فلنج در زمینه لوله‌کشی برای خودش یک پا آچار فرانسه است. از این ابزار تقریبا در هرجایی که بحث لوله‌کشی مطرح باشد، استفاده می‌شود؛ از لوله‌کشی ساختمانی گرفته تا لوله‌کشی صنعتی. باتوجه به کاربرد گسترده فلنج، منطقی است که انواع مختلفی از آن وجود داشته باشد.
راهنمای جامع انتخاب فلنج مناسب
فلنج یک ابزار عمدتا فلزی است که کارش وصله پینه زدن لوله‌هاست. فلنج در زمینه لوله‌کشی برای خودش یک پا آچار فرانسه است. از این ابزار تقریبا در هرجایی که بحث لوله‌کشی مطرح باشد، استفاده می‌شود؛ از لوله‌کشی ساختمانی گرفته تا لوله‌کشی صنعتی. باتوجه به کاربرد گسترده فلنج، منطقی است که انواع مختلفی از آن وجود داشته باشد.
انواع مختلف فلنج، با متریال‌های مختلف، مقاومت‌های مختلفی را دربرابر فشار ایجاد می‌کنند. ناگفته نماند که در این بین، فرم‌ها و طراحی‌های مختلفی از فلنج نیز وجود دارد که شما باید متناسب با کاری که با فلنج دارید، دست به انتخاب از بین آن‌ها بزنید. در این مقاله ما سعی داریم با توضیح دادن انواع فلنج‌ها، به شما کمک کنیم تا فلنج مناسب برای کارتان را پیدا کنید. با ما همراه باشید.
مزیت‌های استفاده از فلنج
اتصال لوله‌ها امری ناگزیر است. اگر از فلنج استفاده نشود، نیاز به جوش‌کاری برای ایجاد اتصال هست. درجوش‌کاری تغییر مسیر دادن به لوله‌ها کار سختی است در حالی که فلنج این امکان را به‌سادگی فراهم می‌کند. علاوه‌بر آن اکثر انواع فلنج، غیر از چند مورد، نیازی به جوش‌کاری ندارند و مثل پیچ به سطح لوله متصل می‌شوند، به‌عبارتی دردسرشان کم‌تر است.
در بسیاری از لوله‌کشی‌ها قطعاتی هستند که ممکن است بپوسند یا نیاز به تغییر پیدا کنند. با ایتفاده از فلنج، شما به‌سادگی امکان تعویض قطعات را خواهید داشت.
از چه جنس فلنجی استفاده کنم؟
می‌توان گفت همه فلنج‌ها فلزی هستند. اما تنوع ترکیبات فلزی که در فلنج از آن‌ها استفاده می‌شود، مطرح است. فولاد آهنگری شده و آلیاژ فولاد ضد زنگ یا همان استیل، از جمله جنس‌های مستحکم و رایج فلنجهای موجود در بازار هستند.
البته، دست شما در انتخاب جنس فلنج، کاملا باز نیست. بسته به نوع فلنجی که انتخاب می‌کنید گزینه‌های شما محدود می‌شوند. به‌طور مثال، در فلنج‌هایی که برای اتصال به لوله، نیاز به جوش‌کاری دارند، از ورقه‌های فولادی و استیلی محکم‌تری استفاده می‌کنند که امکان جوش دادن آن‌ها را فراهم می‌کند. فلنج کور و فلنج تبدیل، از این نوع هستند.
همانطور که گفته شد، بسته به کارایی که از فلنج انتظار دارید، باید دست به انتخاب فلنج بزنید. در انتخاب شما مورادی مثل برند تولیدکننده فلنج، جنس و مدل آن می‌تواند تاثیرگذار باشد.
جهت مشاهده و خرید انواع فلنج و اتصالات به asaflange.com مراجعه کنید.
فلنج‌ها می‌توانند در اندازه‌های مختلف و با جنس‌های مختلف تولید شوند. در نهایت هزاران مدل فلنج در بازار موجود است. نکته‌ای که اینجا وجود دارد، این است که همه این مدل‌های فلنج را می‌توان در یک دسته‌بندی کلی، به چهار دسته تقسیم کرد. این تقصسیم‌بندی براساس شیوه‌ای است که فلنج‌ها امکان اتصال را فراهم می‌کنند.
دسته FF (مسطح )
همانطور که از اسم آن پیداست، این فلنج سطح صافی دارد. مدل‌های مختلف فلنج صاف وجود دارند. در برخی از مدل‌ها امکان اینکه از دو فلنج پشت سر هم در یک نقطه اتصال استفاده شود وجود دارد. سطح صاف آن‌ها یباعث می‌شود بتوانید با استفاده از افزایش تعداد فلنج، قطر مناسب خودتان را در آن اتصال به‌دست بیاورید.
