تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837573616
هميشه در خشكسالي خواهيم بود
واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: هميشه در خشكسالي خواهيم بود دكتر پرويز كردواني
ايران كشوري است در حال توسعه، اما داراي آب و هواي خشك و خشكسالي ها شرايط خشكي و نياز آبي را تشديد مي كنند بنابراين هميشه مساله ي آب خواهيم داشت. خشكسالي آب و هوامحدوده ي كوچكي از كشور، داراي آب و هواي نيمه مرطوب و قسمت اعظم آن داراي آب و هواي خشك است. منطقه ي داراي آب و هواي مرطوب به سرزميني اطلاق مي شود كه ميانگين بارش سالانه، بيشتر از تبخير و تعرق بالقوه ي سالانه آن باشد. اين مناطق در طبقه بندي اكوژيك (مربوط به موجودات زمين ) در تمام ماه هاي سال داراي بارندگي است . در كشور ما حدود 10 درصد آن داراي چنين شرايطي است: (تقريباً از مينودشت گرگان در استان گلستان تا آستارا در استان گيلان) بقيه كشور ( حدود 90 درصد آن) داراي آب و هواي خشك است (متوسط بارش سالانه آن، كمتر از تبخير و تفرق بالقوه سالانه آن است) كه در تمام ماه هاي سال بارندگي ندارد و از لحاظ توزيع بارندگي (طبقه بندي اكولوژيك) به چهار منطقه قابل تقسيم است: 1- مناطق نيمه خشك (semi arid) مانند نواحي كوهستاني البرز و زاگرس كه سه فصل از سال (پائيز، زمستان، بهار) بارندگي دارد، زراعت ديم در آن امكانپذير است. 2 - مناطق خشك (arid) كه فاقد فصل مرطوب است و فقط چند بارندگي در سال دارد و لذا زراعت ديم امكانپذير نيست. مانند از تهران تا قم – كاشان - نطنز و يا از تهران – ورامين – گرمسار – سمنان و ... 3 - مناطق نيمه بيابان (semi desert) كه در طول سال بدون بارندگي نمي شود، اما ممكن است حتي يك بارندگي موثر هم در آن اتفاق نيفتد (بارندگي كه بتواند تا 15 – 10 سانتي متر در زمين نفوذ كند و نياز آبي گياه را بطور موقت برطرف كند و در رشد آن موثر واقع بشود. (مانند يزد و نائين) و خلاصه 4 بيابان كه امكان دارد در طول يك سال يا سال ها در آن بارندگي صورت نگيرد (مانند بيابان لوت ايران حتي نواحي پربارندگي كشور (از مينودشت – گرگان ، آستارا با دارا بودن حدود تا 1600 ميلي متر بارش در سال از لحاظ اكولوژيك در تعريف منطقه ي مربوط نمي گنجد كه بايد "زراعت بدون آبياري امكانپذير باشد" زيرا توزيع بارندگي نامناسب است به طوري كه زراعت برنج بايد آبياري بشود، اما اين منطقه ي پرباران در فصل تابستان با كم آبي مواجه است! بر قسمت اعظم كشور ما (حدود 90 درصد آن) شرايط آب و هوائي خشك حاكم است به گونه اي كه از مناطق نيمه خشك به خشك به نيمه بيابان و بيابان كه مقدار بارش كاهش مي يابد ، توزيع بارندگي در طول سال و همچنين سال ها نامناسب تر مي شود و لذا نياز به آب هم بيشتر مي شود كه غالباً از سفره هاي زيرزميني برداشت مي شود.اين شرايط خشكسالي، هميشه بر كشور ما حاكم خواهد بود و امكان تغيير آن به آب و هواي مرطوب نيز وجود ندارد و هر گونه برنامه ريزي در اين باره، با عدم موفقيت مواجه خواهد شد؛ زيرا در عرض جغرافيائي 25 تا حدود 40 درجه شمالي كره زمين قرار گرفته ايم كه مهمترين عوامل اصلي موثر بر خشكي آب هواي آن، پرفشار جنب حاره اي (Antisyklon)و بادهاي آليژه هستند كه امكان جلوگيري از تاثير يا مقابله با آن ها وجود ندارد.