نياز سياست خارجي انگليس به تغييرات ريشه‌اي‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: نياز سياست خارجي انگليس به تغييرات ريشه‌اي‌

اشاره:‌

مطلب حاضر كه بخش پاياني آن در پي از نظر خوانندگان مي گذرد، با ذكر شمايي از شخصيت سياسي بلر و توفيق‌ها و شكست‌هاي دوران نخست‌وزيري او، در صدد اثبات اين فرضيه است كه براون و سياست‌هايش، تنها سايه‌اي كمرنگ از خط‌مشي و راهبردهاي بلر در عرصه‌هاي سياست داخلي و خارجي انگليس هستند:‌

***

براون همچنين با طرح ابتكاراتي در زمينه رژيم عدم اشاعه پيشنهاد داد با توافق بين‌المللي، دسترسي به يك معاهده مشترك غني‌سازي يا بانك سوخت هسته‌اي براي تأمين منابع انرژي مورد نياز كشورهاي غيرهسته‌اي فراهم گردد. وي تأكيد كرد اين دسترسي مشروط به اين است كه اين كشورها دست از برنامه‌هاي تسليحات هسته‌اي خود كشيده و از استانداردهاي بين‌المللي رژيم عدم اشاعه متابعت كنند. براون در اين راستا فعاليت هسته‌اي ايران را بزرگ‌ترين چالش مستقيم عليه اين رژيم دانسته كه سال‌ها پنهان از جهان در تناقض با معاهده ‌‌NPT بوده است‌! او گفت: ‌ايران در حال حاضر دو گزينه پيش‌رو دارد: يا تقابل با جامعه بين‌المللي (ادامه برنامه‌هاي هسته‌اي خود) كه منجر به تشديد تحريم‌ها خواهد شد و يا تغيير روند ايران و ترك حمايت‌هاي اين كشور از تروريسم! ‌كه روابط متحولي را با جهان در پي خواهد داشت. وي افزود: در صورتي كه نتايج مثبتي از گزارش‌هاي اروپا و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي حاصل نشود، تلاش خواهيم كرد تشديد تحريم‌ها را - شامل سرمايه‌گذاري‌هاي نفتي و گازي و نيز در بخش مالي - هم در سطح سازمان ملل و هم اتحاديه اروپا عليه ا يران پيگيري كنيم.‌

نخست وزير انگليس همچنين در بحث نوسازي نهادهاي بين‌المللي گفت، سعي خواهد كرد اتحاديه اروپا را از نگاه دروني خود به اصلاحات سازماني به سمت دستور كاري جامع براي اروپايي جهاني هدايت كند؛ اروپايي كه نگاهي به بيرون داشته، باز و بين‌الملل‌گرا بوده و بتواند از طريق اصلاحات داخلي و اقدامات خارجي خود نسبت به الزامات اقتصادي، امنيتي و زيست محيطي جهاني شدن به نحو مؤثري پاسخ دهد. براون در ادامه ضمن تأكيد بر توسعه و تحول گروه 8، سازمان ملل، صندوق بين‌المللي پول و بانك جهاني طبق اقتضائات قرن 21 به مسائل حفاظت زيست محيطي، كاهش فقر و بحران‌هاي دارفور،برمه، افغانستان، پاكستان و خاورميانه اشاره كرده و گفت: ناديده گرفتن اين موضوعات نه تنها اشتباه بوده بلكه به نفع انگلستان نيست.

اين سخنراني آشكارا نشان مي‌دهد بر خلاف آنكه در اوايل انتصاب گوردون براون به سمت نخست وزيري انگليس به نظر مي‌رسيد كه اين دولت احتمالاً مواضع نرم‌تري را نسبت به دولت توني بلر در قبال موضوعات كليدي در سياست‌هاي جهاني اتخاذ كند، شباهت قابل توجهي در مواضع دو دولت در مسائلي چون رابطه خاص با آمريكا، متحد دانستن غرب و ارزش‌هاي غربي عليه ريشه‌هاي افراط‌گرايانه تروريسم و لزوم اقدام مداخله جهان غرب جهت تحقق اين ارز‌ش‌ها در جهاني به هم وابسته به درهم تنيده - به عنوان اصلي‌ترين رسالت اين كشورها - به چشم مي‌خورد.‌

