به بهانه شعار روز جهاني ارتباطات:معلولان در بن‌بست شوراي عالي اطلا‌ع رساني

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: به بهانه شعار روز جهاني ارتباطات:معلولان در بن‌بست شوراي عالي اطلا‌ع رساني
سونيتا سراب‌پورهمان طور كه استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در محل كار، منزل يا در هر جايي از زندگي نوآوري‌ها و مزايايي را براي افراد به دنبال دارد، اين مزايا و امكانات نيز بايد بيشتر از همه براي معلولان هر جامعه باشد، چراكه براي حضور در عصر ديجيتال همه بايد از فرصت‌ها به صورت مساوي برخوردار باشند و كسي نبايد از مزاياي فناوري‌هاي جديد در حوزه آي‌تي محروم شود.

شايد به همين علت هم امسال سازمان جهاني مخابرات (ITU) شعار پيوند با افراد كم‌توان، فرصت‌هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات براي همه را براي توجه بيشتر به اين قشر و همچنين توجه به روز جهاني ارتباطات و جامعه اطلاعات برگزيده است.
طرحي مسكوت شده
مصوبه اجلاس جهاني سران جامعه اطلاعات، موجب شد دولت‌هاي عضو در سياست‌ها و برنامه‌هاي الكترونيكي كشور خود به نيازهاي ويژه ارتباطي معلولان و ساير افراد آسيب‌پذير و محروم توجه بيشتري داشته باشند.
بر همين اساس دسترسي هرچه بيشتر به فناوري‌ اطلاعات و ارتباطات براي همه به خصوص معلولان، بسيار اهميت پيدا كرده است. افراد معلول به دليل ناتواني يا كم‌تواني، از بسياري پيشرفت‌هاي جامعه عقب مانده‌اند، از اين رو فناوري اطلاعات مي‌تواند همانند پلي اين شكاف را بپوشاند و به صورت معجزه‌آسايي به افراد ناتوان كمك كند تا با روشي مناسب و دقيق گامي بزرگ در جهت پيشرفت كشور بردارند.
از نظر كارشناسان بهترين حركت، فراهم كردن فضايي براي دسترسي بهينه اين افراد به منابع فناوري اطلاعات است.
با توجه به اينكه 80درصد معلولان در كشورهاي در حال توسعه هستند، چنين مي‌توان برآورد كرد كه ايران در ميان كشورهاي در حال توسعه در زمينه پرداختن به مشكلات خود به خصوص در زمينه دسترسي برابر آنها به فناوري اطلاعات تلاش بيشتري انجام دهد.
داوود زارعيان، مدير روابط عمومي مخابرات ايران با بيان اين اظهارات در مورد وضعيت معلولان كشور در زمينه استفاده از خدمات IT مي‌افزايد: «با توجه به اينكه كشور ما در فراهم كردن شرايط دسترسي معلولان به استفاده از امكانات رفاهي جامعه تلاش مي‌كند، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات بايد شرايط دسترسي اين دسته از افراد را در استفاده از فناوري‌هاي جديد ارتباطي فراهم كند تا آنها نيز همچون افراد سالم از اين خدمات بهره‌مند شوند.
در همين راستا دبيرخانه شوراي‌عالي اطلاع‌رساني كارگروه توانبخشي فناوري اطلاعات و ارتباطات را به همين منظور تشكيل داده است.»
وي در ادامه مي‌گويد: «تدوين چارچوب كلان بكارگيري ICT براي گروه مخاطب، كمك به ايجاد توسعه آموزش كاربري فناوري اطلاعات و ارتباطات براي معلولان، تدوين چگونگي تجهيز و مناسب‌سازي مراكز علمي و فرهنگي، آموزش اقتصادي و اطلاع‌رساني به منظور ارائه خدمات الكترونيكي و رايانه‌اي از جمله اهداف و وظايف اين كارگروه است.»
همچنين تدوين دستورالعمل براي ساختار محتواي وب‌گاه‌ها و بسته‌هاي نرم‌افزارهاي عمومي براي گروه‌هاي مختلف معلولان، تهيه فهرست موضوعات و عناوين براي طرح‌هاي مطالعاتي و پژوهشي و... از ديگر اهداف اين گروه بوده است.»
گفته‌هاي زارعيان در مورد وظايف اين كارگروه در حالي است كه اين كارگروه و به گفته يكي از كارشناسان شوراي عالي اطلاع‌رساني در حال حاضر هيچ‌گونه فعاليتي را براي اين قشر از جامعه انجام نمي‌دهد. به گفته اين كارشناس كارگروه توان‌بخشي ICT قبلا وجود داشته، اما در حال حاضر مسكوت مانده است، چرا كه اين طرح در چارچوب پروژه تكفا اجرا مي‌شد. اين كارشناس در مورد وضعيت استفاده معلولان از فناوري اطلاعات مي‌گويد: در كشورهاي پيشرفته به دنبال اين هستند كه مدام اقتصادشان شكوفا شود تا به اهداف اصلي خودشان برسند. به خاطر همين از آن 10 الي 15درصد افراد كم توان جامعه هم براي اين شكوفايي استفاده مي‌كنند.
