واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: sharoen22nd August 2008, 02:17 PMتعریف چاپ دستی چاپ دستی نتیجه ی مجموع اعمال شیمیایی و دستی است که از طریق مراحل مختلف اندیشه ی هنرمند بر روی لوح هایی از جنس های مختلف که واسطه ی چاپی نامیده می شود ، و در آن تصویر یا نوشتار به شکلی منظم و شبیه به هم بر روی لوح یا صحفه ای دیگر قابل تکرار است ، با این لوح ها می توان به نسخه های متعدد چاپ دستی منحصر به فرد دست یافت . چاپ دستی در عصر کنونی به دو شیوه قابل ارائه می باشد 1- کاربردی 2- هنری چاپ دستی کاربردی : در این روند انسان اصلی ترین نقش را ایفا می کند و این عمده ترین تفاوت چاپ دستی با روش های چاپ صنعتی است ، چون در چاپ دستی تمام مراحل اعم از ساخت و آماده سازی لوحه ی چاپی و انتقال طرح و مراحل تکثیر کاملاً توسط انسان انجام می گیرد . با این تعریف از چاپ دستی ، روش هایی مثل چاپ قلمکار ، باتیک ، ساخت علامت های مذهبی و برخی دیگر از هنر های دستی نوعی چاپ محسوب می شوند . به دلیل آنکه این روش ها در اصل برای به کارگیری در محصولی دیگر به کار می روند ، جزو چاپ های کاربردی به حساب می آیند . اما باید دانست همین روش ها در بسیاری از موارد زمینه های بسیار ارزشمندی برای چاپ های دستی هنری هستند زیرا غالباً در تکنیک و بیان از اصالت و صلابت ویژه ای بر خوردارند امروزه چاپ دستی کاربرد های دیگری مانند : چاپ روی شیشه ، چاپ بر روی چوب ، چاپ بر روی پارچه های مختلف و مواد مشابه ، انواع مواد پلاستیکی و غیره دارد . چاپ دستی هنری : در چاپ دستی هنری بر خلاف نوع کاربردی آن سفارش دهنده معمولاً وجود ندارد و هنر مند به صورت مستقل به خلق اثر هنری خود می پردازد . با تعریف فوق از چاپ دستی و روش های کاربردی آن بدیهی است چاپ هنری روشی است که نتیجه کار انجام شده ، خود ، محصول نهایی است و می توان در آن به دنبال تمام تئقعاتی بود که از یک اثر هنری انتظار داریم همانند نقاشی با آبرنگ یا رنگ روغنی ، با این تفاوت که در این روش امکان چاپ نسخه های محدود آن را نیز داریم و به علاوه اتفاق نیز در این میان نقش اصلی را ایفا می کند . در چند دهه اخیر بعضی از هنرمندان خلاق به شیوه های چاپ دستی به عنوان وسیله ای برای ثبت و عینیت دادن به اندیشه و تصورات هنری نگاه می کنند و از جنبه ی کاربردی به آن نمی نگرند و همچنین چاپ سیلک اسکرین یا چاپ با توری حکاکی روی فلز ، لینولئوم و حکاکی چوب نقش مهمی در گرافیک دهه های اخیر داشته است . تاریخچه ی چاپ نگاهی اجمالی به سابقه ی تاریخی چاپ در دنیا : ثبت و ضبط اندیشه ها و تصورات و تخیلات بشری بر روی اشیاء مختلف در ابتدای امر کاری ابتدایی و صر فاً به منظور ارتباط ، تزئین و حفظ اطلاعات در تمدن های قدیم بوده است . روش های چاپ به موازات توسعه ی ساختار های اجتماعی متحول و دگرگون شده است . چاپ نه تنها وسیله ای ضروری در