امام (ره)عقلانيتي فراتر از سياست داشت

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: امام (ره)عقلانيتي فراتر از سياست داشت
نويسنده: ظفر بنگاش، مدير مؤسسه انديشه هاي اسلامي معاصر در كانادا مترجم: مرجان مصطفي پور در عصري كه رهبران سياسي همه مشابه هم عمل مي كنند، شخصيت امام خميني (ره) بسيار متفاوت است. بدون شك، او يكي از برجسته ترين شخصيتهاي تاريخ معاصر است كه حتي مفسران غربي نيز مجبور شده اند اين حقيقت را بپذيرند. اما اين هنوز به طور كامل تمامي ابعاد شخصيتي ايشان را، كسي كه نفوذش فراتر از مرزهاي ايران است، منعكس نمي كند. بنابراين در سالگرد ارتحال ايشان، مناسب است برخي از موفقيتهاي اين شخصيت قابل توجه تاريخ را بررسي كنيم. امام خميني (ره) از يك زمينه و سنت بي نظير در ايران پديدار شد. او يك رهبر سياسي در معناي متعارف نبود. براي او قدرت جهاني هدف نبود، بلكه آن را ابزاري در جهت رسيدن به هدفي والاتر و اصيل تر مي دانست. رويكرد امام به سياست را، معنويت عميق او شكل داده بود. ايمان تزلزل ناپذير وي، نيرويي براي مقاومت در لحظات بسيار سخت به او مي داد؛ لحظاتي كه در آن ديگران ترجيح مي دادند مصالحه كنند و يا تسليم شوند. در دوران انقلاب، گاهي برخي از طرفداران امام(ره)، او را به مصالحه با شاه تشويق مي كردند، با اين استدلال كه مردم ديگر قادر نيستند بيش از اين قرباني دهند. امام به سادگي پاسخ داد: ما وظيفه خود را انجام مي دهيم، بقيه را به خداوند مي سپاريم. علاوه بر اين، تصميم راسخ ايشان بود كه ايران را قادر ساخت به تنهايي در مقابل قدرت تركيبي هم پيمانان كفر كه از طريق عراق در سپتامبر 1980 ايران را مورد تهاجم قرار دادند، مقاومت كرده، پيروز گردد. در مطالعه پيرامون زندگي امام، متوجه شباهتهاي متعددي با زندگي و سيره حضرت محمد(ص) خواهيم شد. امام خميني (ره) وقت بسياري را به عبادت مي گذراند، بخصوص در شب، زماني كه سكوتش روح انساني را بيشتر و بيشتر به خدا نزديك مي كند. عمل انساني تنها زماني ريشه موفقيت است كه به خاطر رضاي خداوند، پاك و مطهر گردد. عمل عاري از چنين مشروعيتي، بي دوام است. با چنين زمينه فكري، پاسخ اين سؤال روشن است: چگونه امام بر اموري كه در نظر ديگران غيرممكن بود، فايق آمد؟ سرنگون سازي رژيم شاه و هدايت آن به سوي تأسيس دولت اسلامي در چنين زمان اندكي. اين انقلاب در شرايطي تحقق يافت كه نيروهاي رژيم شاهنشاهي به آخرين سلاحهاي جنگي كه غرب مي توانست مهيا سازد، مجهز بود. رژيم شاه از سوي نيروهاي نظامي، سياسي و ديپلماتيك آمريكا به شدت حمايت مي شد. اگرچه انقلاب اسلامي يكي از خونين ترين انقلابها در تاريخ معاصر بود، انقلابي كه در آن حدود هشتاد هزار نفر از مردم، در كمتر از يك سال توسط نيروهاي شاه به شهادت رسيدند اما با مقاومتي صبورانه، قدرت را به دست آوردند. براي امام، فداكاري و جانبازي مردم بزرگترين و قوي ترين سلاح عليه شاه بود. بدين صورت، مردم ايران به الگوي آخرين حد قهرماني براي مسلمانان، در جانفشاني براي نيل به هدف اصلي شان تبديل شدند و سربازان شاه در نهايت غرق در خون شهدا گشتند. اين مرحله خاص در تاريخ اسلام، بر عظمت موفقيتهاي امام نور افكند. در دوران شكل گيري انقلاب اسلامي، جهان اسلام شرايط مطلوبي نداشت. «خليفه» آخرين اثر از قدرت اسلامي (اگرچه در شكل ضعيفش) به وسيله مصطفي كمال در تركيه، مارس 1924 از بين رفت. در سراسر جهان اسلام تحقير و تضعيف، مسلمانان را مغلوب ساخته بود. به عنوان مثال، تجارب مهيب ژوئن 1967و دسامبر 1971. در آن سالها امت اسلامي نظاره گر اوضاع نااميد كننده اي بود، زيرا نيروهاي مسلمان توسط دشمنان اسلام از