مذاكرات هند و پاكستان در هاله اي از بيم و اميد

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: مذاكرات هند و پاكستان چهارشنبه گذشته پنجم مرداد 1390در سطح وزيران امور خارجه در دهلي نو برگزار شد. حنا رباني كهر وزير خارجه پاكستان و اس.ام.كريشنا همتاي هندي وي، رياست دو هيئت هندي – پاكستاني را بر عهده داشتند. در هر دو هيئت وزراي دفاع، كشور و تجارت به همراه ديگر مقامات رسمي حضور داشتند. چينش اين وزرا و ديگر مقامات رسمي بيانگر نوع و ماهيت مذاكرات است. از آن جايي كه مذاكرات بين دو كشور همواره با ماهيت غليظ امنيتي همراه بوده و دستور كار مذاكرات نيز مسائل مرتبط با استقلال و امنيت دو كشور است وزراي دفاع و كشور در چينش اصلي اين دور از مذاكرات قرار مي گيرند. دور قبلي مذاكرات حدود يك سال پيش با حضور شاه محمود قريشي وزير خارجه وقت پاكستان، و كريشنا برگزار شد. تركيب اظهارات وزاري خارجه دو كشور به همراه نگاه واقع بينانه به موضوعات مبتلا به در روابط طرفين بيانگر وجود بيم و اميد در نتايج نهايي مذاكرات است . در حقيقت وزاري خارجه و ساير مقامات حاضر در جلسه به ابراز نظرات رسمي و ديپلماتيك پرداختند و اراده خود را بر جلوگيري از افشاي جزييات مذاكره استوار كردند زيرا نتيجه اين دور از مذاكرات سبب مي شود آينده رو به صلح، با تغييراتي مواجه گردد كه متغيير هاي مياني نقش اساسي را در آن ايفا مي كنند. به همين دليل اين دور از مذاكرات پشت درهاي بسته برگزار شد. * فضاي مذاكرات هند و پاكستان ----------------------------------- اين دور از مذاكرات در فضايي كاملا دوستانه برگزار شد. هر دو طرف مذاكره، اراده خود را مبني بر ادامه مذاكرات و حفظ شرايط جاري كه تنش در آن كاهش يافته قرار دادند. يكي از مهمترين اقداماتي كه طرفين تلاش كردند تا به ايجاد آن مبادرت ورزند شكل دهي به اعتماد سازي طرف مقابل بود. خانم رباني اظهار داشت كه مذاكره و گفت وگوي ايجاد شده بهتر از قطع رابطه است. نگاه شخصي وي بيانگر يك ديپلماسي پيشرو در قبال هند است. تحول اساسي و ديپلماسي پيشرو يكي از ويژگي هاي افرادي است كه تازه پست هاي كليدي را خصوصا در وزارت خارجه كسب مي كنند. خانم رباني پس از شاه محمود قريشي وزير امور خارجه سابق پاكستان، سرپرستي وزارت خارجه اين كشور را بر عهده گرفت و نهايتا به عنوان جوان ترين و اولين بانويي كه زمام وزارت خارجه را در پاكستان به دست مي گيرد به سمت وزير خارجه منصوب شد. بر اساس تئوري هاي روانشناسي سياسي، افراد جوان بر خلاف افراد پير سياست هايي اتخاذ مي كنند كه متمايل به تغييرات اساسي است. به عبارتي مخالف هر گونه محافظه كاري هستند و نوعي از پويايي را در سياست ها دنبال مي كنند. به نظر مي رسد كه اين تئوري روانشناسي سياسي با شخصيت و اظهارات خانم رباني منطبق است. اما در فضاي جانبي مذاكره، شروطي كه همواره هند براي مذاكره اعلام مي كند كمي فضا را سرد مي ساخت. مهمترين شرط هند براي مذاكرات تعهد پاكستان در سركوب گروه هاي تروريستي است. اين شروط باعث مي شود پاكستان در جايگاه متهم قرار گيرد همچنين اظهارات قريشي وزير خارجه سابق پاكستان مبني بر بي نتيجه بودن اين دور از مذاكرات سبب سردي اين دور از مذاكرات مي شد اما واكنش مان موهان سينگ نخست وزير هند، مانع از غلبه تضادها شد. رويكرد دو كشور هند و پاكستان نسبت به مذاكرات صلح، مثبت است اما نسبت به موضوعات مختلف مذاكره ، روند متفاوتي را پيگيري مي كنند. در حقيقت رويكرد پاكستان به هند در موضوعات جاري، رويكرد سازنده است. زيرا برقراري صلح بين هند و پاكستان به منزله رفع بزرگترين دغدغه امنيتي اسلام آباد است . زيرا پاكستان با توجه به سه جنگي كه با هند تجربه كرده، قدرت برابري در حوزه نظامي و جنگ متعارف و حتي نامتعارف با هند را ندارد. رويكرد هند نيز مثبت و سازنده است و مي خواهد مشكلات از طريق مذاكراه و بصورت دو طرفه حل شود زيرا خود را واجد قدرت و نقشي مي داند كه به تنهايي قادر به حل مشكلات است. در اين جهت رباني از ارده مان موهان سينگ مبني بر تقويت مذاكرات و حل اختلاف پرده برداشت كه نوعي از انعكاس جهت گيري هاي متقابل است. وي اظهار داشت كه هند خواهان پاكستاني با ثبات است . موضوعي كه سايه كم رنگ آن بر مذاكرات وجود داشت بمب گذاري هاي اخير در بمبئي