اين كشورها در زمينه استفاده از ابزارآلات و وسايل در هر حوزه‌اي مخصوصا IT قوانين خاصي را براي اين افراد وضع كرده‌اند.
به عنوان مثال شركتي كه بخواهد نرم‌افزار يا ابزاري را توليد كند بايد در كنار امكاناتي كه در اختيار افراد عادي قرار مي‌دهند، امكانات مخصوصي را هم براي افراد ناتوان جامعه در نظر بگيرند.
وجود اين شرط را ما به وضوح در WINDOWS XP مي‌بينيم.
وي در ادامه مي‌افزايد: اما اين در حالي است كه در جامعه جهان سوم و مخصوصا كشور ما به اين افراد نگاهي ترحم‌آميز دارند و كاملا به دليل بعضي از ناتواني‌ها از آنها قطع اميد مي‌شود.
بنابر اظهارات اين كارشناس قانون خاص براي استفاده از خدمات IT براي معلولان وجود ندارد.
اما در زمينه ابزارآلات حاضر براي اين قشر از جامعه مي‌توان اين ادعا را داشت كه از ساير كشورها حتي جلوتر هم هستيم، هر چند كه در اين حوزه هم اشكالاتي ديده مي‌شود.
اين كارشناس در مورد شعار اتحاديه مخابرات به مناسبت روز جهاني ارتباطات و جامعه اطلاعاتي نيز مي‌گويد: اين سازمان تازه از سال 2008 به فكر معلولان و استفاده آنها از خدمات IT افتاده است.
اين در حالي است كه شوراي‌عالي اطلاع‌رساني از سال 2005 و با تدوين برنامه‌هاي جامع مثل تدوين چارچوب كلان به كارگيري ICT كمك به ايجاد توسعه آموزش كاربري فناوري اطلاعات و ارتباطات براي معلولان برگزاري سمينارهاي آموزشي و ... به فكر افراد كم توان جامعه بوده است تا قبل از لغو طرح تكفا هم كارهايي را انجام داده بود، اما بايد بگويم با تغيير دولت به نوعي اين فعاليت‌ها متوقف شد و با تلاش‌هايي كه شورا داشت نتوانست وضعيت اين كار گروه را به حالت اول خودش بازگرداند.
به گفته اين كارشناس، شوراي‌عالي اطلاع‌رساني تنها نهادي بود كه از ابتدا به معلولان و استفاده آنها از امكانات ICT كشور توجه داشته است. بنابر اظهارات اين كارشناس شوراي اطلاع‌رساني در تلاش است با مطالعه، اطلاع‌رساني و تبليغات گسترده در اين حوزه دوباره فعاليت كار گروه را از سر بگيرد.
راه رفتن با چشمان بسته
در حال حاضر شركت‌هاي زيادي در زمينه توليد ابزارآلات براي استفاده معلولان از كامپيوتر، اينترنت و .... ساخته‌اند كه عده‌اي از اين شركت‌ها به دليل عدم حمايت دولتي ورشكست و بسته شده‌اند. يكي از اين شركت‌ها كه با تمام توان در اين حوزه فعاليت مي‌كند شركت پكتوس ‌است. اين شركت كه بيشتر ابزارآلات توليديش مخصوص نابينايان است تاكنون نرم‌افزارهاي متعددي را كه درواقع جايگزين ابزارآلاتي مثل صفحه نمايشگر است.
به گفته آرمان بحري مديرفني اين شركت، اين نرم‌افزار كمك شاياني به استفاده افراد نابينا از صفحات وب، فايل‌هاي متني وب مي‌كند. بحري در مورد افراد كم توان جامعه در استفاده از خدمات IT مي‌گويد: «از نظر دسترسي اين افراد به خدمات ICT فاصله چنداني با كشورهاي ديگر نداريم و حداقل در قسمت دسترسي افراد نابينا به اين خدمات كه به اين شكل است، چرا كه اين افراد در حال حاضر از دو طريق مي‌توانند به اطلاعات صفحه نمايش، فايل‌هاي متني، مطالب داخل سايت و... از طريق تبديل متن آنها به خط بريل يا صوت دسترسي داشته باشند».
از جمله خدمات و ابزارآلاتي كه توسط اين شركت در اختيار افرادنابينا قرار گرفته است مجموعه برجسته‌نگار است كه داراي مشخصات نرم‌افزاري، ويرايشگر بريل و گويا، ديكشنري انگليسي به فارسي، نرم‌افزار دفتر تلفن و آدرس (خروجي صوتي و بريل فارسي) و... است.