هر سو محاصره شده بودند. اين شكست ظاهري با ارائه و ترويج طرح «اسلام يك جهان بيني منسوخ» بتدريج آغاز شد. چنين انديشه هاي شيطاني چون ناسيوناليسم، عربيسم، سوسياليسم، بي خدايي، كمونيسم و... زاييده ذهن غرب بود؛ ذهني كه به طور رسمي بيان مي كرد مرگ خدا، حكومت نهايي است. به نظر مي رسيد فعالان سياسي سراسر جهان اسلام، در آن زمان، تن به يك دوره طولاني از مبارزات سخت دادند. در همين شرايط، نداي امام براي انقلاب اسلامي، مانند تابش نوري در درياي تاريكي بود؛ اگرچه او در اين مسير تكليف بزرگتري را نيز بر دوش داشت. امام در ابتدا بايد مكتب شيعي را به حركت در مي آورد. اين كاري سخت و درعين حال تاريخي و ماندگار بود. اما امام به كمك خداوند، آن را به انجام رساند. ايشان به توسعه نظريه ولايت فقيه به عنوان اساس دولت اسلامي پرداخت. اين ديدگاه ها در يك مجموعه از سخنرانيها كه در نجف، محل تبعيد ايشان و در اوايل دهه 1970 ايراد شده بود، بيان شده است. شاگردان امام اين هدف را ادامه داده، آن را مبناي مبارزه اي قرار دادند كه در پيروزي انقلاب اسلامي به اوج خود رسيد. امام در تبعيد بود و هيچ تماس مستقيمي با مردم نداشت. با وجود اين محدوديت، سخنرانيهاي وي از طريق تلفن و نوار، توسط پيروانش ضبط و هزاران مطلب ضبط شده در سطح كشور، توزيع مي شد. سپس نوار ضبط ساده به رسانه اي بزرگ براي مبارزه با يكي از قدرتمندترين رژيمهاي سلطنتي در خاورميانه، تبديل مي گرديد. مسجدها به مراكزي براي جنبش و مقاومت تبديل شدند و در حقيقت به شكل همان پايگاهي در آمدند كه پيامبر خدا(ص)، اولين مسجد را در مدينه پايه گذاري كرد. پس از اينكه انقلاب اسلامي، دست نشانده مورد علاقه غرب را سرنگون ساخت، انقلاب و امام هر دو هدف تبليغات سوء آنان قرار گرفتند. اگر امام، علاقه به امور اين جهاني را خوار مي شمرد، مفسران غربي آن را نوعي فريب جلوه مي دادند. تفسير آلن سوسيولني، گزارشگر نيويورك تايمز در اين زمينه برجسته است: او گزارش كرد زماني كه از امام پرسيده شد در بازگشت فاتحانه خود به تهران پس از پانزده سال تبعيد چه احساسي دارد، پاسخ امام اين بود: «هيچ». تفسير اين گزارشگر از پاسخ وي اين بود كه امام احساس واقعي خودش را پنهان ساخته است. غربيان اغلب قادر نيستند اين امر را درك كنند كه همه انسانها به اندازه آنان، وابسته به اين دنيا نيستند. مسلمانان بخصوص آنان كه نزديكي به خداوند را تجربه كرده اند، زندگي اين جهان را بي دوام مي دانند. آنان مي دانند سرانجام، شرح زندگي اين جهاني شان را به خداوند خواهند داد. امام، چنين مسلماني بود. رهبري او از نوع الگوهاي رايج در غرب نبود؛ الگوي رهبراني كه قادر نيستند در هنگام رسيدن به بالاترين مقامها، لذت را از خود دور سازند و يا در هنگام پيروز نگشتن، درهم شكسته نشوند. زماني كه امام در ژانويه 1979 از تبعيد بازگشت، حدود سه ميليون نفر به استقبال وي شتافتند. اين در حالي بود كه بيش از ده ميليون ايراني در مراسم تشييع ايشان در ژوئن 1989 شركت كردند. چند نمونه ديگر نظير چنين علاقه عميق يك ملت به رهبر خود مي توان در جهان يافت؟! برخلاف عملكرد بسياري از رهبران انقلابي سراسر جهان، امام هيچ يك از كاخهاي تخليه شده شاه را مورد استفاده قرار نداد. او در خانه ساده اي با وسايلي در حد ضروريات، زندگي كرد. امام پس از رحلت خويش، به غير از چند كتاب، هيچ ثروتي از خود به جاي نگذاشت و اينها كل دارايي اين مرد بزرگ بود؛ كسي كه توانست يكي از بزرگترين انقلابهاي اين قرن را رقم زند. تنها بنده حقيقي خداوند مي تواند چنين زندگي داشته باشد.
دوشنبه 13 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 264]