رابطه ويژه و تداوم سياست‌هاي جهاني انگليس‌

اگرچه در اواخر دوره توني بلر، افرادي چون گوردون براون از ضرورت ايجاد تغييراتي اساسي در سياست خارجي انگليس سخن به ميان مي‌آوردند، اما مطالعه تاريخ معاصر اين كشور همراه با بررسي تحولات اخير نشان از تغيير و تحولات قابل ملاحظه‌اي در عرصه سياست خارجي اين كشور ندارد. از مهم‌ترين ستون‌هاي سياست خارجي انگليس، رابطه ويژه‌اي است كه با كشور ايالات متحده دارد كه به چند دهه قبل بازمي‌گردد و ريشه در مبارزه دو كشور عليه نازيسم طي جنگ جهاني دوم و روابط نزديك ميان آنها طي جنگ سرد دارد. گرچه توني بلر در تعميق و تحول اين روابط نقشي اساسي ايفا نمود، اما توجهات خاص انگليس به ايالات متحده مختص دوران او نيست. در حقيقت پس از پايان امپراتوري بريتانيا، پيوندهاي محكم اين كشور با ايالات متحده به عنوان بهترين حفظ قدرت حراست و نفوذ اين كشور در نظام بين‌المللي محسوب شد. در اوايل دهه 1990 انگلستان دچار نوعي بحران در جايگاه بين‌المللي خود شد و در عين حال با وضعيت سياسي دشواري ناشي از تضعيف جنبش محافظه‌كاري در داخل روبرو بود. شايد بتوان ظهور بلر در قدرت، ديدگاه وي درباره موضوعات سياست خارجي و توجه عميق او را به آمريكا پاسخي به نگراني‌هاي انگليس در اين مقطع قلمداد كرد.

به علاوه سياست خارجي توني‌بلر تنها بر پايه تحكيم پيوندهاي انگليس با ايالات متحده نبوده بلكه او سعي داشت به عنوان پلي ميان اروپا و آمريكا عمل كند، كه به نظر وي بهترين راه براي ارتقاي منافع انگليس در داخل اتحاديه اروپا محسوب مي‌شد. بلر همچنين تلاش مي‌كرد نقش سازمان ملل متحد را در بحران‌هاي بين‌المللي (مانند اوايل بحث جنگ عراق) افزايش دهد، چرا كه بر اين باور بود كه چارچوب چندجانبه بستري مناسب براي تحقق منافع انگلستان - با توجه به ديدگاه او در خصوص يك سياست خارجي اخلاقي و ارزش محور و دكترين مداخله‌گرايي بشردوستانه - مي‌باشد.‌با اين وجود و به رغم تلاش‌هاي بلر براي ايجاد چارچوبي چندجانبه و ارتقاي روابط ميان ايالات متحده و اتحاديه اروپا، نارضايتي گسترده‌اي در افكار عمومي انگليس از نزديكي بيش از حد وي به كاخ سفيد و عدم نقد استراتژي سياست خارجي آمريكا بوجود آمد. اين قضيه به ويژه در جريان جنگ عراق و عواقب پس از آن موجي از انتقادات را در محافل سياسي داخل انگليس به راه انداخت و افرادي از داخل و خارج از حزب كارگر به نقد شديد سكوت بلر در برابر ايالات متحده و تأثير ناچيز آن بر اين كشور پرداختند. آنها به خاطر شخصي‌سازي سياسي دولت بلر، او را مسئول مستقيم مشكلات و مصائب نيروهاي انگليسي در عراق و افغانستان مي‌دانستند.

بلر در درون حزب كارگر نيز با تشتت و دودستگي مواضع حزب در قبال تصميمات سياست خارجي خود روبرو شد. در ميان اين افراد گوردون براون، جانشين بعدي وي در سمت نخست وزيري بود كه سعي داشت خود را نسبت به بلر منتقد ايالات متحده و سياست‌هاي بوش و به لحاظ سياسي مستقل‌تر از اين كشور نشان داده تا بتواند نظر افكار و محافل عمومي انگليس را به خود جلب كند. بنابراين اظهارات اوليه براون پيش از رسيدن به قدرت تا مدت كوتاهي بعد را تنها مي‌توان نتيجه افول محبوبيت بلر و حزب كارگر به دليل اتحاد نزديك بلر با دولت بوش دانسته كه بيشتر نشان‌دهنده ضرورتي تاكتيكي براي كسب قدرت بوده است تا تغييري اساسي در سياست خارجي انگليس. اين قضيه در مورد حزب محافظه‌كار اين كشور نيز صدق مي‌كند. يعني چنانچه فردي از اين حزب مانند نيز جانشين بلر مي‌شد، سياست خارجي قبل همچنان تداوم مي‌يافت. لذا به نظر مي‌رسد اتحاد انگليس و آمريكا همچنان پايه اصلي سياست خارجي انگليس در آينده و ابزار اصلي اين كشور در حفظ نفوذ بين‌المللي خود باقي بماند. خطابه‌هاي رهبران انگليسي چون براون تفاوت‌هايي را با مواضع اعلاني و ابراز وفاداري‌هاي بلر به ايالات متحده نشان داده و خواهد داد، اما هيچ‌گاه در صدد تغيير اولويت‌هاي بين‌المللي انگليس در اتحاد لندن با واشنگتن نخواهند بود. اين در حالي است كه براون با شكست‌هاي متعدد در انتخابات پارلماني انگليس، تحت فشارهاي شديد درون حزبي و احزاب رقيب براي كناره‌گيري قرار گرفته است. اين وضعيت نشانگر آن است كه او داراي تفاوت‌هاي ريشه‌اي با بلر، دست كم در سطح سياست‌هاي داخلي است و ميزان محبوبيت اين دو در زمان‌هاي مشابه زمامداري قابل مقايسه نيست.‌

دوشنبه 13 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 199]