زندگی مشترک بشر بوده ، بلکه از طریق تکامل امکانات ارتباطی و اجتماعی ، به تکاملی شگرف در امکانات چاپی رسیده است . همچنین شیوه های چاپی به عنوان ابزار ارتباطی از طریق تصویر نقش و حروف و سایر عناصر به عنوان اصلی مهم و انکار ناپذیر در زندگی بشری جلوه گر است که از طریق شکل گیری محصولات گرافیکی ، کتاب ها ، اعلان ها ، تصاویر و نوشته ها و به طور کلی آثار چاپی می توان به توسعه و تمدن جوامع و رشد مدنیت و تغییر و تکامل آن ها پی برد . اما زادگاه اصلی چاپ دستی ( به معنای امروزی آن ) را می توان در شرق دور مورد کاوش قرار داد . چینی ها اولین مردمی بودند که چاپ دستی را ابداع کردند . آنان با حک کردن تصویر روی چوب از این فن در انتقال و تکثیر نقوش استفاده کردند . آنان در پایان قرن دوم میلادی سه عنصر اصلی و لازم برای چاپ دستی را در اختیار داشتند . این سه عنصر عبارت بود از : کاغذ ، مرکب ، لوح یا سطحی که فرایند حکاکی روی آن انجام می شد . انگیزه ی اصلی چاپ دستی در شرق دور تکثیر شمایل قدیسان و متون مقدس از طریق حکاکی روی لوحه های چوبین و چاپ آن ها بر روی ابریشم و کاغذ بوده است . جوامع شرقی از زمان های کهن روی برگ ، پوست ، گل ، استخوان و سنگ ، حکاکی و به نوعی می توان گفت چاپ دستی انجام می داده اند که استفاده از این ابزار تا قرون وسطی ادامه داشته است . مصریان از گیاه پاپیروس ، که در آن زمان در سواحل رود نیل به فراوانی روئیده می شود ، برای چاپ الواح حکاکی شده به عنوان صفحه ی حامل یا کاغذ استفاده می کرده اند با آثار باقی مانده در چین مثل مهر ها و چاپ های دستی پول که در دوره کوبلا یخان و چاپ های دستی مهمی که در اواخر دوره های 206 قبل از میلاد تا 221 بعد از میلاد نشان دهنده ی این واقعیت است که چین مهد چاپ در جهان پیش از اختراع حروف فلزی نوشتاری گوتنبرگ در آلمان بوده است . اولین کنده کاری های تصویری روی چوپ در زمان امپراطوری سلسله ی تانگ با مضامین مذهبی بودایی چاپ شده است . کشف بزرگ ترین الواح حکاکی شده در غار بودا در ترکستان مجموعه ای از الواح چوبین بوده که تصاویر بودای نشسته روی آن حکاکی شده که تاریخ آن به 868 میلادی می رسد و همچنین کتاب هایی که به شکل آکاردئونی تصاویری از بودا به شیوه ی حکاکی روی چوب چاپ شده است در قرن سوم میلادی دو وسیله به عنوان زمینه ی ثبت چاپ دستی و نوشتن مورد استفاده قرار می گرفته است . ابریشم به شکل طومار های پارچه ای و نوعی کاغذ که از ته مانده های ابریشم خام بوده و تعدادی از آن ها در سمرقند ، که یکی از مراکز مهم تولید کاغذ بوده ، به دست آمده است . این در حالی است که اروپا در اواخر قرن چهاردهم به این مهم دست می یابد . و حالا کمی از چاپ : چاپ ٬ يک هنر ٬ يک مهارت ٬ يک صنعت و بنظر من يک عشق پايان ناپذير است. زمانی که تلاش شما در خلق يک اثر زيبا به ثمر می نشيند ٬ شايد پی به عظمت خدايی ببريم که