تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816411366
دل ماه مي گيرد
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: دل ماه مي گيردشامگاه 25 ام و بامداد 26 ام خرداد، ماه در سرتاسر ايران به طور کامل خواهد گرفت. اين ماه گرفتگي که يکي از طولاني ترين خسوف هاي اخير به شمار مي آيد زمان بسيار مناسبي است تا بار ديگر چشم به آسمان بدوزيم و از زيبايي هاي آن لذت ببريم! در همين راستا گفتگويي را با آقاي علي ابراهيمي سراجي، کارشناس مبحث رويت هلال انجام داديم که ماحصل آن را در ادامه مي خوانيد:
تبيان : صحبتمان را با يک واقعه تاريخي آغاز مي کنيم. ماجراي مشهور کريستف کلمب و آن ماه گرفتگي معروف چه بود ؟ ** داستان کريستف کلمب بسيار جالب است. با توجه به اين که در آن زمان دانش در مشرق زمين بود و اکثر کالاهاي مورد نياز اروپاييان در شرق به مقدار کافي وجود داشت اروپا به نفوذ و داخل شدن در آسيا نياز داشت. در آن زمان کشورهاي غربي اروپا، نظير پرتغال يا اسپانيا که به نسبت ساير کشورها از آسيا دورتر بودند، جهت رسيدن به مشرق زمين مجبور به دور زدن آفريقا مي شدند. در اينجا بود که کريستف کلمب پيشنهاد داد تا از مسير جديدتري به آسيا برود. توجه داشته باشيد که اگر چه در سال هاي دور، ارسطو در زمان ماه گرفتگي از روي سايه زمين بر روي ماه متوجه کروي بودن زمين شده بود اما به دليل اين که اکثر مردم کروي بودن زمين را به طور تجربي و عيني لمس نکرده بودند نمي توانستند موفقيت کريستف کلمب را متصور شوند. کريستف کلمب در سال 1502 در 4 امين سفر خود تصميم مي گيرد تا براي اولين بار آمريکا را رد کند و به مناطق تازه تري قدم بگذارد. اما در خلال اين سفر مشکلي براي او پيش مي آيد که مجبور مي شود در جاماييکا توقف کند. کريستف کلمب با اهداي (داد و ستد) بدليجات و اشيا مختلف به بومي هاي جاماييکا از آنها آب و غذا دريافت مي کند اما سرانجام با اتمام اشيا کشتي توجه به اين‌مسئله كه كريستوف كلمب نتوانست به اهدافي كه به ساكنين كشتي از جمله فتح سرزمين‌هاي جديد و يافتن طال نرسيده بود هرج و مرج در بين ياران کريستف کلمب به وقوع مي پيوندد و آن ها اقدام به غارت بوميان مي کنند. اين کار باعث مي شود تا مردم جاماييکا از دادن غذا به کريستف کلمب و يارانش امتناع کنند و آن ها را تحت فشار قرار بدهند. سعي و تلاش کريستف کلمب نيز در متقاعد کردن سران آن ها راه به جايي نمي برد. کريستف کلمب در کشتي خود کتابي از يک اخترشناس آلماني به همراه داشت که در آن به اکثر پديده هاي نجومي از جمله ماه گرفتي اشاره شده بود. به طور کاملا تصادفي کريستف کلمب متوجه در پيش بودن يک خسوف در روزهاي آينده مي شود. از طرفي او در اثر معاشرت چند وقته با بوميان، متوجه مي شود که آن ها تقدس خاصي براي خورشيد و ماه قائل هستند. اين آگاهي از يک سو و فقدان آذوقه از طرف ديگر باعث شد تا کريستف کلمب از اين قضيه به نوعي سواستفاده بکند! تبيان : و در ادامه احتمالا کريستف کلمب اين گونه تظاهر مي کند که او مي تواند موجب گرفته شدن ماه بشود؟ ** بله. او قبل از زمان ماه گرفتگي به بوميان متذکر مي شود که خداي وي از کرده آنان خشمگين است و قصد دارد به عنوان عذاب، ماه را از آن ها بپوشاند. بوميان با ديدن ماه گرفته در افق دست به دامان کريستف کلمب مي شوند و از او مي خواهند تا آن ها را ببخشد. کريستف کلمب با علم به زمان پايان ماه گرفتگي اندکي به راز و نياز با خداي ظاهري خود مي پردازد و سرانجام به بوميان مي گويد خداوند به شرطي آن ها را خواهد بخشيد که به وي و يارانش آب و غذا بدهند. به اين ترتيب کريستف کلمب جان خود و يارانش را به طور کامل نجات مي دهد.
