تاریخ انقلاب صنعتی

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: sociologist23rd April 2011, 01:52 PMاروپا و جهان در سال 1700 در آستانه یک تحول بزرگ قرار داشت. تحولی که پس از گزینش کشاورزی توسط انسان که منجر به یک جانشینی و ایجاد سکونتگاه های اولیه در نه هزار سال پیش شد، آن را بزرگترین تحول تاریخ بشر دانسته اند. تحولی که جهانی که امروز ما در آن زندگی می کنیم را شکل داد. این تحول «انقلاب صنعتی» بود. انقلاب صنعتی از انگلستان آغاز و سپس به سایر مناطق جهان منتقل شد. sociologist23rd April 2011, 02:20 PMاروپا در آستانه انقلاب صنعتی مانند هر بخش دیگر جهان جامعه ای روستایی بود. بیش از سه چهارم مردم آن در کشتزارها و کار و زندگی میکردند. حتی در کشورهای بیشتر شهری شده ای مثل انگلستان و فرانسه که پایتختهاشان یعنی لندن و پاریس شهرهایی پرجنب و جوش بودنداز میان جمعیت چندین میلیونیشان تنها چندصدهزار نفر در شهرها و شهرکها زندگی میکردند. صنعت هم در داخل و هم در خارج از شهرها وجود داشت ولی در مقیاسی کوچکتر. تنها حدود پنج درصد از مردم به صنعت اشتغال داشتند که آن صنعت نیز بیشتر حول کشاورزی میچرخید. ابزارها و چند ماشین موجود عمدتا از چوب درست میشد و استفاده از فلز به قطعات اصلی و جنگ افزارها محدود بود. محصولات اروپایی دست ساز بود و بیشترین نیرو را برای به کاراندازی این ابزارها و ماشینها عضله انسان تامین میکرد. برای تامین نیروی عضلانی اضافی از حیوانات برای کشیدن گاوآهن و گاری و آسیا کردن غلات استفاده میشد. تنها نیروی منابع در دسترس دیگر، باد و آب بود که آسیاهای بادی و چرخهای آبی را به حرکت در می آورد. از ان گذشته چنین دستگاه هایی که به چرخ دنده های چوبی بسیار بزرگ متصل بود تنها برای کارهای پردامنه ای نظیر آسیا کردن غلات، خمیر کردن خرده مواد سلولزی برای تولید کاغذ و راه اندازی دمش کوره های بلند برای تولید آهن مناسب بود. باد نیز کشتیهای اقیانوس پیما را به حرکت درمی آورد گرچه در دریای مدیترانه هنوز هم از کشتی پارویی استفاده میکردند. فراورده های صنعتی را معمولا کارگرانی تولید میکردند که در خانه های خود به تنهایی یا در گروه های بسیار کوچک و به ندرت بیش از ده نفر کار میکردند. از انجا که کار در خانه انجام میشد این شکل تولید صنعتی را نظام خانگی مینامند. فقط در چند رشته کوچکاز کارخانه های ساده، ساختمانهای یک اتاقه یا کارگاه هایی استفاده میشد که کارگران برای کار به آنجا میرفتند. کارخانه ها برای تولید کالاهای تجملی نظیر پارچه های بافته شده با نخهای طلایی و نقره ای و ساخت برخی جنگ افزارهای نظامی به ویزه توپ مفید بودند. هر دو نوع این کارها نیازمند نظارت دقیق بر کارگرها بود تا از سرقت فلزات گرانبها یا بی دقتی در کار که ممکن بود به تولید جنگ افزارهای معیوب و خطرآفرین بینجامد، جلوگیری شود. این دنیا و سبکهای زندگی و تولید در آستانه دگرگونی بود. پس از انقلاب صنعتی تنها ردپایی از این زندگی باقی ماند. sociologist23rd April 2011, 07:42 PMاصطلاح انقلاب صنعتی را نخستین بار