جهانی با اينهمه طرح و رنگ و تنوع را با دقت و تخصص در اين حجم بزرگ ساخته که ما انسانها هر از چندگاهی تلاش ميکنيم تا گوشه ای از اين خلقت عظيم را خودمان بسازيم. و عجبا که چقدر احساس حقارت به انسان دست ميدهد که پس از عمری تلاش تازه اندرخم يک کوچه باشد. چاپ همواره بدنبال يافتن راههای جديد (و نه لزوما آسانتر) برای توليد تصاوير سفارشی تر (مطابق خواسته طراحان) است. چاپ به مثابه زنجيری است که از اتصال حلقه های متعدد تشکيل ميشود. هريک از اين حلقه ها برگرفته از گوشه ای از پيشرفتها در صنايع و علوم گوناگون است. علومی مثل شيمی ٬ فيزيک ٬ پليمر و رياضيات هنرهايی مثل نقاشی ٬ عکاسی ٬ گرافيک صنايع گوناگون مکانيک ٬ الکترونيک ٬ اپتيک ٬ کاغذسازی و پتروشيمی بديهی است که با پيشرفت هريک از علوم و فنون بالا که بنوعی درگير با صنعت چاپ هستند ٬ مجموعه صنعت چاپ هرروزه شاهد تغييرات ريز و درشتی در محدوده فعاليتهای خود باشد. در ابتدا بهتر است کمی به تقسيم بندی بپردازيم تا در اين وسعت زياد گيج نشويم. فرايندهای دخيل در چاپ را به ۳ دسته تقسيم ميکنيم: ۱- عمليات پيش از چاپ ۲- چاپ ۳- عمليات تکميلی (پس از چاپ) بحث چاپ مانند يک زنجير است که از دانه های متععدی تشکيل شده است . برای رسيدن به تخصص در مورد چاپ (افست) لازم است در موارد متعددی مطالعه ٬ تحقيق و تحصيل نمود. هنرها و صنايع مختلفی دست بدست هم داده اند تا آثار چاپی با کيفيت و با کاربردهای مختلف توليد شوند. نقاشی و گرافيک : برای بصری نمودن ايده ها و تفکرات احتياج به هنر آموزی در اين دو زمينه را داريد. تا وقتی نتوانيد بخوبی ذهنيات خود را پياده سازی نماييد ٬ اولين حلقه زنجير را شل بسته ايد ... برای يادگيری اين هنر ميتوانيد در رشته های نقاشی و گرافيک که در سطوح مختلف و در مراکز خصوصی و دولتی به تحصيل بپردازيد. کامپيوتر : با ورود کامپيوتر به دنيای گرافيک و چاپ ٬ مراحل متعددی از پروسه چاپ ٬ بطريقه کامپيوتری صورت ميگيرد. در مرحله طراحی ٬ اسکن ٬ رتوش و اصلاح اوريژينالها ٬ نمونه گيری ٬ خروجی فيلم يا زينک و بالاخره جديدا در خود دستگاههای چاپ برای تنظيم رنگها و کنترل فرآيند چاپ. امروزه شما در هربخش از صنعت چاپ که مايل به فعاليت باشيد ٬ دانش و مهارت کار باکامپيوتر و نرم افزارهای مربوطه ٬ جزئی لاينفک از تخصص شما خواهد بود و کسانی که به اين ابزار مهم آشنايی نداشته باشند مانند افرادی بيسواد در ميدان عمل خواهند بود. برای يادگيری اين مورد نيز ميتوانيد در دوره های تخصصی گرافيک کامپيوتری که در سطوح مختلف و در مراکز خصوصی و دولتی ارائه ميشوند به تحصيل بپردازيد. رنگ شناسی : رنگ وسيله خوبی برای بيان حالات و جزئيات طرح ميباشد . رنگ شناسی هم در مرحله طراحی و هم در مرحله چاپ از تخصص های مهم ميباشد . شما چه در مقام يک طراح ٬ چه با عنوان ناظر چاپ و چه بعنوان يک چاپچی در اين صنعت مشغول بکار باشيد ٬ تقريبا