تبيان : کريستف کلمب از جهل مردم و خرافه پرستي آن ها استفاده کرد و توانست جان خودش را نجات دهد. فکر مي کنيد هنوز هم خرافه پرستي در مورد خسوف و کسوف وجود دارد؟ ** مردم باستان معمولا اين گونه پديده ها را شوم مي دانستند چرا که ماه و خورشيد به طور ملموس با زندگي آن ها در ارتباط بود و وجود گرفتگي در آن دو موجب نگراني و ترس آن ها مي شد. اين ترس و وحشت در زمان "ماه گرفتگي هاي کلي" بيشتر به چشم مي خورد چرا که در زمان خسوف کلي، ماه به رنگ قرمز درمي آيد و همان طور که مي دانيد رنگ قرمز نماد جنگ و خون است. بحث خرافات ماه گرفتگي هنوز هم در بين مردم جريان دارد مثل موضوعي که بعضي از مردم درباره زنان حامله در زمان خسوف مطرح مي کنند که واقعا اشتباه است. جالب است بدانيد در 25 شهريور سال 57 که زلزله طبس رخ داد دقيقا شامگاه همان روز نيز يک ماه گرفتگي کلي رخ داد. آن زمان خرافات عجيبي در ميان مردم ايران مطرح شد مبني بر اين که وقوع زلزله با خسوف در ارتباط است! همان طور که مي دانيد در زمان فوت پسر پيامبر (ص) خورشيد گرفتگي رخ داد و ياران ايشان به غلط گرفت خورشيد را با درگذشت پسر ايشان مرتبط دانستند. در آن زمان بود که پيامبر(ص) فرمودند که اين گرفتگي ارتباطي با فوت پسر ايشان ندارد و مردم را به خواندن نماز آيات راهنمايي کردند. در واقع خواندن نماز آيات براي درک نشانه اي از آيات خداوند تبارک و تعالي است و بهتر است در زمان چنين پديده هايي به جاي خرافه گرايي و خرافه پرستي در آيات طبيعي خداوند تامل کنيم. از نگاه من تکرار خورشيد گرفتگي و ماه گرفتگي که يکي از نشانه هاي روز قيامت محسوب مي شوند زنگ خطر و پيغامي است از طرف خدا براي توجه به قيامت. تبيان : اگر به هر دليلي اين خسوف را از دست بدهيم چقدر بايد منتظر باشيم تا ماه گرفتگي بعدي را مشاهده کنيم؟ ** ماه گرفتگي کلي بعدي 19 آذر ماه رخ مي دهد که در ايران نيز قابل مشاهده است. البته در اين خسوف تقريبا ماه به صورت گرفته طلوع خواهد کرد. اما در واقع ماه گرفتگي پيش رو ويژگي هاي خاصي دارد که آن را نسبت به ساير خسوف ها از جمله خسوف 19 آذر متمايز مي کند و بهتر است آن را از دست ندهيد! تبيان : به بعضي از اين ويژگي ها اشاره مي فرماييد؟ ** ماه در حدود يک چهارم زمين است به همين دليل با توجه به فاصله حدودي 365000 هزار تا 400000 هزار کيلومتري که از زمين دارد به راحتي مي تواند در سايه زمين قرار گيرد. بايد يادآوري کنم که ما سه نوع ماه گرفتگي داريم: - خسوف نيم سايه اي که ماه از قسمت نيم سايه ي زمين عبور کند. - خسوف جزيي که بخشي از ماه از سايه ي زمين عبور کند. - خسوف کلي که تمام ماه از داخل سايه ي زمين عبور کند. زماني که ماه گرفتگي کلي رخ مي دهد در اکثر مواقع