به تدريج اين سبك آواز از بين برود؟

آواز كلاسيك و در مجموع موسيقي كلاسيك در همه جهان يك سبك جدي است كه مخاطبان آن هم نسبت به ساير سبك‌هاي موسيقي كمتر است. چون آدم‌ها در شرايط عادي تمايلي به جدي بودن ندارند. در حالي كه كسي منكر اين نيست كه موسيقي كلاسيك و علمي بر مبناي يك انديشه هدفدار ساخته مي‌شود. اما موسيقي پاپ سبكي است كه در آن آدمها مي‌توانند جواب سؤالات روزمره خود را در آن پيدا كنند. در حقيقت موسيقي كلاسيك در هيچ كجاي دنيا مقبوليت عام را ندارد اما قابل احترام است. ضمن اينكه به‌نظر من در مجموع موسيقي بسيار مقدس است و بايد به آن احترام گذاشت.

هر چند كه در ايران موسيقي چندان جدي گرفته نمي‌شود و هر كس به راحتي خواننده مي‌شود و صداوسيما هم از او حمايت مي‌كند. در حال حاضر يكي از مهم‌ترين مشكلات آواز ايران همين خوانندگان آموزش نديده است. البته گاه نوازندگان و هنرمندان ساير رشته‌ها وارد عرصه خوانندگي مي‌شوند كه به‌نظر من آن هم اشتباه است چون حمايت از اين خوانندگان و پخش آثارشان از رسانه‌ها، خوانندگي و اجراي آواز را كار سطحي و آسان نشان مي‌دهد. از سوي ديگر حتي كساني كه نامشان براي مردم آشناست و خوانندگان حرفه‌اي محسوب مي‌شوند هم در اجراي برخي قطعات اشتباه مي‌كنند.

متأسفانه نمي‌توان به نام آنها اشاره كرد فقط مي‌توانم بگويم كه بعد از سال‌ها فعاليت در زمينه آواز كلاسيك و آوازهاي محلي، مي‌دانم كه برخي قطعات زيباي محلي توسط عده‌اي از خوانندگان و آهنگسازان معروف ايران، اشتباه اجرا مي‌شوند. اين سهل‌انگاري‌ها به موسيقي ما لطمه مي‌زند و ارزش آن را زير سؤال مي‌برد.

* چه پيشنهادهايي براي بهتر شدن اين وضعيت داريد؟

تا زماني كه مسئولان موسيقي و مديران ارشد اين حوزه اهل موسيقي نباشند چنين اشتباهاتي رخ مي‌دهد. هر چند عده‌اي از آنها مشاوراني دارند كه با موسيقي آشنا هستند اما گاه حسن نيت و سوء نيت به يك يا چند خواننده و آهنگساز همان تاثير منفي را بر موسيقي مي‌گذارد.

در حالي كه شايد اگر مدير مركز موسيقي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي يا صداوسيما از ميان اهالي موسيقي انتخاب شوند مي‌توان تا حدودي وضعيت موسيقي كشور را تغيير داد. موسيقي كلاسيك نيازمند حمايت دولتي است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بايد بخشي از بودجه موسيقي خود را به موسقي كلاسيك اختصاص دهد تا هنرمندان اين رشته را به ادامه كار اميدوار كند.

* لطفا درباره آلبوم آخرتان كمي توضيح دهيد؟

اين آواز درباره خليج فارس است كه آقاي بابك شهركي آهنگسازي آن را به‌عهده داشته است. به‌دليل تغييرات زياد ملوديك كار سختي بود. ريتم اين كار، گاه حالت مارش داشت و گاه حالت چهارگاه مي‌گرفت.

تاريخ درج: 20 خرداد 1387 ساعت 08:47 تاريخ تاييد: 20 خرداد 1387 ساعت 09:37 تاريخ به روز رساني: 20 خرداد 1387 ساعت 09:36
دوشنبه 20 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 236]