بود. اما طرفين با پيش دستي، مانع از تاثير حملات اخير تروريستي بمبئي كه حدود 30 كشته داشت بر اصل مذاكرات شدند. از يك سو يوسف رضا گيلاني نخست وزير پاكستان، اين حملات را محكوم كرد و به عبارتي از پاكستان رفع اتهام نمود. در مقابل كريشنا وزير خارجه هند، نيز اعلام كرد كه مذاكرات تحت تاثير انفجار هاي بمبئي قرار نخواهد گرفت. شايد حملات بمبئي استفاده از تجارب گذشته است زيرا مذاكرات سال 2008 بين هند و پاكستان با شدت حملات در ماه نوامبر متوقف شد. برخي معتقدند كه حوادث 13 جولاي 2011 بمبئي از سوي سازمان هاي جاسوسي رژيم صهيونيستي (موساد) و آمريكا (سيا) رخ داده است زيرا دو كشور با استفاده از اختلافات جاري بين هند و پاكستان مي توانند روابط خاصي با هر دو طرف برقرار كرده و از منافع اين اختلاف بهره مند گردند. ** ماهيت مذاكرات هند و پاكستان --------------------------------- مذاكرات هند و پاكستان همواره داراي بن مايه هاي عميق امنيتي است. اهميت اين دور از مذاكرات در اين است كه پس از يك سال دوباره موضوعي در دستور كار قرار گرفته كه در روابط دو جانبه سرنوشت ساز است . حل موضوعات اختلافي بين دو كشور به معناي حل عميق ترين و طولاني ترين موضوعات اختلافي در شبه قاره هند است. در حقيقت با استقلال هند در سال 1947ميلادي (1326ه.خ) شورش هايي در شهر مرزي امريتسار هند و لاهور پاكستان به وقوع پيوست كه منجر به جدايي پاكستان به عنوان كشوري مسلمان از هند شد. پس از تعيين مرز، اختلافات بر سر منطقه خوش آب و هواي كشمير بروز يافت و با وجود مذاكرات متعدد همچنان مشكلي كه دهه هاي متمادي عمر كرده به حيات خود ادامه مي دهد. بنابراين محوري ترين و مهم ترين دستوركار مذاكرات دو كشور بحث كشمير است . شواهد نشان مي دهد كه مذاكرات رضايت بخشي براي طرفين در مورد كشمير صورت گرفته، اما نتايج آن هنوز علني نشده است. به عبارتي اين مذاكرات هنوز در ابتداي راه قرار دارد و اهميتش در آن است كه اگر اين دور از مذاكرات بتواند مسئله كشمير را حل كند تغييرات اساسي در بعد روابط دو جانبه و منطقه اي ايجاد مي كند. در بحث از روابط دو جانبه حل مسئله كشمير به منزله كاهش تضادها بين دو دولت هند و پاكستان است و در بعد منطقه اي قواعد بسياري از بازي ها تغيير مي يابد. زيرا همواره حمايت كشورهاي منطقه و يا قدرت هاي فرامنطقه اي از هند يا پاكستان، سطح قدرت و جايگاه دو كشور را تغيير داده است. در مقابل اگر اين اختلافات باز هم حل نشده باقي بماند با فرسايشي شدن و عميق تر شدن اين مسئله، لاينحل بودن موضوع كشمير قوت بيشتري مي گيرد. در مقابل اراده دو دولت، مخالفت هايي وجود دارد كه نقش آن با دولت ها در يك خط موازي قرار مي گيرد. اين اراده متعلق به گروه هاي حامي استقلال كشمير است. اين گروه ها براي تحقق اين خواسته هاي خود مبادرت به عمليات هاي انتحاري و خشونت آميز مي كنند. هرچند برخي معتقدند كه گاهي پاكستان براي داشتن دست برتر در بحث كشمير اين گروه ها را تحريك به عمليات در خاك هند مي كند، اما در هر حال توافق دو كشور، مورد پذيرش اين گروهها نيست. زيرا طبق سناريو هاي تقسيم كشمير و يا پذيرش شرايط فعلي كه توسط دو دولت با قوت پيگيري مي شود با مخالفت گروه هاي حامي استقلال كشمير و يا حاميان پيوستن به هند يا پاكستان مواجه است. تغيير تركيب جمعيتي كه توسط دو دولت در منطقه كشمير صورت گرفته توان متفاوتي را با اراده دولت ها شكل داده است. اين موضوع در قسمتي از كشمير كه در كنترل پاكستان است قوت بيشتري دارد زيرا اين نيروها از كنترل دولت خارج شده و معتقدند كه دولت توان الحاق كشمير به پاكستان را ندارد. دستوركار ديگر اين دور از مذاكرات تعهد به جنگ مشترك با تروريسم است كه همواره گريبانگير مردم هند و پاكستان بوده است. بروز اين اراده دو جانبه مي تواند دو كشور را از عميق ترين مشكلات برهاند. يكي ديگر از دستوركارهاي مهم بحث تجارت است. اين بحث به لحاظ نظريات كاركردگرايي موضوع اصلي مذاكرات نبوده بلكه استفاده از آن به منظور دستيابي به هدف اصلي و يا فراهم كردن زمينه صلح است. به عبارتي مذاكرات اقتصادي با حضور وزراي تجارت مي تواند سطح همگرايي را از اقتصاد به سطوح امنيتي سرريز نمايد. تحقيق**م.پ**1358

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 224]