نویسندگان فرانسوی در اوایل قرن نوزدهم برای توصیف به کارگیری ماشینهایی با نیروی محرکه بخار در صنعت پارچه بافی کتانی به کار بردند. این اصطلاح در طول سده نوزدهم گاه به گاه و در انگلستان برای نخستین بار در سال 1848 در نوشته های جان استوارت میل نمود دوباره یافت. اما تا سال 1884 که جامعه شناس آرنولد توین بی گفتارهای پرطرفدار خود را درباره انقلاب صنعتی در انگلستان منتشر کرد به شکل عنوانی کلی برای صنعتی شدن متداول نگشت. توین بی و دیگران از انقلاب صنعتی دقیقا چه معنایی را در نظر داشتند؟ اولا آنها درباره فرایندی سخن میگفتند که فناوری را در تولید صنعتی به کار میبرد. منابع جدید نیرو به غیر از نیروی انسان و حیوان برای راه اندازی ماشینها از اهمیت خاصی برخوردار بودند. در سده نخست انقلاب صنعتی نیرو از ماشینهای بخار تامین میشد. منابع بعدی موتورهای درون سوز (احتراق داخلی)،مولدهای برق و نیروگاه های هسته ای بودند. ثانیا انقلاب صنعتی مستلزم راه های جدید سازماندهی نیروی کار است. چنین تجدید سازمانی از آن جهت ضروری است که ماشینهای دارای نیروی محرکه امکان میدهند که هر کارگر بیش از آنچه در گذشته میسر بود کار کند. مثلا یک کارگر در صنعت نساجی ماشینی شده انگلستان میتوانست یکصد برابر یک کارگر در نظام خانگی نخ تولید کند. گرچه در همه رشته های صنعتی افزایش تولید چنین چشمگیر نبود اما به هر حال تولید همه آنها افزایش یافت. برای دستیابی به این افزایش، نیروی کار متخصص و هماهنگی نیاز بود که در دوران پیش صنعتی به ندرت یافت میشد. در صنعت ماشینی هر کارگر برای انجام کار معینی مثلا تولید مکرر یک قطعه خاص ورزیده میشد. کارگران دیگر مسئول ساختن قطعات دیگر بودند و همینطور کارگران دیگری باید این قطعات را به یکدیگر متصل میکردند. این نیروهای کار جدید دیگر نمیتوانستند در خانه به کار بپردازند. به جای نظام خانگی مجتمعهای کارخانه ای بسیار وسیعی پدید آمدند که صدها و گاهی هزاران کارگر را تنها در یک رشته صنعتی در خود جای میدادند. sociologist24th April 2011, 11:56 AMگرچه انقلاب صنعتی طی سالها به اصطلاحی عادی تبدیل شده اما در عین حال گمراه کننده است. اولا انقلابها با تغییر سریع همراه اند اما در جریان انقلاب صنعتی به ویژه مرحله آغازین آن تغییر غالبا تدریجی بود و گاهی چندین دهه طول میکشید. این فرایند در واقع بیشتر تکاملی بود تا انقلابی. دومین کاستی اصطلاح انقلاب صنعتی در این است که فرایند مربوطه تنها شامل حال صنعت نمیشد بلکه به راستی تمام وجوه زندگی از اقتصاد گرفته تا سیاست و جامعه را تحت تاثیر قرار میداد. تنها گزینش کشاورزی در نه هزار سال پیش چنین تاثیر همه جانبه ای داشت. پیش از کشاورزی انسانها مجبور به کوچ نشینی همراه با شکار و گردآوری غذا بودند؛ پس از آن به زندگی پایدارتری در کشتزارها دست یافتند و اندوخته غذایی مستمری تولید کردند. وجود منابع غذایی قابل اتکا بود که امکان پدید آمدن زیستگاه های فراخ تر، شهرکها و شهرها و نیز واحدهای سیاسی بزرگتر (امپراطوریها) را فراهم آورد. نگهداری حساب اندوخته های غذایی