نگاهی به تاریخ پربرخورد مریخ

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: mahdigaz9th August 2009, 11:34 AMاز حدود 30 سال پیش دانشمندان با یکی از بزرگ ترین معماهای منظومه شمسی دست و پنجه نرم می کردند؛ اینکه چرا مریخ دو چهره متفاوت دارد. هدف گیری دقیق در منظومه شمسی تصویرهایی که مریخ نشین های امریکایی وایکینگ در پایان دهه 1970 به زمین فرستادند، نشان می دهد نیمکره شمالی مریخ یک حوضه آبگیر بسیار وسیع با ارتفاع کم دارد و چنین به نظر می رسید که احتمالاً زمانی اقیانوسی در آنجا وجود داشته است. اما نیمکره جنوبی به شدت با نیمکره شمالی متفاوت است. نیمکره جنوبی سرزمین هایی مرتفع است که آثار برخوردها در آن مشهود است. ارتفاع نیمکره جنوبی حدود هشت هزار متر بیشتر از نیمکره شمالی است. برای توجیه چهره های متفاوت دو نیمکره شمالی و جنوبی دو نظریه متفاوت ارائه شد. یکی از این نظریه ها مدعی است حدود 8/3 میلیارد سال پیش، نیروهای آتشفشانی در بخش های داخلی این سیاره نیروهای عظیمی را بر سطح سیاره وارد کرده و آن را رو به بالا به حرکت درآورده است. کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند اما نظریه دیگری (که اولین بار در سال 1984 ارائه شد) می گوید حوضه آبگیر نیمکره شمالی در اثر برخورد یک سیارک بسیار بزرگ در ابتدای شکل گیری مریخ به وجود آمده است. اما در آن زمان بسیاری از منتقدان این نظریه را نپذیرفتند و گفتند از آنجا که این آبگیر بیضی شکل است و دایره نیست احتمال آنکه در اثر یک برخورد به وجود آمده باشد، بسیار ضعیف است. در عین حال مرز و دیواره این آبگیر ناهموار است و در ارتفاعات مختلفی مشاهده می شود. اما در مقاله یی که به تازگی در نشریه «نیچر» به چاپ رسید، پژوهشگران ناسا و موسسه فناوری ماساچوست گفتند به شواهد قانع کننده یی دست یافتند که نشان می دهد نظریه برخورد صحیح است. آبگیرهای بیضی شکل در جاهای دیگر منظومه شمسی نیز وجود دارد، از جمله در قطب جنوب . به گفته این پژوهشگران این آبگیر در اثر برخورد زاویه دار جسمی به ماه به وجود آمده است. در عین حال آنها استدلال می کنند که فوران های آتشفشانی در مرزهای آبگیر مریخ باعث شده است حاشیه این آبگیر شکل منظمی نداشته باشد. این گروه با جمع آوری اطلاعات از ماهواره هایی مانند مدارگرد اکتشافی مریخ و دیده بان سراسری مریخ، به بازسازی برآمدگی پیش از شروع فعالیت آتشفشان ها پرداخت و مشاهده کرد که یک آبگیر بیضی شکل (که هنوز هم بزرگ ترین آبگیر تمام منظومه شمسی محسوب می شود) پدیدار می شود. فرانسیس نیمو استادیار علوم زمین و سیاره ها در دانشگاه کالیفرنیا در سانتاکروز و یکی از نویسندگان این مقاله می گوید؛ «فکر برخورد سیارک بسیار قدیمی بود، اما کسی محاسبات عددی انجام نداد تا ببیند هنگامی که یک سیارک بزرگ با مریخ برخورد می کند، چه اتفاقی روی می دهد.» جفری اندروز هانا از ام آی تی نیز نظر وی را تایید می کند و می گوید؛ «هماهنگی بین شکل یک بیضی کامل و خطوط مرزی بین دو منطقه بسیار شگفت آور بود.» به گفته وی برخورد واقعاً تنها مکانیسمی است که می تواند چنین فرورفتگی های بیضی شکل بزرگ مقیاس را ایجاد کند.» در مقاله دیگری که در همین شماره نیچر به چاپ رسیده است، مارگاریتا مارینووا دانشجوی تحصیلات تکمیلی و اودد آرانسون استادیار علوم زمین ام آی تی در پاسادنا به محاسبه اندازه و سرعت جسم برخوردکننده پرداختند. اودد آرانسون تاکید می کند که این پدیده قدیمی ترین ویژگی مریخ است. این ویژگی حدود چهارمیلیارد سال پیش و قبل از آنکه دیگر مشخصات پیچیده زمین شناختی مریخ شکل بگیرد، پدیدار شده است. این پژوهشگران پس از انجام حدود 500 مورد شبیه سازی با یک خوشه ابرکامپیوتر بسیار قوی و در نظر گرفتن حالت های مختلفی از انرژی، سرعت و زاویه برخورد سیارک توانستند به محدوده یی از پارامتر هایی که می توانست چنین آبگیری را در مریخ به وجود آورد، دست یابند. نتیجه این شبیه سازی ها بیانگر آن است که انرژی این برخورد معادل صد میلیارد گیگاتن تی ان تی بود. سیارک در حالی که با سرعت 6 تا 10 کیلومتر در ثانیه حرکت می کرد، با زاویه 30 تا 60 درجه با مریخ برخورد کرد. پژوهشگران با تلفیق این فاکتورها به این نتیجه رسیدند که جسم برخوردکننده بین 1600 تا 2700 کیلومتر پهنا داشت. هم اکنون این دستاوردهای جدید به توده عظیمی از شواهد یافت شده طی دو دهه گذشته اضافه می شود و نشان می دهد منظومه شمسی ما چگونه بر اثر برخوردهای شدید سنگ های فضایی شکل گرفته است. یکی از چنین نظریه هایی می گوید کره زمین ما نیز زمانی که در دوران اولیه شکل گیری بود، در اثر برخورد یک سیاره هم اندازه کره مریخ، بخشی از لایه خارجی خود را از دست داد. این بخش در ابتدا به فضا پرتاب شد، اما بعدها جذب کشش گرانشی زمین شد و شکل کروی و همواری به دست آورد و کم کم به صورتی درآمد که ما امروزه آن را به عنوان ماه می شناسیم. اندروز هانا می گوید؛ «منظومه شمسی در سال های اولیه شکل گیری مکان خطرناکی برای یک سیاره بود، اما اگر چنین برخوردهایی انجام نمی شد، سیاره ها به شکلی که ما امروزه می شناسیم، نبودند.» ترجمه؛ محمدرضا دستورانی کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند (کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند) سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 481]