برداشت هاي غيراصولي شن و ماسه، زخم هايي كه بر پيكر سفيدرود وارد مي شود

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: رودخانه معروف سفيدرود يكي از مهمترين و بزرگترين رودخانه هاي سواحل جنوبي درياي خزر محسوب مي شود كه به عنوان شاهرگ حياتي گيلان ، بخش عمده اي از آب شبكه هاي آبياري كشاورزي و شرب اين استان را تامين مي كند. رودخانه سفيدرود پس از گذر از مناطق كوهستاني هشت استان كشور با آرامي و با شيب و سرعت كمتري در جلگه گيلان به دريا مي ريزد. اين رودخانه در طول هزاران سال از سايش مناطق كوهستاني، بستر بسيار مناسبي براي رسوب گذاري مصالح رودخانه اي در دشت گيلان فراهم كرده است. رودخانه سفيدرود به عنوان پرآب ترين رودخانه سواحل جنوبي درياي خزر و گيلان با احداث سدسفيدرود حدود80درصد آب شرب و كشاورزي استان را تامين مي كند و به عنوان شريان حياتي گيلان نقش مهمي در زندگي مردم اين منطقه دارد. اين رودخانه پس از تلاقي دو رودخانه قزل اوزن و شاهرود در تنگه منجيل باعث مشروب كردن دشت وسيع گيلان شده و در انتها در بندر كياشهر به درياي خزر مي ريزد. اين رودخانه همچنين به يكي از مهمترين مراكز برداشت شن و ماسه توسط شهرداري ها و پيمانكاران مختلف تبديل شده و در رشد و توسعه شهري و طرح هاي عمراني استان گيلان نقش مهمي ايفا مي كند. در عين حال؛ برداشت شن و ماسه از اين رودخانه چالشي را بين كارشناسان محيط زيست و دوستداران طبيعت گيلان با مديران توسعه گرا به وجود آورده است. بسياري از كارشناسان معتقدند كه نحوه و مكان برداشت مصالح رودخانه اي شن و ماسه در بستر رودخانه سفيدرود داراي اصول ، قاعده و دستورالعمل هيدورليكي و هيدرولوژيكي مهندسي رودخانه اي است كه اگر اين اصول علمي و فني رعايت نشود آسيب هاي بسيار چشمگيري هم به لحاظ مادي و هم به لحاظ جاني به منطقه وارد خواهد آمد. به گفته اين كارشناسان؛ دستكاري بستر رودخانه سفيدرود موجب طغيان و فرآيند تخريبي آن شده و به همين سبب طي سال هاي اخير شاهد انحراف و تجاوز آب اين رودخانه به اراضي حاشيه و خسارت هاي ناشي از آن بوده ايم. برداشت غيراصولي و بي رويه شن و ماسه، تبديل و تغيير كاربري اراضي و تجاوز به حريم رودخانه سفيدرود، ساخت و سازهاي مسكوني و ابنيه غيرمجاز در حاشيه و حتي در بستر رودخانه، توسعه اراضي شاليزاري در بستر سيلابي رودخانه و از بين رفتن پوشش گياهي بستر و حاشيه رودخانه (گياهي آبزي، گياهان حاشيه اي و گياهان مجاور مناطق آبي) از جمله معضلات زيست محيطي است كه حريم اين رودخانه را تهديد مي كنند. مهدي قرباني يكي از دوستداران و مدافعان رودخانه سفيدرود مي گويد: طي سال هاي اخير برداشت شن و ماسه در بستر اين رودخانه بزرگ بويژه در منطقه سده و كدوسراي كوچصفهان به دليل استقرار چند كارگاه شن و ماسه كاملاً پروفيل شيب و بستر طولي و عرضي رودخانه سفيدرود را بر هم زده و برداشت تا ارتفاع حداقل هفت متر، موجب افتادگي و پايين رفتن بستر رودخانه شده است. وي مي افزايد: اين مسئله موجب افزايش پايين افتادگي بستر رودخانه به سمت بالادست و پايين دست، تاسيسات، ابنيه و اماكن مسكوني بويژه پل ها ، دكل ها را در معرض خطر شديد تخريب رودخانه اي قرار خواهد داد. وي خاطرنشان كرد: با توجه به بازديد رييس كل دادگستري استان گيلان و مسوولان همراه از رودخانه سفيدرود و تاييد برداشت هاي غير مجاز در 21مورد، كارگاه جديد شن و ماسه طي سال جاري در بستر ممنوع اين رودخانه در حال احداث است. قرباني تخلفات اين شركت ها شامل تغيير مسير رودخانه ، عدم رعايت فاصله تا حريم 80 