و اجناس مبادله شده نیازمند ثبت و ضبط بود که به نوبه خود منجر به پیدایش نگارش شد. به همین ترتیب انقلاب صنعتی روش و نوع کار مردم را تغییر داد، به طوری که تعداد کارگران کارخانه ها از کشاورزان فزونی گرفت. محل زندگی مردم نیز تغییر کرد و به تعداد جمعیت شهرنشین افزوده و از جمعیت روستایی کاسته شد. از آن گذشته بر اثر ماشینی شدن کشاورزی و در نتیجه افزایش تولید مواد غذایی و نیز بر اثر جا به جایی سریع و اطمینان بخش مواد غذایی با کشتیها و وسایل نقلیه با نیروی محرکه بخار و نفت جمعیت رشد کرد و بهبود حمل و نقل امکان جابه جایی این جمعیت صنعتی را افزایش داد. انقلاب صنعتی سطح زندگی عمومی را بالا برد و به تعداد بیشتری از مردم امکان داد که از کالاها و مسکنی که پیش تر تجملی به حساب می آمد برخوردار شوند. اما در عین حال مشکلات موجود نظیر بیکاری، دستمزدهای پایین و شرایط بد کار اوضاع را وخیم کرد. تراکم جمعیت به خصوص در فقیرترین قسمت شهرها باعث بروز ناآرامی اجتماعی، بزهکاری و مشکلات بهداشتی شد. افزون بر آن تراکم جمعیت در شهرها و تولید ماشینی منجر به افزایش آلودگی گردید. در واکنش به این پیامدهای منفی سیاستهای اقتصادی و اجتماعی تازه ای ظهور کرد که سرمایه داری آزاد، سوسیالیسم و مارکسیسم از جمله آنها بودند. بدین ترتیب انقلاب صنعتی تنها صنعت را متحول نساخت بلکه به دنیای امروز شکل داد. sociologist29th April 2011, 04:09 PMزادگاه انقلاب صنعتی انگلستان قرن هجدهم بود که تمام شرایط لازم برای صنعتی شدن را دار بود. شرایطی که باعث تولد انقلاب صنعتی در انگلستان شد به شرح زیر است: 1- جمعیت مناسب انگلستان و وجود روح سوداگری این جامعه 2- وجود منابع طبیعی (چه منابع طبیعی موجود در انگلستان نظیر زغال سنگ و چه منابع طبیعی ای که در فرایند استعمار نصیب انگلستان شده بود) 3- داشتن حاکمیت مقتدر که از فعالیت اقتصادی بازرگانان انگلیسی در خارج مرزهای این کشور حمایت میکرد 4- برخورداری از بنادر و مراکز تجاری 5- ثروت و سرمایه عظیم موجود در انگلستان که بخش اصلی آن حاصل استعمار انگلستان بود 6- فعالیت های شکل گرفته برای کسب سود از طریق فعالیت علمی که منجر به اختراعات و گسترش دانش در این کشور میشد البته لازم به ذکر است که این عوامل (به استثنای عامل آخر که کمتر در کشورهای دیگر دیده میشد) در اختیار تعداد دیگری از کشورهای اروپایی نیز بود اما مجموعه این عوامل نخستین بار در انگلستان با هم آمیخته شدند و در نتیجه انقلاب صنعتی نیز از انگلستان آغاز شد. sociologist2nd May 2011, 07:01 PMانقلاب صنعتی هم به کارگر و هم به مصرف کننده احتیاج داشت که جمعیت به سرعت در حال افزایش انگلستان هر دو را تامین میکرد. پیش از قرن هجدهم رشد جمعیت در انگلستان کند بود. انگلستان در سال 1700 کمتر از هفت میلیون نفر جمعیت داشت و رشد جمعیتش چنان کند بود که آمارشناس انگلیسی گرگوری کینگ پیشبینی میکرد که کل جمعیت آن تا سال 2300 به یازده میلیون نخواهد رسید؛ اما در واقع از نیم قرن پس از کینگ جمعیت به سرعت رو به افزایش گذاشت. در نخستین دهه های