همانطور که چند خط قبل‌تر هم به آن اشاره شد، فلنج‌ها را می‌توان در 4 کتگوری کلی دسته‌بندی کرد و هر کدام از این کتگوری‌ها شامل چندین زیرمجموعه می‌شوند. در زیر چند مدل از پرکاربردترین مدل‌های فلنج که زیر مجموعه دسته مسطح یا FF هستند را به شما معرفی خواهیم کرد.
فلنج ساده
فلنج را برای اتصالاتی که فشار جریان در آن‌ها کم است استفاده می‌کنند. همانطور که از اسم آن پیداست طراحی ساده‌ای دارد و عمدتا از جنس چدن یا فولاد در ساخت آن استفاده می‌شود.
فلنج روزه‌ای
شباهت زیادی به فلنج ساده دارد، تفاوتش با آن در دندانه‌دار بودن آن است. این فلنج به شکل پیچی به لوله متصل می‌شود. و به همین دلیل مزیت بیش‌تری ایجاد می‌کنند. عمده کاربرد این فلنج در مواردی است که فشار جریان داخل لوله‌ها کم باشد. علاوه‌بر این در مواردی که ممکن است تعویض قطعات نیاز باشد، این فلنج کار را با بی‌نیاز کردن شما از جوش‌کاری، خیلی ساده‌تر می‌کند.
دسته RF ( بالا آمده )
این مدل فلنج، بیش‌ترین استفاده را دارد و زیرمجموعه‌های بیش‌تری برای آن در بازار موجود است. در این مدل، قسمت اتصال فلنج به لوله بعدی، بالاتر از سطح اتصال آن به لوله اول است.
فلنج گردن جوشی
این فلنج از مقاوم‌ترین فلنج‌ها در برابر فشار است. برای اتصال آن به لوله باید از جوش‌کاری کمک بگیرید. اگر یادتان باشد، در قسمت‌های قبلی به این نکته اشاره شد که جنس فولاد و یا استیل به‌کار رفته در فلنج‌هایی که با جوش‌کاری به لوله متصل می‌شوند، قوی‌تر است، فلنج گردن جوشی نیز از این قاعده مستثنی نیست. جنس قوی بدنه و در کنار آن جوش‌اری شدنش به لوله، باعث شده‌اند که این فلنج به یکی از قدرتمندترین فلنج‌ها تبدیل شود.
در انتخاب فلنج گردن جوشی، باید به این نکته توجه داشته باشید که قسمت نسبتا مسطح پایینی که به لوله مبدا متصل می‌شود، قطری هم‌اندازه قطر بیرونی لوله شما دارد و انتهای قسمت مخروطی که به لوله مقصد متصل می‌شود، قطری به اندازه قطر درونی لوله شما دارد.
فلنج لپ جوینت
یکی دیگر از فلنجهای پرکاربرد مدل RF، فلنج لپ جوینت است. برخلاف مورد قبلی که به شما معرفی کردیم، مزیت این فلنج باز و بسته شدن راحت آن است. این فلنج به قسمت انتهایی و استاب( stub) متصل می‌شود و علاوه‌بر تعویض آسان، امکان چرخش در آن نقطه را نیز دارد.
دسته T&G
این دسته جز دسته‌های پرکاربرد فلنج نیست. برخلاف دسته بالاآمده‌ها، انواع کمی از این کتگوری موجود است. در این مدل اتصال، یک فلنج باید بالا آمده باشد و فلنج بعدی به همان میزان دارای تورفتگی باشد تا اتصال برقرار شود.
دسته M&f ( نر و ماده )
این دسته از فلنج نیز مثل دسته‌بندی قبلی، خیلی پرکاربرد نیست. مدل اتصالی هم که ایجاد می‌کند، بی‌شباهت به دسته T&G نیست. یک قسمت بالا آمده‌تر از سطح نرمال و یک قسمت تورفته با هم چفت شده و اتصال را ممکن می‌سازند.
از کجا مشخصات فلنج را متوجه بشوم؟
تولیدکنندهای فلنج موظف هستند که مشخصات کلی فلنج را روی آن درج کنند. مواردی که روی فلنج درج شده است و شما می‌توانید بر اساس آن‌ها انتخاب کنید، به طور کل شامل موراد زیر می‌شود:
- برند تولیدکننده فلنج
- کلاس فلنج مورد نظر شما ( یعنی میزان فشار جریانی که می‌تواند فلنج موردنظر تحمل کند)
- سایز قطر بیرونی فلنج
- فرم سطح فلنج (M&f ff/rf/ T&G/
- متریال استفاده شده در ساخت فلنج ( چدن، استیل، فولاد و ..)
- کد حرارتی
بعد از اینکه بسته به نیاز خودتان، تصمیم گرفتید که فلنج با چه سطحی به کار شما می‌آید و مدل موردنظرتان را هم انتخاب کردید، با دقت به مورادی که روی فلنج به‌صورت استاندارد درج شده، می‌توانید اندازه و برند موردنظر خودتان را انتخاب کنید.