متري، تصرفات غير قانوني در حريم 25 ساله رودخانه، خريد و تصرف اراضي شاليزاري براي برداشت شن و ماسه و تغيير كاربري اين شاليزارها، كم عرض بودن جاده ها و مشكلات حمل و نقل وسايل نقليه سنگين از جاده هاي روستايي، ايجاد آلودگي هاي صوتي براي اهالي و تخريب نهرهاي كشاورزي را از جمله مشكلاتي دانست كه در اين مناطق وجود دارند. وي ادامه داد: برغم غير قانوني بودن برداشت شن و ماسه از حريم رودخانه سفيدرود و نقش حياتي اين رودخانه در تكثير ماهيان خاوياري تاكنون براي حفظ حريم اين رودخانه و حفاظت از آن عملاً برخوردي از سوي دستگاه هاي ذيربط با متخلفان و متجاوزان صورت نگرفته است. اين دوستدار طبيعت اضافه كرد: برداشت ها از بستر رودخانه علاوه بر شركت ها و پيمانكاران شن و ماسه از سوي شهرداري هاي استان گيلان نيز در مواردي مشاهده شده است. بهمن مجيدي عضو شوراي اسلامي روستاي بازقلاي اكبري بخش سنگر از توابع شهرستان رشت نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: برداشت هاي بي رويه شن و ماسه از حاشيه رودخانه سفيدرود هم بعضي روستاهاي حاشيه اين رودخانه و شاليزارهاي كشاورزان و هم تاسيسات دولتي را با خطر مواجه ساخته است. وي افزود: با برداشت بي رويه شن و ماسه توسط شركت ها و پيمانكاران، پل درحال ساخت سنگر به سياهكل از محل اعتبارات ملي و سد سنگر نيز در خطر خواهد بود. وي خاطرنشان كرد: تعدادي از افراد سودجو در هماهنگي با بعضي شركت هاي پيمانكار اقدام به تصرف عدواني اراضي ملي در اطراف رودخانه سفيدرود به منظور برداشت و فروش شن و ماسه مي كنند. وي ادامه داد: رفت و آمد كاميون هاي شن و ماسه به دليل جاده هاي كم عرض روستايي علاوه بر مشكلات تردد، خطرات جاني براي اين روستاييان نيز در بر داشته است. دكتر مجيد غلامي عضو هيأت علمي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي گيلان يكي از كارشناسان فعال و محققان استان گيلان است كه در اين زمينه بيان داشت: طول رودخانه سفيدرود از منجيل تا مصب دريا حدود 120كيلومتر و عرض متوسط آن 250 تا 300 متر و عمق آن دو تا هشت متر متغير است و ميانگين آورد طولاني مدت آن حدود چهار ميليارد مترمكعب است ولي ميانگين آورد دهه اخير آن با توجه به تغييرات آب و هوايي و خشكسالي ها كمتر از دو ميليارد متر مكعب بوده است. وي افزود: با توجه به ارتفاع كم اراضي حاشيه اين رودخانه در طول وسيعي از آن و همچنين گسترش و جابجايي هاي رودخانه ناشي از فرسايش بستر و كرانه هاي آن كه تحت تاثير عوامل مختلفي از قبيل وقوع سيلاب، دخل و تصرف در حريم و بستر رودخانه، برداشت هاي بي رويه شن و ماسه قرار دارند؛ هر ساله خسارت فراواني به اراضي شاليزاري و بهره برداران آن وارد مي شود. وي تصريح كرد: بررسي ها نشان مي دهد برداشت هاي بي رويه مصالح رودخانه اي با پايين افتادن كف روخانه و تخليه سريع آبهاي مزارع و سفره هاي آبهاي زير زميني اراضي اطراف همراه بوده بطوريكه حدود 40روستاي اطراف بخش سنگر در زمان هاي كم آبي قادر به تامين آب شرب حتي احشام خود نيستند. با اين همه و با توجه به تأكيد استاندار گيلان بر زيانبار بودن برداشت هاي بي رويه و غيراصولي از بستر رودخانه هاي استان، واحد شن و ماسه استانداري گيلان كه زير مجموعه دفتر فني اين استانداري فعاليت مي كند از اسفندماه سال گذشته تاكنون؛ برغم پيگيري هاي مكرر حاضر به پاسخگويي به سئوالات خبرنگار ايرنا در خصوص برداشت شن و ماسه از رودخانه سفيدرود و مشكلات زيست محيطي آن نشده است.ك/4 619/695

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 245]