قرن نوزدهم یعنی تنها کمی بیش از یکصد سال و نه ششصد سال پس از پیشبینی کینگ جمعیت انگلستان به یازده میلیون نفر رسید. اگرچه تعداد تولدها در طول قرن هجدهم افزایش یافت اما تحول چشمگیر در نرخ مرگ و میر بود که به سرعت کاهش داشت. برای مثال در لندن و حومه آن در سال 1700 نیم میلیون مرگ بیش از تولد به ثبت رسید؛ اما در سال 1800 تعداد مرگ و میرها تنها بیست هزار بیش از تولدها بود. یکی از علل کاهش نرخ مرگ و میر این بود که به خاطر آموزش بهتر ماماها و تاسیس زایشگاهها تعداد نوزادانی که از زایمان جان سالم به در میبردند بیشتر شد. افزون بر آن موارد مرگ و میر کودکان و بزرگسالان بر اثر بیماری کاهش یافت. بیماریهای واگیردار شایعی که در سراسر سده های پیشین کشور را به نابودی کشانده بود پس از 1700 از بین رفت. مثلا از قرن چهاردهم طاعون خیارکی یا مرگ سیاه متناوبا جمعیت انگلستان را کشتار میکرد؛ اما پس از شیوع طاعون در دهه 1660 این بیماری از انگلستان رخت بر بست. دیگر بیماریهای بزرگ نیز از الگوی مشابهی پیروی کردند. سیفلیس، یک بیماری نسبتا شایع و کشنده قرن شانزدهم گرچه در انگلستان قرن هجدهم همچنان حضور داشت اما دیگر ابعاد همه گیر نداشت. دلیل پایان یافتن این بیماریهای همه گیر نامشخص است. بدون شک وضع بهداشتی مانند سده های پیشین خراب بود؛ زباله ها و فاضلابها معمولا به خیابانها ریخته میشد؛ اما لااقل یک بیماری مرگبار یعنی آبله بر اثر تلاشهای انسانی و آغاز مایه کوبی علیه آن در دهه 1760 تحت کنترل درآمد. علت عمده دیگر کاهش نرخ مرگ و میر دسترسی به غذای بیشتر بود. در واقع تولید مواد غذایی در طول قرن هجدهم بیش از شصت درصد افزایش یافت که دو برابر میزان افزایش بین سالهای 1500 و 1700 بود. بیشتر این افزایش ناشی از عرضه محصولات جدید بود. طی سده هجدهم کشاورزان انگلیسی کشت سیب زمینی را آغاز کردند که فراورده ارزان و مغذی ای از کار درآمد. سایر محصولات جدید تغذیه حیوانات را بهبود بخشید و به طور غیر مستقیم برای انسانها سودمند افتاد. توضیح اینکه حیواناتی که با ذرت، گندم سیاه، هویج و کلم تغذیه میشدند، مقدار بیشتری شیر و گوشت تولید میکردند که مزه بهتری هم داشت. sociologist4th May 2011, 05:20 PMمهمترین غذای تازه حیوان شلغم بود که ویسکونت چارلز تاونشند در نیمه نخست قرن هجدهم عرضه داشت. ویسکونت چنان مروج پرشور این صیفی بود که آماج شوخیهای بسیاری شد و نام مسخره «شلغم» تاونشند بر او نهاده شد؛ اما سرانجام بسیاری به ارزش این ماده غذایی پی بردند. تا زمان تاونشند دامداران ناگزیر بودند با آغاز فصل سرما حیوانات خود را ذبح کنند؛ چراکه در طول ماههای زمستان چیزی برای تغذیه آنها وجود نداشت. تاونشند دریافت که شلغم را میتوان برای تمام زمستان انبار کرد و حیوانات اهلی با خوردن آن خوب پرورش پیدا میکنند. تاونشند طرفدار سرسخت شبدر نیز بود؛ گیاهی پوششی که ازت خاک را که بر اثر کشت محصولات غذایی کاهش پیدا میکرد جایگزین کرده و دیگر نیازی نبود که کشاورزان هر سه سال یکبار بخشی از کشتزارهای خود را کشت نشده یا آیشی باقی