واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: کتاب - محمد محمدی ریشهری آیتالله محمد محمدی ریشهری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در یادداشتی که توسط پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب منتشر شده، از غربت «کتب الهی» به ویژه قرآن در حوزههای علمیه انتقاد کرده است. متن کامل این یادداشت به شرح زیر است: قرآن در کلام اهلبیت علیهمالسلام تجلی کرده است و جامعه هر چه بیشتر با معارف اهلبیت (ع) به شکل واقعی آشنا شود، زمینه جهانیشدن اسلام و صدور انقلاب اسلامی بهتر فراهم میشود. در موضوع تفسیر قرآن کریم، احادیثی وجود دارند که از آن به عنوان احادیث تفسیری یاد میشود و مقصود از «روایات تفسیری» احادیثی است که به گونهای با تفسیر قرآن و تبیین مفاهیم این کتاب آسمانی ارتباط دارند و یا تفاسیر ناروا از این کتاب آسمانی را روشن میکنند. همچنین این روایات، مقدمات تفسیر صحیح قرآن را فراهم میآورند. به همین جهت ضروری است که محققان بزرگوار، این احادیث را از میان روایات پیامبر (ص) و اهلبیت (ع) شناسایی و ارتباطشان را با قرآن برقرار کنند. در توضیح این مطلب به چند روایت اشاره میشود که نشان میدهند منبع سخنان پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، قرآن است. امیرمؤمنان علی (ع) طبق نقل میفرماید: «إنّ فی القرآن علم الأولین و الآخرین»؛ در قرآن، علم اولین و آخرین است. سپس میفرماید: «لَم یدَعْ لقائلٍ مَقالاً»؛ برای هیچ سخنگویی مجالی برای سخن نگذاشته؛ یعنی شما هر حرف تازهای بخواهید، در قرآن وجود دارد. هر نظریهای که بخواهید ارائه کنید، ریشهاش در قرآن است. حضرت در ادامه میفرماید: «و ما یعْلَمُ تَأْویلَهُ إِلاَّ اللّهُ و الرَّاسِخُون»؛ یعنی اگر بخواهید از نظر معارف الهی به همهی آنچه مورد نیاز جامعه است برسید، باید سراغ راسخون و اهل بیت(ع) بروید. در روایت دیگری میفرماید: «ذلک القرآن فاستَنطقوه ولَن ینطق ولکن اُخبرکم عَنه ألا إنّ فیه عِلم ما یأتی و الحدیث عن الماضی و دواء دائکم و نظم ما بینَکم»؛ یعنی جامعهی شما هر نیاز و مشکلی داشته باشد، مشکلگشا قرآن است. اما خود قرآن سخن نمیگوید؛ اهل بیت(ع) باید بگویند که چگونه میتوان این معارف مورد نیاز جامعه را از قرآن استخراج و استنباط کرد. روشنتر از این روایت، روایتی است که مرحوم کلینی از امام باقر (ع) در کافی نقل کرده که میفرماید: «إذا حَدَّثتُکم بشئ فاسألونی عن کتاب اللَّه»؛ هرچه گفتم، بپرسید که شما این را از کجای قرآن میگویید؟ این روایت، مسئله را روشنتر میکند که معارف اهل بیت (ع)، ریشه در قرآن دارند و اگر بخواهیم نیازهای جامعه را از قرآن استخراج کنیم، حتماً باید به اهل بیت (ع) رجوع کنیم. البته ما معتقد به آنچه اخباریون میگویند نیستیم. از قرآن میتوانیم بدون روایات هم استفاده کنیم، اما فهم ما محدود است. لایههای عمیقی که اهل بیت(ع) میتوانند از قرآن استفاده کنند و در اختیار ما بگذارند، چیزی دیگر است. این همان است که میگوید: «ولکن اُخبرکم عنه» این اشاره به همین مسئله است. بر همین اساس نیز میفرماید: «و ما یعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلاَّ اللّهُ و الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ». سپس حضرت، چند مطلب بیان فرمود. همانجا سوال کردند: شما گفتید: هرچه گفتم از قرآن میگویم. ایشان ارجاع دادند به قرآن که اصل روایت در کافی موجود است. با نظر به این ظرفیت عظیم و نامتناهی، متأسفانه باید بپذیریم که هنوز قرآن و حدیث به شایستگی در حوزههای علمیه مورد توجه نیستند. گرچه در سالهای اخیر در زمینهی قرآن و حدیث با اینکه خیلی کار شده اما هنوز قرآن و حدیث در حوزهها غریب هستند. امید است محققان و فضلای حوزههای علمیه در خصوص این مطلب که در صحیفهی امام به نقل از ایشان آمده است، بهطور جدی توجه داشته باشند: «اینجانب از روى جِد، نه تعارف معمولى، مىگویم از عمر به باد رفته خود در راه اشتباه و جهالت تأسف دارم و شما ـ اى فرزندان برومند اسلام ـ حوزهها و دانشگاهها را از توجه به شئونات قرآن و ابعاد بسیار مختلف آن بیدار کنید. تدریس قرآن در هر رشتهاى از آن را مَحطّ نظر و مقصد اعلاى خود قرار دهید. مبادا خداى ناخواسته در آخر عمر که ضعف پیرى بر شما هجوم کرد، از کردهها پشیمان [شوید] و تأسف بر ایام جوانى بخورید.» نکتهای نیز در کتاب «زمزم عرفان» از مرحوم حضرت آیتالله بهجت از امام (ع) نقل شده که فرمودهاند: عامه عترت را کنار گذاشتند و خاصه قرآن را؛ یعنی هر دو هر دو را. یکی از دوستان میگفت که در دیدار فضلا و نخبگان حوزه با رهبر انقلاب در قم، به غربت برخی علوم در حوزه اشاره شد اما از غربت قرآن و حدیث سخنی به میان نیامد. گرچه رهبر انقلاب به این موضوع و اهمیت پرداختن آن در حوزه اشاره کردند. اینگونه برخورد نشان میدهد که حوزه هنوز متوجه این نیاز نشده است که واقعاً قرآن و حدیث در حوزه، آن جایگاه لازم را ندارد. باری توجه پیدا کردن به این حقیقت بسیار مهم است که معارف اهلبیت(ع) ریشه در قرآن دارند و اگر بخواهیم نیازهای جامعه را با توجه به قرآن پاسخ گوییم، باید به معارف اهلبیت(ع) در کنار قرآن رجوع کنیم. حوزههای علمیه نباید از ظرفیت عظیم قرآن و روایات اهلبیت(ع) در پاسخگویی به نیازهای روز جامعه غفلت کنند. 60
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 621]