واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: او بيش فعال است
كودكان از نظر پويايي و فعاليتهاي حركتي، تفاوتهاي بسياري با هم دارند. شايد به نظر بزرگسالان، همه كودكان پرانرژي و پرجنبوجوش، «بيشفعال» به نظر بيايند، ولي آنچه كه كودكان بيشفعال را از ساير همسن و سالانشان جدا ميكند، آن است كه بدون دنبال كردن هدف خاصي، بيوقفه ميدوند، ميپرند، تكان ميخورند و ناآرامند. علاوه بر اين، كودكان بيشفعال در زمينه تمركز و توجه بر كارها، بازيها و انجام تكاليف مدرسه، مشكل دارند. دانشآموزان مبتلا به بيشفعالي نيز همچون ساير كودكاني كه دچار ناتوانيهاي يادگيري هستند، به كمك آموزگاران و مربيان آموزشي خود نياز دارند تا بتوانند زماني كه با موضوع خاصي روبهرو ميشوند، مشكل خودشان را حل كنند. در اين مطلب ميخواهيم به موضوع چگونگي تشخيص اختلال كمبود توجه يا بيشفعالي و راهكارهاي عملياتي درمان اين بيماري در دانشآموزان بپردازيم.
تشخيص
دانشآموزاني كه دچار اختلال بيشفعالي هستند، عملاً تا زماني كه وارد مدرسه نميشوند، اختلالشان به طور دقيق شناخته نميشود، اما تشخيص كودكي كه داراي علائمي از بيتوجهي (بيتمركزي) و بيشفعالي است، در كلاس درس بسيار راحت است و آموزگار به راحتي ميتواند رفتارهاي او را با رفتارهاي طبيعي و عادي دانشآموزان ديگر مقايسه كند. زماني كه آموزگاران، چنين دانشآموزاني در كلاس دارند، ميتوانند با معرفي آنان به مشاوران و مربيان بهداشت و توضيح دقيق علائمي كه مشاهده كردهاند، درصدد كسب راهكارهاي آموزشي مناسب براي تدريس به اين دانشآموزان باشند. معمولاً دانشآموزاني كه به مربيان بهداشت معرفي ميشوند، كساني هستند كه به سخنان ديگران گوش نميدهند و خود نيز علت رفتارهاي تكانشيشان را نميدانند. تفاوت اين گروه از دانشآموزان با دانشآموزاني كه به طور معمول حوصلهشان سر ميرود و توجه و تمركز خود را از دست ميدهند، در اين است كه دانشآموزان مبتلا به اختلال كمبود توجه ـ بيشفعالي با كمترين حواسپرتي به سختي قادرند مجدداً بر درسشان متمركز شوند. به همين دليل نيز نميتوانند موضوع و مباحث درسي را پيگيرانه دنبال كنند و تكاليفشان را درست و كامل انجام دهند.
اين گروه از دانشآموزان، بدون آن كه بتوانند نسبت به پيامدهاي رفتارشان فكر كنند، عكسالعملهاي تكانشي از خود بروز ميدهند. به عبارت سادهتر، كودك مبتلا به كمبود توجه ـ بيشفعالي (ADHD)، نارس، كندذهن و
عقب افتاده به نظر ميآيد و اعمال و رفتارش مثل كودكان كوچكتر از خودش است. بسياري از كودكان كمتوجه ـ بيش فعال، هنگامي كه نشستهاند، دائم بيقرار هستند و مرتب دور كلاس قدم ميزنند و راه ميروند.
آنها نميتوانند صبر كنند تا نوبتشان برسد و پاسخ سؤال آموزگار را بگويند. خيلي عجول هستند و دوست دارند كارهايشان را خارج از نوبت انجام دهند. اين ويژگيها در كودكان مبتلا به بيش فعالي ـ كمبود توجه پايدار و ماندني است.
چنانچه دانشآموزي كه مبتلا به ADHD است، در دوران اوليه تحصيل خود (دورة ابتدايي) مورد شناسايي دقيق متخصصان قرار نگيرد، ممكن است اين اختلال را با علائمي ديگر در سال هاي بعدي رشد خود نيز نشان دهد. بنابراين، حاصل بررسيهاي مربيان آموزشي مدرسه، آموزگاران و روانشناسان ميتواند در تشخيص اختلالات دانشآموزان بسيار مؤثر باشد.
مهمترين راهكارهاي آموزشي براي كاستن مشكلات بچهها مبتلا به كمبود توجه و بيشفعالي به ترتيب زير است:
الف) شناخت ويژگيهاي كمتوجهي در دانشآموزان مبتلا به كمتوجهي
1ـ قبل از هر اقدامي سعي كنيد، ويژگيهاي رفتاري كودكان مبتلا به اختلال كمبود توجه را بشناسيد. براي تشخيص اين بيماري، به طور حتم آزمايشهاي شنوايي و بينايي صورت گرفتهاند و متخصصان توانستهاند با كمك والدين و مشاوران آموزشي، اين كودكان را شناسايي كنند.
2ـ محدوديتها و امكانات خود را شناسايي كنيد. در كمك گرفتن از ديگران نهراسيد.
3ـ از كودك بخواهيد در صورت نياز، حتماً شما را مطلع كند. اين كودكان اغلب خيلي خجالتي و كنارهگير هستند.
4ـ كودكان مبتلا به اختلال كمبود توجه، به تكرار و يادآوري قوانين و دستورالعملها نياز دارند تا بتوانند در فعاليتهاي درسي كلاسيشان موفق عمل كنند.