بگذارند. تاونشند به جای آنکه کشتزارها را به صورت آیش باقی بگذارد تا ازت به صورت طبیعی ساخته شود، به استفاده از شبدر اصرار داشت که هم خاک را بازپروری میکرد و هم غذای مناسبی برای گاو و گوسفندها مهیا میکرد. sociologist7th May 2011, 08:21 PMپیدایش راههای تازه ای برای پرورش محصولات و حیوانات برای کشاورزی انگلستان همانند شلغم و شبدر تاونشند از اهمیت بالایی برخوردار بود. تقریبا در همان زمانی که تاونشند به آزمایش شلغم و شبدر مشغول بود، یک کشاورز انگلیسی به نام جترو تول راههای تازه ای برای کشت بذر ارائه داد. در گذشته کشاورزان بذر را روی سطح زمین شخم زده شده میپاشیدند. بیشتر این بذر را یا پرندگان میخوردند و یا ریشه نمیگرفت. تول به جای آن پیشنهاد کرد هر بذری در عمق خاک کاشته و سپس با کج بیل اطراف آن صاف شود. نتیجه آن برداشت فراوان محصول بود؛ چراکه بذر بیشتری باقی مانده و سبز شده بود. تول با انجام عمل کاشت با ماشینهای بذر کار و کج بیلهایی که اسب آنها را میکشید، کارایی این فرایند را افزایش داد. انگلیسی دیگری به نام رابرت بیکول با اختلاط نژادی بهترین نمونه هایی که توانست پیدا کند، نژاد گوسفند را که منبع اصلی تامین گوشت در جزایر بریتانیا بود، اصلاح کرد. نتیجه گوسفندی بود که دو برابر نمونه های دیگر گوشت تولید میکرد. از آن گذشته این گوشت طعم بهتری نیز داشت. این روش پرورش گزینشی به زودی در مورد سایر حیوانات به ویژه گاوها نیز به کار رفت. این انقلاب کشاورزی که آن را چنین نام نهاده اند به اندازه انقلاب صنعتی شایان اهمیت بود و دلیل آوردن این مطلب در بحث انقلاب صنعتی پیوستگی و ارتباط زمانی، مکانی و محتوایی آن با انقلاب صنعتی بود. نتیجه این انقلاب کشاورزی دسترسی به غذای خوب بود که این مهم باعث بقای نوزادان، از بین رفتن بیماریهای همه گیر و افزایش طول عمر انسانها شد. در نتیجه در نیمه قرن هجدهم مردم کودکان بیشتری داشتند و طول عمر بیشتری نیز میکردند و به این ترتیب جمعیت رو به افزایش بود. sociologist8th May 2011, 06:38 PMجمعیت رو به افزایش انگلستان رابطه پیچیده ای با رشد و گسترش انقلاب صنعتی داشت. رشد روزافزون جمعیت بازار گسترده ای برای همه انواع کالاها نظیر پارچه، کفش، آجر، ریش تراش، چاقو، قیچی، ظروف آشپزخانه و ... فراهم آورد. صنعت انگلستان برای پاسخگویی به این تقاضا اولا راههایی را برای سرعت بخشیدن به تولید کالاهای مورد نیاز یافت و دوما برای تولید بیشتر کالا به احداث کارخانه های بیشتری اقدام کرد. رشد صنعت به معنای نیاز به کارگران بیشتر نیز بود؛ از این رو جمعیتی که باعث افزایش کسب و کار شده بود، نیروی کار مورد نیاز آن را نیز تامین میکرد. هسته اصلی این نیروی کار را کشاورزان سابق تشکیل میدادند. روشهای جدید کشاورزی تول و بیکول نیازمند کشتزارهای گسترده، گله های بزرگ و سرمایه گذاری وسیع بود که کشاورزی را تنها در استطاعت ثروتمندترین زمینداران قرار میداد. کسانی که این توانایی را نداشتند به صنعت و حقوق ثابت آن روی آور میشدند. سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 520]