استاندارد فلنج چه کابردی دارد؟
نه من نه شما، نه هیچ شخص دیگری، بدون دلیل چیزی را نمی‌سازد. استنداردهای مختلفی که برای فلنجهای داخل بازار هست و جدول استانداردی که تنظیم شده است نیز، اگر نیازی به آن نبود به‌وجود نمی‌آمد. دلیل وجود استاندارد فلنج خیلی ساده است. بدون وجود استاندارد بازار فلنج دچار هرج و مرج می‌شد. نه تولیدکننده میدانست دقیقا در چه ابعادی دست به تولید بزند نه خریدار میدانست که باید ابعاد موردنظرش را از کجا تهیه کند. لذا، نخستین فلنجهای استاندارد و معیارهای استاندارد فلنجف به‌منظور آسان کردن ساخت و خرید فلنج صورت گرفتند.
استاندارسازی فلنج‌ها
در نهایت به یک دسته‌بندی واحد ختم نشد. شرکت های مختلف هرکدام استاندارد خاص خودشان را تدوین کردند که تطابقی با استاندارد یک شرکت دیگر نداشت. ابته، قضیه انقدرها هم پیچیده نماند و چهار استاندارد کلی، به‌صورت بین‌المللی پذیرفته و شناخته شدند. این چهار استاندارد شامل موارد زیر هستند:
ASME/ASA PN/DIN BS 10 GIS/KS
استاندارد ASME/ASA
این استاندارد فلنج، هر کدام از دسته‌بندی‌های فلنج را که بالاتر به ذکر آن پرداختیم، در یک اندازه‌ی معین دسته‌بندی می‌کند. در بین استانداردهایی که به صورت بین المللی پذیرفته شده‌اند این استاندارد کاربرد بیش‌تری دارد و به دسته‌بندی آلیاژهای استاندارد برای فلنج نیز پرداخته است. در این دسته‌بندی فلنجهای دسته مسطح یا همان FF، در دو کلاس فشار تولید 125 و 250 تولید می‌شوند. و فلنج‌هایی که فرم زبانه/شیار دارند، در کلاس‌های فشاری با اعداد 150، 300، 600، 900، 1500 و 2500 تولید می‌شوند. فلنج‌هایی که فرم بالاآمده دارند، یا به عبارت دقیق‌تر، در دسته‌ی FR قرار می‌گیرند نیز، در کلاس‌های فشاری با اعداد مشابه کلاس فشاری فلنجهای زبانه/شیار استانداردسازی‌شان برقرار می‌شود.
استاندارد ASME/ASA درحیقت یک استاندارد کلی برای اندازه فلنج‌ها است. این استاندارد خاص، به دو بخش ASME B16.5 و ASME B16.47 تقسیم می‌شود که هر کدام از این دوبخش، فلنج‌هایی در ابعاد مشخص را اندازه‌گیری می‌کند. به طور کل، بخش ASME B16.47، فلنج‌هایی را که در ابعاد ½NPS تا NPS 24 قرار دارند را دسته‌بندی می‌کند و بخش دیگر تا NPS 60 را شامل می‌شود. انواع فلنج استاندارد ASME/ASA در texasflange تولید می شود.
آلیاژهای استفاده شده در ASME/ASA
در این استاندارد خاص، سه آلیاژ مختلف در جدول فلنج استاندارد قرار می‌دهد، که هر کدام از آن‌ها در موقعیت خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌طور مثال، آلیاژ مورداستفاده در لوله‌شی عادی متفاوت از آلیاژ مورد استفاده در مخازن تحت فشار است.
این سه آلیاژ که همه با پیشوند A آغاز می‌شوند، سه شماره عدد مختلف را درکنار خود به عنوان پسوند دارد که به فلز خاصی اشاره می‌کند. به‌طور مثال،105 A به کربن استیل اشاره دارد و فلنج‌هایی که با این متریال و در این استاندارد خاص ساخته می‌شوند، در سیستم لوله‌کشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین شکل 266 A و182 A به ترتیب، به فلز کربن استیل و استلس استیل اشاره دارند. در ادامه ما به معرفی هرکدام از این استانداردهای آلیاژی به صورت مختصر خواهیم پرداخت.
استاندارد آلیاژی A105
A105 و آلیاژش همواره به شیوه فورج ساخته می‌شوند. اگر بخواهیم مشخصه این آلیاژ خاص را به ساده‌ترین زبان ممکن بگوییم، به این شکل درمی‌آید: این فلنج دمای بالا و پایین را به‌خوبی تحمل می‌کند و مقاومت بالایی دربرابر دما دارد، در هر لوله‌شی و شیری می‌توان از این آلیاژ استفاده کرد ولی این آلیاژ متاسب مخازن پرفشار نیست. ترکیب آلیاژی که در A105 استفاده شده است را می‌توانید در تصویر زیر ببینید.
انتشار محتوا:اخبار رسمی