5 ـ سعي كنيد با انگيزه، علاقه و اشتياق، درس بدهيد. كودكاني كه به اختلال كمبود توجه مبتلا هستند، به كمكهاي خاصي براي كشف لذت يادگيري نياز دارند.
6 ـ مقرراتي را كه انتظار داريد دانشآموزان رعايت كنند، روي كاغذ بنويسيد و به ديوار كلاس بزنيد. هنگامي كه دانشآموزان بدانند آموزگار چه انتظاري از آنها دارد، بهتر عمل ميكنند.
7ـ شيوه كار خود را هر چند وقت يك بار تكرار كنيد. آنها را بنويسيد و دربارهشان صحبت كنيد. دانشآموز مبتلا به كمبود توجه نياز دارند كه بيش از يك بار آنها را بشنوند.
8 ـ سعي كنيد به طور مرتب با كودك يا دانشآموز كم توجه ارتباط چشمي برقرار كنيد.
9ـ دانشآموز مبتلا به اختلال كمبود توجه را كنار ميز خود رديف اول بنشانيد تا بتوانيد در صورت نياز دانشآموز به او كمك كنيد.
10ـ هيچگاه دانشآموز، كودك يا نوجوان مبتلا به كمتوجهي را سرزنش و مسخره نكنيد. تذكر دادن، يادآوري قوانين و اعمال محدوديت براي او كافي است.
11ـ به دانشآموز كمك كنيد براي بعد از زمان مدرسه خود نيز برنامهاي مناسب تنظيم كند.
12ـ سعي كنيد بر كيفيت تمرينات خانگي دانشآموزان بيفزاييد، نه بر كميت آنها.
13ـ براي دانشآموزاني كه مبتلا به اختلال كمبود توجه هستند، تكاليف سنگين و دشوار را به تكاليف سبك و آسان تبديل كنيد.
14ـ داشتن روحيهاي شاد، سرزنده و با نشاط را سرلوحة ارتباط با فرزندان و دانشآموزان خود قرار دهيد.
15ـ در جستوجوي يافتن كمترين موفقيت و پيشرفت كودكان مبتلا به كمبود توجه باشيد.
16ـ قبل از شروع هر كار و فعاليتي در كلاس، ابتدا كمي درباره آن صحبت كنيد تا بتوانيد حواس دانشآموزان را بر آن متمركز سازيد.
17ـ روشها، راهكارها، نمودارها و جداول را سادهسازي كنيد، براي آموزش مفاهيم از رنگها، شكلها و طرحهاي گوناگون استفاده كنيد. آنها از اين طريق بهتر مطالب را به خاطر ميسپارند و هنگام يادآوري مجدد، راحتتر به ياد ميآورند.
18ـ خواستهها و انتظارات خود را واضح و روشن براي دانشآموز شرح دهيد.
19ـ به عنوان رفع خستگي در كلاس، ميتوانيد بازيهاي گروهي انجام دهيد. اين كار موجب تقويت انگيزه كودكان مبتلا به كمبود توجه ميشود.
20ـ ورزش، موجب افزايش انرژي ميشود و قدرت توجه و تمركز كودك را بالا ميبرد. از اين رو ميتوان كودكان مبتلا به كمبود توجه را تشويق كرد تا زمان بيشتري به بازي و ورزش بپردازند.
ب) بيشفعالي در دانشآموزان مبتلا به ADHD
1ـ دانشآموز بيشفعال، اغلب سر كلاس ناآرام و بيقرار است. بهترين روش مكانيابي براي اين دانشآموز، اين است كه معلم، او را رديف اول و جلوي ميز خودش جاي دهد تا بتواند توجه بيشتري به او نشان دهد.
2ـ معلم ميتواند دفترچهاي براي ارتباط با والدين دانشآموزان بيش فعال تهيه كند و از والدين او بخواهد كه گزارشي از فعاليتهاي روزانه فرزندشان بنويسند و او را در جريان روند تغييرات رفتاري كودك بگذارند.
3ـ معلم بايد رفتار مثبت و توأم با آرامش كودك را تقويت كند.
4ـ معلم بايد از برچسب زدن مانند (وروجك، مزاحم، سربههوا و...) به كودك بيشفعال به شدت بپرهيزد.
5 ـ معلم بايد دانشآموز بيشفعال را تشويق كند، كاري را كه شروع كرده است، به انتها برساند.
6 ـ معلم ميتواند به دانشآموز بيشفعال اجازه دهد، زماني كه واقعاً احساس ميكند بايد حركت كند، براي مدتي از كلاس بيرون برود و قدم بزند.
7ـ تشويق كودك به نظمپذيري و مرتب بودن ميتواند از حركات اضافي كودك و بيقراريهاي او بكاهد.
8 ـ مطالب مهم هر صفحه را به صورت يكي دو جمله خلاصه كند.
9ـ نكات مهم درس را يادداشت كند.
10ـ دانشآموزان بيشفعال از انرژي زيادي برخوردارند. از اين رو آموزگار، ميتواند از كمكهاي جانبي آنان براي پخش كردن ورقههاي بچههاي، جمع كردن يادداشتهاي آنان و... استفاده كند.
11ـ براي افزايش توجه و بالا بردن آستانه توجه كودكان بيشفعال، ميتوان مطالب و موضوعات درسي را براي آنها بسيار كوتاه و مختصر بيان كرد.
پروانه السادات حسينيان
دوشنبه 6 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 499]