ماه از نزديکي لبه سايه زمين عبور مي کند اما در خسوف پيش رو ماه از مرکز سايه عبور مي کند. در واقع در اين خسوف ماه از قطر سايه عبور خواهد کرد و اين موضوع باعث طولاني تر شدن زمان گرفت مي شود. تقريبا 4 دهه است که شاهد چنين ماه گرفتگي طولاني نبوده ايم. جالب است بدانيد رکورد طولاني ترين ماه گرفتگي در حدود 107 دقيقه در چند سده گذشته به ثبت رسيده است درحالي که خسوف پيش رو 100 دقيقه است و اين يعني ما شاهد يکي از طولاني ترين گرفت ها خواهيم بود. خسوف 19 آذر ماه نيز در حدود 51 دقيقه طول مي کشد که تقريبا يک دوم اين ماه گرفتگي است. مورد بعدي که از ويژگي هاي اين ماه گرفتگي به حساب مي آيد ميزان تيرگي آن است. در حدود 19 سال است که در خسوف ها شاهد تيره شدن ماه يا به اصطلاح خودمان ناپديد شدن ماه نبوده ايم. در واقع اکثر مواقع شاهد ماه گرفتگي هاي روشن هستيم اما در اين ماه گرفتگي مي توانيم شاهد خسوفي تيره رنگ باشيم. درصد بالاي تيرگي ماه در اين خسوف نيز به خاطر عبور ماه از مرکز سايه است.
تبيان : مقياسي براي اندازه گيري اين تيرگي هم وجود دارد؟ ** آندره دانژون اخترشناس فرانسوي با بررسي زمين تاب زمين و دستگاهي که در اختيار داشت به اين نتيجه رسيد که در هر ماه گرفتگي مي توانيم شاهد 5 نوع رنگ مختلف باشيم و آن ها را به ترتيب از L=0 تا L=4 تقسيم بندي کرد. به اين نحو که در L=0 ما شاهد خسوفي تيره و در L=4 شاهد خسوفي روشن خواهيم بود. تبيان : به جز محل قرار گيري ماه نسبت به سايه زمين که انواع سه گانه ماه گرفتگي را سبب مي شود، اين رنگ بندي هاي مختلف ماه در زمان خسوف به چه علتي روي مي دهند؟ ** عوامل مختلفي در اين موضوع دخيل هستند که اولين و مهمترين عامل جو زمين است. در واقع همين جو است که باعث مي شود ماه به رنگ قرمز ظاهر شود. به بيان ساده مي توان اين گونه توضيح داد: نوري که از خورشيد وارد زمين مي شود توسط جو شکسته و طيف نورهاي نزديک به آبي در زمين پخش مي شود و طيف نورهاي نزديک به قرمز از جو زمين با اندکي شکست عبور مي کنند. زماني که طيف نور نزديک به قرمز از جو زمين عبور مي کند به ماه مي رسد و رنگ آن را بر اساس مقياس دانژون تغيير مي دهد. حال زماني که جو آلوده ، پوشيده از ابر، سرشار از خاکسترهاي آتش فشاني و يا غبار باشد باعث تيره شدن بيشتر ماه در زمان خسوف مي شود. براي مثال در سال 1991 آتش فشاني در فيليپين فوران عظيمي کرد به طوري که ارتفاع خاکسترها به 45 کيلومتر مي رسيد و جنوب شرق آسيا را به طور کامل در خاکستر فرو برد. اين خاکسترها مدت بسياري در جو باقي مانند تا جايي که در سال بعد در جريان خسوف كلي که اتفاق افتاد ماه به شدت تيره شد و در واقع L آن به صفر رسيد. براي خسوف پيش رو بر اساس بررسي هايي