محال است که بتوانيد بدون آشنايی با تجزيه و ترکيب رنگها و همنشينی آنها موفق باشيد. رنگ شناسی هم در مباحث آموزشی رشته نقاشی و گرافيک و هم در مباحث آموزشی نرم افزارهای گرافيکی آموزش داده ميشوند ولی برای کسب مهارت در اين زمينه احتياج به تمرين و کارآموزی زير نظر يک گرافيست ماهر را داريد. ليتوگرافی : به مجموعه مراحلی که ٬ طرح شما قبل از آماده شدن برای چاپ ٬ طی ميکند را ليتوگرافی (دراصل فتوليتوگرافی) ميگويند. يک طراح يا ناظر چاپ و مخصوصا چاپچی ٬ بسته به سابقه و مهارتش ٬ به درصدی از اين مراحل اشراف دارد .اين تخصص اورا در شناسايی راههای مختلف برای بهترين انتخاب کمک خواهد کرد . همچنين به رفع اشکالات کار چاپی اش که مربوط به اين مرحله باشد کمک خواهد نمود . کاغذشناسی (بسترشناسی): شايد به جرات بتوان گفت که اکثريت کارهای چاپی يا بر روی انواع کاغذ ٬ و يا بر روی انواع لايه های پليمری به چاپ ميرسد. بحث چاپ کاغذ بيشتر مربوط "افست تر (خيس)" بوده و بحث چاپ نايلون و لفافه مربوط به چاپ افست خشک (نايلوپرينت - چاپ فلکسو) ميباشند. در ان بلاگ همواره پيش فرض من چاپ افست تر و چاپ بر روی بسترهای کاغذ و مقوايی است ٬ مگر موارديکه اعلام شود. به هرحال چاپ شما بر روی هر بستری که انجام شود ٬ لازم است شما از خواص فيزيکی و شيميايی ٬ رفتارها و مرکب مصرفی آگاهی نسبی داشته باشيد. اين تجارب معمولا در حين کار بدست آمده و باور کنيد که در ايران مرکزی را نديده ام که واقعا اين مسائل را آموزش بدهد. البته آموزشگاه سوره وابسته به سازمان تبليغات اسلامی ادعای آموزش کاغذشناسی را دارد! اگر خواستيد ميتوانيد شهريه اش را پرداخته و ببينيد آيا چيز بدرد بخوری برای آموزش دارند يا نه!؟ چاپ : در اين مرحله ذهنيات يک طراح بر روی بستر مورد نظر منتقل شده و در بعضی موارد ٬ آخرين مرحله از زنجيره عمليات چاپ بشمار ميرود. يک طراح به اندازه آشنايی اش از دستگاه و فرآيند چاپ ٬ مياواند کارهايش را سفارشی تر ٬ مقرون بصرفه تر و يا سريعتر به چاپ برساند. يک ناظر چاپ اصولا اگر در اين مرحله ضعف داشته باشد ٬ شايد اصلا نتواند سفارش بگيرد. چون مشتری برای همين او را استخدام کرده تا کارهايش را بدون عيب و نقص و يا هزينه های اضافی به چاپ برساند. يک کارگر چاپچی هم که اگر از دستگاهی که با آن کار ميکند چيزی نداند ٬ وضع و حالش معلوم است. عمليات پس از چاپ : عمليات برای توليد بسياری از محصولات چاپی ٬ در مرحله چاپ تمام نمی شوند. به فرايندها و تخصصهای متعدد ديگری پس از چاپ احتياج است ٬ تا مثلا يک جعبه محصول و يا يک ساک دستی تبليغاتی آماده برای استفاده شوند. مراحلی مانند روکش (انواع ورنی و سلفون) ٬ تيغ زنی ٬ برجسته کاری و طلاکوب ٬ قالب سازی ٬ ترموگرافی ٬ جعبه چسبانی ٬ فنرکشی ٬ صحافی و... همگی بعد از مرحله چاپ انجام ميشوند. سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 3966]