عباسعلي وفايي:‌ از دستور زبان فارسي غفلت كرده‌ايم

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: عباسعلي وفايي:‌ از دستور زبان فارسي غفلت كرده‌ايم
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب - ادبيات

عباسعلي وفايي با تأكيد بر غفلت از دستور زبان فارسي، گفت: با وجود كتاب‌هايي كه در زمينه‌ي دستور زبان فارسي در ايران نوشته شده است، يك كتاب جامع در حوزه‌ي دستور زبان نداريم كه بخواهيم آن را با عنوان كتاب مرجع به دانشجويان معرفي كنيم.

به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، استاد دانشگاه علامه‌ طباطبايي كه روز گذشته (سه‌شنبه) در همايش بزرگداشت «عبدالعظيم قريب» (سير تحول دستور زبان فارسي از آغاز تا امروز) در تالار فردوسي دانشكده‌ي ادبيات دانشگاه تهران سخن مي‌گفت، با موضوع «نگاهي به دستور زبان فارسي و آموزش آن»، با تأكيد بر مشكلات آموزش دستور زبان فارسي، گفت: تمام كتاب‌هاي دستور‌ زبان را كه تاكنون منتشر شده است، به دليل علاقه‌اي كه داشتم، خريده و مطالعه كرده‌ام. با نگاهي مثبت به نظريه‌هاي زبان‌شناسي و گسترش ترجمه‌ي‌ اين آثار در زبان فارسي، مي‌توان گفت اين نظريه‌ها بر زبان و تنوع پژوهش در حوزه‌هاي زباني و همچنين ايجاد حركت در بين همكاران دانشگاهي تأثير گذاشته و درواقع اين‌ها از ثمرات ظهور ترجمه‌ي آثار در حوزه‌ي زبان‌شناسي است؛ اما از سويي، اغلب اين كتاب‌ها كه در حوزه‌ي زبان‌شناسي منتشر شده‌اند، انتقادات فراواني را به دستور زبان‌هاي سنتي دارند و به كار استادان گذشته خرده‌هاي بسياري مي‌گيرند كه شايد اين‌گونه هم باشد؛ اما طرد تمامي آن‌چه را كه دستاورد گذشته است، رويكردي علمي نيست و بيش‌تر كم‌لطفي به گذشتگان است.

رييس شوراي گسترش زبان و ادبيات فارسي متذكر شد: كتاب‌هايي كه در حوزه‌ي دستور زبان فارسي منتشر شده، هركدام مشكلات خاص خود را دارند، كه يكي از ايرادات اين كتاب‌ها، تكيه بر مكاتب زبان‌شناسي ا‌ست. اما تنها تا زماني كه آن مكاتب زنده‌اند، كتاب‌هايي كه بر مبناي آن نظريه‌ها تأليف شده، كاركرد دارند. همچنين ديده مي‌شود مكاتبي كه در غرب منسوخ شده، مبناي ساز و كار ما در تدوين كتاب‌هاي دستور زبان است. مثلا در سال‌هايي كه مكتب ساختگرايي در غرب منسوخ شده بود، محمدرضا باطني در سال‌هاي پيش از انقلاب، كتابي را بر مبناي نظريه‌ي ساختگرايي در حوزه‌ي دستور زبان فارسي به نگارش درآورد.

او پراكنده بودن كتاب‌هاي دستور را ‌ايراد ديگري به اين‌گونه كتاب‌ها ذكر كرد و افزود: از سويي، برخي نظريه‌هاي زبان‌شناسي به دستور و قواعد دستور فارسي تحميل مي‌شود و از همين‌روست كه دانشجويان نمي‌توانند پذيراي كتاب‌هايي از اين دست باشند. همچنين استناد‌هاي بي‌جا و بي‌اساس در بسياري از اين كتاب‌ها وجود دارد و نيز بسياري از اصطلاحات دستوري نام‌هاي متعددي گرفته‌اند. درواقع براي يك نقش دستوري بيش از هفت تا هشت اصطلاح را ذكر كرده‌اند.

وفايي با برشمردن شواهدي براي اثبات گفته‌ي خود، تصريح كرد: ايراد ديگري كه بر تدوين كتاب‌هاي دستوري وارد است، اين است كه برخي در تدوين كتاب‌هاي دستور به دستور زبان معاصر تأكيد دارند و نسبت به دستور‌هاي تاريخي بي‌اعتنا هستند. همچنين كاربرد فونتيك زبان انگليسي براي فارسي ايراد ديگري‌ است كه واقعا رنج‌آور است و بسياري از كتاب‌ها هستند كه گزاره‌هاي فارسي را به انگليسي نوشته‌اند و آيا اين‌ بي‌مهري به زبان فارسي نيست؟ ضرورت دارد اين موضوع اين اصلاح شود.

او سپس تصريح كرد: نمي‌توان به زور هر قاعده‌اي را كه در زبان ديگر است، به زبان فارسي تحميل كرد. اميد كه دانشجويان ما از اين سردرگمي درآيند و تا زماني‌كه نظرات ارائه‌شده انسجام نداشته باشد، به اين سردرگمي دامن زده مي‌شود و با اين روندي كه پيش گرفته شده، گفته مي‌شود آثار گذشته فايده ندارد و در نهايت، مي‌گويند گذشته را بايد طرد و راه‌ ديگري را دنبال كرد، و اين را كساني مطرح مي‌كنند كه استادان زبان فارسي را متهم مي‌كنند كه قبر زبان فارسي هستند.

وفايي خاطرنشان كرد: ما بيهقي و ديگر آثار كلاسيك ادبيات را براي اين نمي‌خوانيم كه تاريخ بدانيم؛ بلكه براي اين مي‌خوانيم كه زبان بدانيم؛ متأسفانه در اين شرايط، دانشجويان ما در حوزه‌ي دستور زبان فارسي ضعيف ظاهر شده‌اند و اين بلايي كه اكنون بر سرمان مي‌آيد، به‌خاطر همين رويكرد است و از سويي نيز ما در سايه‌ي توجه به ادبيات فارسي از دستور زبان فارسي غفلت كرده‌ايم.

او در پايان توجه به ماهيت دستور زبان فارسي را خواستار شد و به طرح پيشنهاداتي در اين زمينه پرداخت.

انتهاي پيام
چهارشنبه 8 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 501]