که انجام دادم جو شمالي زمين اندکي غبار آلود است. فوران آتش فشان ايسلند، آتش سوزي جنگل هاي آمريکا، اتفاقي که در ژاپن رخ داد و ... مواردي هستند که باعث غبارآلود ماندن جو زمين شده اند. البته ميزان اين غبارها زياد نيست و در لايه هاي پاييني جو قرار دارند. پس هرچه جو آلوده تر باشد ميزان عبور نور از آن کمتر است و شاهد خسوفي تيره تر خواهيم بود. دقيقا. به جز جو، موارد ديگري نيز در تعيين رنگ خسوف موثر هستند که يکي از آن ها ميزان نزديکي ماه به مرکز سايه و ديگري قرار گرفتن ماه در اوج يا حضيض مداري است. در ماه گرفتگي پيش رو عامل دوم و سوم تقريبا مهيا است يعني هم ماه به مرکز سايه نزديک است و هم در حضيض مداري اش قرار گرفته است. حال اگر مورد اول نيز برقرار باشد شاهد يک ماه گرفتگي تيره خواهيم بود. تبيان : اين ماه گرفتگي در همه جاي ايران قابل مشاهده است؟ ** بله اين ماه گرفتگي در همه جاي ايران قابل مشاهده است و برعکس خورشيدگرفتگي که در مناطق مختلف به صورت هاي گوناگون رويت مي شود در همه جا به يک نوع ديده خواهد شد. تفاوت خسوف و کسوف اين است که در خسوف ماه وارد سايه زمين مي شود پس هر کس که بتواند در هرجا ماه را مشاهده کند آن را گرفته مي بيند اما در خورشيدگرفتگي اين زمين است که وارد سايه ماه شده و فقط مناطقي شاهد گرفت خورشيد هستند که درون سايه ماه بر روي زمين باشند. به همين جهت با اين که تعداد ماه گرفتگي و خورشيد گرفتگي يکسان است اما از لحاظ مشاهده، تعداد خسوفي که هر شخص ديده است از تعداد خورشيدگرفتگي بيشتر است. تبيان : بهترين زمان براي رويت اين پديده چه ساعتي است؟ ** از حدود ساعت 9:55 شب دقيقه ماه گرفتگي نيم سايه اي آغاز مي شود. در اين زمان اگر ماه را نگاه کنيد احتمالا به نظر مي رسد که ماه گرفتگي رخ نداده است اما توجه داشته باشيد که در اين زمان ماه وارد نيم سايه زمين شده است و بايد يک ساعتي صبر کرد. در حدود ساعت 10:52 اگر به ماه نگاه کنيد قسمتي از ماه تيره تر از بقيه جاها به نظر مي رسد در اين زمان ممکن است تصور کنيد ماه گرفتگي کلي شروع شده است اما اين نيم سايه زمين است که در اين مناطق به خاطر کمتر شدن رسيدن نور خورشيد به آن تيره تر به نظر مي رسد. در اين زمان تازه ماه گرفتگي جزيي آغاز مي شود و ماه کم کم وارد سايه زمين مي شود. اين اتفاق در حدود يک ساعت به طول مي انجامد تا اين که در ساعت 11:52 ماه گرفتگي کلي آغاز مي شود و ماه به طور کامل وارد سايه زمين مي شود. اگر در ابتداي گرفتگي کلي، نور قرمز تيره بر سطح ماه مشاهده شد اين بدان معني است که در اواسط ماه گرفتگي ماه ناپديد خواهد شد اما اگر در ابتداي ماه گرفتگي شاهد رنگ پرتقالي بر سطح ماه بوديم با ماه گرفتگي روشن تري مواجه هستيم.
