انتقاد شديد حسن حبيبي از شوخي با واژه‌هاي فرهنگستان

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
انتقاد شديد حسن حبيبي از شوخي با واژه‌هاي فرهنگستان

خبرگزاري فارس: رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي از كساني‌كه واژه‌هاي مصوب فرهنگستان را به شوخي مي‌گيرند، انتقاد كرد و گفت: اين شوخي‌ها يا هجو است و يا با غرض انجام مي‌شود. به گزارش خبرنگار فارس حسن حبيبي رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي و رئيس بنياد ايران‌شناسي در مراسم افتتاحيه سومين گردهمايي انجمن ترويج زبان و ادب فارسي به ايراد سخنراني با عنوان «سيري در واژه گزيني فرهنگستان زبان و ادب فارسي» پرداخت. * پاسخ به منتقدان حبيبي در پاسخ به انتقاد برخي كه معتقدند فرهنگستان درباره واژه‌هاي مصوب اطلاع‌رساني مناسبي نمي‌كند، گفت: ما هر بار واژگان مصوب را در سه تا پنج هزار نسخه زير چاپ مي‌بريم و چندين بار اين كتاب‌ها را منتشر مي‌كنيم. هركس در نمايشگاه كتاب، سراغ اين كتاب‌ها را بگيرد به راحتي به آن دسترسي مي‌يابد. چرا فرهيختگان اين موضوعات را نمي‌دانند؟ كم‌كاري و نرفتن سراغ اين واژه‌ها دردي است كه درمانش با فرهنگستان نيست. معاون اول دولت‌هاي پيشين بيان داشت: فرهنگستان اول گاهي بر خلاف ميلش دستوري عمل مي‌كرد و عربي ستيز بود. فرهنگستان دوم گاهي بر خلاف ميلش دستوري عمل مي‌كرد و غربي ستيز بود. فرهنگستان فعلي نه دستوري عمل مي‌كند؛ نه عربي ستيز و نه غربي ستيز است. رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي بار ديگر به شوخي‌هايي كه درباره واژه‌هاي مصوب فرهنگستان مي‌شود انتقاد كرد و گفت: ما مردم شوخ‌طبعي داريم ولي با برخي مراكز و برخي كارها نبايد شوخي كرد؛ چرا كه اين شوخي‌ها يا هجو است و يا با غرض انجام مي‌شود. نمي‌گويم از فرهنگستان انتقاد نشود، ولي برخي ديدگاه‌هاي شخصي خود را با عملكرد فرهنگستان يكي مي‌گيرند. مثلا گاهي شنيده‌ام كه مي‌گويند فرهنگستان به جاي واژه «پيتزا» كلمه «كش لقمه» را وضع كرده است. اين يك شوخي است كه شخصي مي‌سازد و ممكن است براي ديگران تعريف كند. اما نبايد اين شوخي را به فرهنگستان نسبت داد. حبيبي خاطرنشان كرد: واژگاني كه در فرهنگستان وضع مي‌شود محصول كار يك گروه است؛ افرادي مثل آقاي نجفي يا مرادي كرماني يا مجتبايي. همين كساني كه با فرهنگستان شوخي مي‌كنند تك تك اين افراد را بيرون از مجموعه فرهنگستان به عرش مي‌برند، ولي همه انتقادها و شوخي‌ها روي مجموعه فرهنگستان است. * روند تصويب واژه وي در سخنان خود به فعاليت‌هاي گروه واژه‌گزيني فرهنگستان و روند تصويب يك واژه اشاره و تصريح كرد: واژه‌ها در گروه واژه‌‌گزيني مطرح و انتخاب مي‌شوند. از جمله واژگاني كه به تصويب رسيده است «سوبسيد» بود كه «يارانه» به جاي آن انتخاب شد. واژه «كالابرگ» به جاي «كوپن» نيز وارد متون درسي شد و رواج عام يافت. حبيبي اظهار داشت: اين خود مردمند كه بايد معادل‌هايي براي واژگان بيگانه انتخاب كنند و يا پيشنهاد دهند و روا نيست فقط به واژگاني كه فرهنگستان انتخاب مي‌كند، اعتراض كنند. مدتي گفتند اصلا فرهنگستان واژه پيشنهاد ندهد. دوسال فرهنگستان به اين خواسته رضا داد كه به نظرم خسارت ديد؛ اما در دوسال گذشته باز هم روند پيشنهاد واژه از سوي فرهنگستان ادامه يافت. * فرهنگستان گمرك‌چي زبان شده است وي با بيان اينكه اگر واژگان علمي زياد شود بايد نگران شد، عنوان كرد: چه فرهنگستان بخواهد چه نخواهد با بسياري از نهادها مواجه است.