فيلم هاي كراننبرگ از نگاه جي. هوبرمن منتقد ستايش كننده او خوشه هاي خشم

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: فيلم هاي كراننبرگ از نگاه جي. هوبرمن منتقد ستايش كننده او خوشه هاي خشم
ترجمه؛ هومن حاتميفرشته شيطان صفت / قول هاي شرقي (2007)يك فيلم پرشور و هيجان كه هوشمندي قابل تحسين و توان تاثيرگذاري خود را از فيلمنامه استيو نايت وام گرفته است. «قول هاي شرقي» هم مانند «سابقه خشونت» تريلري جنايي است كه داستان خود را بر مبناي ابهام اخلاقي و انزواي اجتماعي ويگو مورتنسن پيش مي برد كه در قالب يك قهرمان نجات بخش و البته اكشن نقش اول فيلم را بر عهده دارد. كراننبرگ و فيلمنامه نويسش با تكيه بر اين شخصيت توانسته اند يك «فيلم ژانر» قابل اعتنا بسازند كه بي شك از زمين تا آسمان با مشابهان خود تفاوت دارد. «قول هاي شرقي» ريتم يكدستي دارد و مي توان آن را مانند «سابقه خشونت» يك B Movie خوش ساخت و خوش تركيب دانست. مارك برونينگ در جايي خاطرنشان كرده است كراننبرگ تقريباً در تمام فيلم هايي كه بعد از سال 1982 كارگرداني كرده رفتار هاي بهنجار و تثبيت شده اجتماعي را به چالش كشيده است. در «قول هاي شرقي» هم مي توان رد پاي همين نگرش را مشاهده كرد كه همراه با دو عامل خشونت كنترل شده و فضاسازي پر از جزئيات باعث ارزشمندي فيلم شده است. ابهام اخلاقي در اين فيلم به قدري پيچيده است كه آنا درنهايت هم نمي فهمد نيكلاي فرشته يي نجات بخش است يا شيطاني خطرناك. غافل از اينكه نيكلاي كسي نيست جز همان «فرشته شيطان صفتي» كه بارها مشابهش را در فيلم هاي كراننبرگ ديده ايم.معصوميت از دست رفته / سابقه خشونت(2006)«تاريخچه يي از خشونت» فيلمي است كه مضمون «مرد عوضي» هيچكاك را در بستر داستاني استعاري به تصوير كشيده است. داستاني كه البته ربط چنداني به عنوان فيلم ندارد، كراننبرگ در اين فيلم از خشونت براي نفي خشونت استفاده كرده است تا آگاهانه جذابيت هاي خشن داستان خود را به چالش بكشد. ويگو مورتنسن و ماريا بلا را مي توان ساكنان يك ديزني لند امريكايي دانست كه مورد حمله مهاجمان (نه چندان) بيگانه قرار مي گيرند. اين مهاجمان از آن دست آدم هايي هستند كه امريكاييان هميشه از آنها وحشت دارند و حاضرند براي اينكه گرفتار خشونت و درنده خويي آنان نشوند دست به هر كاري بزنند. فضاسازي «سابقه خشونت» فيلم هاي اوايل دهه 50 را به يادمان مي آورد با اين تفاوت كه به جاي لحن شاد و سرخوشانه آن فيلم ها اين بار با ترس و تهديد خانمان سوزي مواجهيم كه قرار است زندگي يك خانواده را از هم بپاشد. معصوميت از دست رفته شخصيت هاي فيلم و تحولات روحي و رواني آنها هم از خصوصيات منحصر به فرد فيلم است كه نبايد به آساني از كنارشان گذشت.واهمه هاي شاعرانه / عنكبوت (2002)«عنكبوت» فيلمي است كه در مواجهه با بيماري اسكيزوفرني به جاي اتخاذ رويكردي پزشكي به سراغ نگرش شاعرانه رفته است. كراننبرگ در «عنكبوت» رويكرد شاعرانه را با واهمه هاي اگزيستانسياليستي تركيب كرده است تا محصول نهايي به فيلمي روانشناختي تبديل شود كه لطافت و خشونت احساسي را توامان به تصوير مي كشد. كراننبرگ مي دانسته كه اكتفا به رفتارهاي بيمارگونه شخصيت اول تماشاگران را نسبت به فيلم دلزده مي كند و به همين دليل خصيصه هاي رواني ديگري نيز به او اضافه كرده است. البته تاثير رمان و فيلمنامه خوب پاتريك مك گراث را هم نبايد ناديده گرفت كه بي شك در كيفيت فعلي فيلم تاثير زيادي گذاشته است. ناگفته نماند در رمان مك گراث خشونت بيشتري وجود دارد كه كراننبرگ با صرف نظر از آنها هوشمندانه روابط خانوادگي شخصيت هاي داستان را پررنگ كرده است تا از اين طريق بر غناي مضموني فيلمش بيفزايد.استعاره نهيليسيتي / تصادف (1996)«تصادف» در به تصوير كشيدن فضاي ماليخوليايي خود هيچ انعطافي به خرج نداده است تا سوژه غيرعادي و عجيبش گرفتار سطحي نگري نشود و در عمق باقي بماند. «تصادف» را از جهت ايده عشق به درد براي كسب آرامش مي توان با فيلم «باشگاه مشت زني» مقايسه كرد. فيلم ديويد كراننبرگ هم مانند فيلم ديويد فينچر بيش از هر چيز استعاره يي اجتماعي از تاريخ معاصر است؛ استعاره يي نهيليستي كه به وضعيت بشر امروز با رويكرد دلسوزانه و نه مستبدانه مي نگرد. متاسفانه اكران «تصادف» با حواشي و جنجال هاي بسياري همراه شد و ارزش هاي واقعي اش در سايه آن حواشي كمتر ديده شدند. اما با گذشت زمان با خيال راحت مي توان اين فيلم منحصر به فرد را يكي از بهترين فيلم هاي دهه 90 دانست.فانتزي بي سر و ته / سور عريان (1991)«سور عريان» فيلمي است با بازي بازيگراني همچون پيتر ولر، يان هلم و جودي ديويس؛ يك داستان تكراري بي حس و حال كه قرار است با سر و شكل جديد و فريبنده يي به تماشاگر قالب شود. فيلمي كه گرچه تلاش خود را كرده است اما شبيه يك سريال كمدي شده كه كسي به آن نمي خندد؛ فيلمي كه چندان به رمان ويليام اس. بارو وفادار نمانده و تنها با يك اثر فانتزي بي سر و ته قابل مقايسه است.
يکشنبه 19 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 365]