تبيان : نگاه کردن به ماه در زمان خسوف خطرناک است؟ ** به هيچ عنوان خطرناک نيست. البته ماه بدر نور خيره کننده اي دارد که اگر با ابزار اپتيکي به آن نگاه مي کنيد بهتر است از فيلتر ماه استفاده شود اما در کل رويت ماه در زمان خسوف بر عکس کسوف خطري در بر ندارد. تبيان : چه فعاليت هاي رصدي يا علمي را مي توانيم در زمان ماه گرفتگي انجام بدهيم؟ ** پروژه هاي علمي بسيار زيادي را مي توان در اين زمان انجام داد اما افراد علاقه مندي که به طور حرفه اي نجوم را دنبال نمي کنند مي توانند فعاليت هاي زير را انجام دهند: 1- کشيدن اسکيج از خسوف. بدين معني که از تمام مراحل ماه گرفتگي يک طرح يا نقاشي بکشيد. مثلا شروع ماه گرفتگي جزيي، شروع ماه گرفتگي کلي، اوج گرفتگي کلي و .. را با رنگ هاي مختلف طراحي و رنگ آميزي کنيد. 2- عکاسي . البته عکاسي از خسوف به دليل نور کم کمي مشکل است اما با اين حال مي توان از خسوف تصاوير زيبا و بديعي تهيه کرد. براي مثال مي توان با يک دوربين آنالوگ ساده تصويري از تمام مراحل خسوف را ثبت کرد که به آن عکس دمبلي ماه گرفتگي گفته مي شود. به جز عکاسي، به وسيله دوربين هاي فيلم برداري که امکان زوم دستي داشته باشند به راحتي مي توان از خسوف فيلم برداري کرد. 3- زمان هاي مختلف رخ دادن خسوف جزيي و کلي را تخمين بزنيد و با زمان هاي اعلام شده مطابقت دهيد. 4- قدر آسمان را در زمان ماه گرفتگي بسنجيد. شما به راحتي مي توانيد با مقايسه قدر ستارگاني که آن ها را مي شناسيد قدر آسمان را در زمان ماه گرفتگي بسنجيد. 5- ماه گرفتگي جزيي که شروع مي شود سايه زمين آرام آرام سطح ماه را در مي نوردد و دهانه ها و درياهاي آن را مي پوشاند. مي توان از قبل يکي از اين دهانه ها را انتخاب کرد و مشخص کرد که سايه زمين چه زماني آن ها را مي پوشاند. اين کار فوايد بسياري دارد مثلا اگر شما فاصله دو دهانه ماه از يکديگر را داشته باشيد مي توانيد با ثبت زمان هاي گرفتگي آن ها، سرعت زاويه اي ماه را تعيين کنيد. 6- مي توان مقياس دانژون را در زمان ماه گرفتگي کلي تعيين کرد . اين کار بايد در زمان اوج گرفت انجام شود که در ساعت 00:44 دقيقه بامداد رخ مي دهد. تبيان : با توجه به اين که مي دانيم در زمان گرفتگي ماه بايد کامل باشد. آيا مي توان اينگونه نتيجه گرفت که هر زمان ماه گرفتگي رخ مي دهد شب 14 ام ماه قمري است. يعني مي توان از روي خسوف، روز ماه قمري را تعيين کرد؟ ** ديده شدن خسوف در شب چهاردهم بستگي بسياري به اين دارد كه ماه زمان مقارنه تا ماه بدر را در چه حالت مداري باشد. اگر اين فاصله را در حضيض باشد ماه زودتر به محل قرار ميرسد و آن‌گاه خسوف يك شب زودتر رخ مي‌دهد و در ماه شب سيزدهم شاهد خسوف كلي خواهيم بود. اگر در اوج باشد ديرتر رخ مي‌دهد و ما در شب پانزدهم شاهد خسوف خواهيم بود و اگر مانند شرايط حاضر ماه در بين اوج و حضيض باشد آن‌گاه در شب چهاردهم رخ خواهد داد. پس خسوف كلي به تنهايي ملاك مناسبي براي تأيين روز ماه قمري نيست. تبيان : موردي هست که بخواهيد در پايان به آن اشاره کنيد؟ ** کارهاي مطالعاتي در زمينه ثبت فعاليت هاي رصدي در ايران انجام نمي شود. معمولا ما هيچ گاه در زمان چنين پديده هايي دست به کار علمي نمي زنيم و به ثبت چند عکس بسنده مي کنيم. در واقع بهتر است منجمان آماتور ما به تماشاي صرف اين پديده اکتفا نکنند و دست به فعاليت هايي رصدي و پردازشي بزنند. م. ح. اربابي فربخش دانش و زندگي تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 263]
-
گوناگون
پربازدیدترینها