از ديگر نرم‌افزارهاي توليد شده توسط اين شركت نيز نرم‌افزار كتابخانه است كه شامل ارائه خروجي صوتي (از طريق TTS) و خروجي بريل (از طريق دستگاه برجسته‌نگار) است كه گامي بزرگ است كه توسط اين شركت براي برطرف كردن نيازهاي اطلاعاتي افراد نابينا به منابع و كتب كتابخانه‌اي ساخته شده است.
دستگاه تايپ هوشمند را چاپگر بريل يادداشت الكترونيك بريل گويا، سيستم كمك‌آموزشي لمسي گويا و... نيز از ديگر محصولات اين شركت است.
بحري در مورد مشكلاتي كه در اين حوزه براي معلولان وجود دارد نيز مي‌گويد:
«در حال حاضر مشكل اصلي عدم حمايت دولت از اين نوع شركت‌ها است، چرا كه ما براي توليد هر نوع ابزار و وسايلي براي استفاده معلولان نه كمكي از دولت مي‌گيريم و نه حتي بعد از توليد آنها تبليغاتي براي آشنايي معلولان از اين وسيله‌ها مي‌شود.
در واقع تمام پروسه‌هاي توليد را از ابتدا تا پايان راه، ما خودمان طي مي‌كنيم. يكي ديگر از مشكلات ديگر ما نيز عدم برنامه‌ريزي دولت است.
يعني دولت هيچ وقت برنامه‌‌اي را در فعاليت‌هايش مبني بر خريد ابزارآلاتي از ما و كار گذاشتن آنها در مراكز عمومي دولتي و ... نكرده است. به عنوان مثال از ما هيچ گاه درخواست نكرده‌اند كه اين تعداد نرم‌افزار يا سخت‌افزار توليد كنيم تا آنها از ما خريداري و آن را در اختيار كاربران بگذارند.
به اعتقاد بحري اين نوع برخورد دولت در حال حاضر باعث ورشكسته شدن سرمايه‌گذاران شده كه اين امر در نهايت به ضرر افراد معلول و در نهايت خود جامعه تمام خواهد شد.
ترس از گزارش
بر اساس مصوبه‌اي كه اتحاديه مخابرات ITU به تصويب رسانده است تمام كشورها وظيفه دارند پيرو شعار اين سازمان تا سال آينده تمام برنامه‌ريزي‌هاي خود براي معلولان و همچنين تمامي امكانات و خدمات پيشرفته را براي اين قشر از جامعه فراهم كنند.
معصومه جلالي كارشناس مخابرات در مورد فعاليت‌هايي كه مخابرات تاكنون براي اين افراد انجام داده است مي‌گويد: «از جمله فعاليت‌هاي كه مخابرات در اين حوزه براي معلولان انجام داده است، طراحي و نصب كيوسك تلفن ويژه افراد كم توان، ارجحيت بخشيدن به استخدام افراد معلول در مخابرات، طراحي رمپ در دفاتر خدمات ارتباطي براي افراد معلول و... است.
وي همچنين به پيشنهادات اين شركت براي آينده نيز اشاره مي‌كند و مي‌افزايد:
«ما بسته‌هاي پيشنهادي را هم مدنظر داريم مثل گسترش فن‌آوري واي مكس تا معلولان از هر نقطه و بدون جابه‌جايي به شبكه اينترنت متصل شوند، برخورداري از سرويس آموزش از راه دور، گسترش امكان خريد و فروش اينترنتي، ارائه خدمات دولتي و بانكي از طريق اينترنت، تهيه كتب و منابع از طريق فايل صوتي، ايجاد پايگاه اطلاع‌رساني مخصوص براي معرفي مشاغلي كه معلولان مي‌توانند در آن زمينه فعاليت كنند، طراحي روبات‌هاي هوشمند براي جايگزيني اعضاي بدن و ... از جمله آنها است.
كارهاي انجام شده توسط مخابرات در حالي است كه در حال حاضر هيچ كدام از اين امكانات مثل كيوسك تلفن در سطح شهر ديده نمي‌شود.
به گفته، جلالي شركت مخابرات در تلاش است به دليل گزارشي كه بايد تا سال آينده به اتحاديه جهاني مخابرات بدهد تمام پيشنهادات خود را عملي كند.
هر چند به اعتقاد اكثر كارشناسان حوزه ICT صنعت آي‌تي‌ و خدمات آن براي افراد عادي غيرقابل دسترس است و هنوز به اين صنعت بهاي لازم داده نمي‌شود، اما اميد مي‌رود حداقل به خاطر گزارشي كه مخابرات تا سال آينده بايد تقديم سازمان ITU خدمات IT در بين معلولان رشد يافته و حداقل آنها بتوانند از اين خدمات پيشرفته استفاده كنند.
دوشنبه 13 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 318]