اگر ما به جاي BRT كلمه اتوبوس تندرو را بلافاصله وضع نمي‌كرديم، ديگر نمي‌توانستيم جلوي آن را بگيريم. اما اگر به جاي SMS كلمه پيامك را تصويب نمي‌كرديم، نمي‌توانستيم جلوي آن را بگيريم. الآن تقريبا جلوي اين واژگان گرفته شده و حتي يك فيلم با عنوان «پيامك از ديار باقي» نيز ساخته شده است. رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي بيان داشت: ما وظيفه مان را انجام مي دهيم و به گمرك‌چي زبان تبديل شده‌ايم يعني در مرز مي‌خواهيم جلوي ورود قاچاق زبان را بگيريم. شما ببينيد چقدر كوشش مي‌شود كه فرهنگستان را دست بيندازد و با آن شوخي كنند. در حالي كه شوخي با فرهنگستان خيلي درست نيست. * تجديد اصول واژه‌گزيني حبيبي به كارهايي كه در بحث محتوايي اصول واژه گزيني انجام شده است، اشاره و عنوان كرد: من نمي‌خواهم براي خودم افتخار جمع كنم ولي همين 9 اصلي كه در فرهنگستان به تصويب رسيده است و همه سياستگذاري‌هاي مارا در برمي‌گيرد، جزو افتخاراتي است كه طي سا‌ل‌هاي گذشته انجام شده است و قبل از آن وجود نداشت. اين اصول از سال 76 تا 86 در مدت ده سال، از سر تا ذيل فرهنگستان، شامل گروه‌هاي تخصصي تا شوراي فرهنگستان، اجرا شد. * دعواي مالكيت وي يكي از مشكلات معادل‌يابي براي واژگان را چند رشته‌اي بودن آن واژه توصيف كرد و گفت: يك واژه لزوما در يك رشته به كار نمي‌رود. اگر در شش گروه تخصصي بخواهيم شش معادل براي آن وضع كنيم، اين زبان علم نيست و خود، تشتت ايجاد مي‌كند. البته براي برخي از آن‌ها هم نمي‌توان صرفا يك معادل وضع كرد. رئيس بنياد ايران شناسي حس مالكيت ايراني‌ها را پررنگ عنوان كرد و افزود: چهار ديواري اختياري ما ايراني‌ها زياد است. مثلا يك استاد فيزيك مي‌گويد اين كلمه متعلق به علم فيزيك است و در قبال آن، استاد شيمي هم مدعي است كه همان كلمه به علم شيمي اختصاص دارد و اين دعواي مالكيت پديد مي آورد؛ درست مثل همان دعواي روستايي‌ها بر سر آب. در اين‌جا بايد يك كدخدامنشي انجام شود كه در فرهنگستان اين كدخدا همان شوراي هماهنگي است. * گنج‌واژه فرهنگستان حبيبي درباره گنج‌واژه فرهنگستان گفت: در سال 74 طبق توافقي كه بين فرهنگستان و كتابخانه ملي انجام شد، كليه كتاب‌هايي كه از زبان غيرفارسي به فارسي ترجمه شده و داراي واژه‌نامه بود، را استخراج كرديم و به تعهد اخلاقي مي‌توانم بگويم 90 درصد اين كتاب‌ها را ديديم. يك دستگاه فتوكپي با خودمان به كتابخانه ملي برديم كه مزاحم مطالعه كسي نشويم. سپس از كارمندان كتابخانه ملي خواستيم كه وقتي كارشان تمام شد به صورت كامل روي استخراج اين واژگان كار كنند. در نتيجه با بررسي همه اين كتاب‌ها يك گردگيري هم در مورد كتاب‌هاي كتابخانه ملي انجام شد. يك منبع ما همين گنج‌واژه است و منبع ديگر واژگاني كه استادان ما در گروه‌هاي تخصصي رصد مي‌كنند. * واژه گزيني فرهنگستان بلبشويي نيست وي از دوبرابر شدن اعضاي شوراي فرهنگستان و همچنين تعداد جلسات اين شورا خبر داد و گفت: در جلسات فرهنگستان براي تصويب واژگان، جلسه‌اي داشتيم كه 30 ثانيه طول كشيده؛ جلسه‌اي داشتيم كه دو تا سه دقيقه به طول انجاميده و جلسه‌اي هم داشتيم كه بعد از دو ساعت حتي يك واژه هم تصويب نشده است؛ پس اين نشان مي‌دهد كه واژه‌گزيني ما بلبشويي نبوده و اين را به قيد قسم مي‌گويم. حسن حبيبي از كار ميداني روي چهارهزار كلمه سخن گفته و تصريح كرد: 95 درصد واژگان در گروه‌هاي تخصصي تصويب مي‌شود چرا كه استادان گروه‌هاي تخصصي عالم اين كار هستند. آن‌چه كه به شوراي واژه‌گزيني فرهنگستان مي‌آيد حداكثر دو درصد رد مي‌شود. وي درباره دفاتر فرهنگستان عنوان كرد: از دفتر اول به بعد همه واژه‌ها آزمايشي است و مدت آزمايشي را هم شوراي عالي فرهنگستان بين 3 تا 5 سال تعيين مي‌كند. * اقدامات فرهنگستان رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي اذعان كرد: ده سال از تدوين اصول و ضوابط واژه گزيني مي‌گذرد اخيرا گروهي خارج از تهران چند روز درباره تغييراتي كه بايد روي اين اصول يا ضوابط انجام شود كار كرده‌اند و هم اكنون اين ضوابط به تصويب رسيده است. حسن حبيبي با ذكر آماري از تصويب واژگان در سال‌هاي گذشته عنوان كرد: تاكنون بيش از 14هزار و 800 واژه در فرهنگستان به تصويب رسيده است كه با تجديد در اصول و ضوابط واژه گزيني پيش بيني مي‌كنيم سالانه 8 تا 9 هزار واژه جديد را تصويب كنيم بي آنكه ذره‌اي از دقت ما كاسته شود. به گفته حسن حبيبي فرهنگستان در حال حاضر قدرت تشكيل چهار شوراي ديگر را دارد كه يكي از اين شوراها را تشكيل داده و از آن از افراد تازه نفسي استفاده مي‌كند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 268]