بنابراين برقسمت اعظم كشور ما شرايط خشكي يعني كمبود و فقر بارندگي حاكم است كه بايد با آن بسازيم و نياز روزافزون به آب را از طريق مديريت صحيح در بهره برداري از آب هاي سطحي و به ويژه زيرزميني تامين كنيم تا براي نسل هاي آينده هم بماند.2- خشكسالي هواشناسي و خشكسالي اكولوژيكعلاوه بر حاكم بودن شرايط خشكي ( آب و هواي خشك) كه در كشور ما هميشگي است، با خشكسالي ها هم مواجه مي شويم. هر قدر منطقه خشك تر باشد (از مرطوب به نيمه خشك ، خشك ، نيمه بيابان و بيابان) امكان وقوع و طولاني تر شدن خشكسالي (كم و نامنظم شدن بارندگي) هم بيشتر است . خشكسالي را به طور كلي مي توان به سه نوع تقسيم كرد: خشكسالي هواشناسي و خشكسالي اكولوژيك كه به طور قطع در رابطه با مقدار و توزيع بارندگي هستند و خشكسالي هيدرولوژيك (از لحاظ آب) كه مي تواند عامل آن خشكسالي باشد و يا نباشد كه در اين باره بعداً توضيح خواهيم داد.خشكسالي هواشناسي :يعني كمترباريدن از متوسط بارش سالانه آن منطقه در طول يكسال آبي، بدون توجه به زمان يا توزيع بارندگي؛ به عنوان مثال همدان با شيراز كه داراي حدود 300 ميلي متر ميانگين بارش سالانه هستند اگر ايستگاه هواشناسي منطقه در طول يك سال آبي كمتر از اين مقدار را ثبت كند خشكسالي اتفاق افتاده و اگر بيشتر از اين مقدار را ترسالي رخ داده است زمان و توزيع بارندگي مطرح نيست حتي تمام اين بارندگي در يك روز يا يك فصل يا چند فصل اتفاق افتد. اما در خشكسالي هيدرولوژيك كه در رابطه با موجودات زنده است (گياه مانند حبصل ج چنگل، مرتع، زراعت ، باغ و غيره و حيوان، حيات وحش و اهل انسان و فعاليت هاي اقتصادي، اجتماعي ، زندگي روزمره و غيره )، هم مقدار بارش و هم توزيع بارندگي در طول سال مهم است به عنوان مثال اگر در همدان و شيراز كه در بالا از آنها نام برديم داراي حدود 300 ميليمتر ميانگين بارش سالانه هستند، 600 ميلي متر بارش داشته باشند از نظر هواشناسي بسيارتر سالي است حتي اگر تمامي آن در يك ماه ببارد. اما چون در اين مناطق داراي زراعت ديم هستند و بارندگي بايد در تمام طول دوره رويش گياه (سه فصل از سال ببارد. با انكه 600 ميلي متر بارندگي در تمام طول رويش نبوده و حتي اگر به عنوان مثال قبل از عيد ببارد ولي بعد از عيد نبارد، خشكسالي اكولوژيك حاكم شده است. لذا هم مقدار و هم توزيع مناسب بارندگي مهم است . خشكسالي اكولوژيك هم بر دو نوع است: معمولي و كشنده و خشكسالي معمولي آن نوع خشكسالي است كه مقدار و توزيع بارندگي خيلي نامناسب نبوده است كه زراعت قابل برداشت بوده هر چند سطح توليد كم بوده اما در خشكسالي كشنده هم مقدار و هم توزيع بارش به قدري نامناسب بوده كه زراعت قابل برداشت نبوده است . متاسفانه در بسياري از سال ها، دچار خشكسالي از اين نوع مي شويم كه براي مقابله با خشكسالي بايد نياز به برداشت از اب هاي زيرزميني را بيشتر كنيم. برخي از كارشناسان با اين سياست موافقند كه بايد هر چه ممكن است زراعت ديم به آبي تبديل شود زيرا توليد زراعت آبي اصلاً قابل مقايسه با توليد زراعت ديم نيست. بر اين اساس، با احداث سدهاي بيشتر و بهره برداري بيشتر از آبهاي زيرزميني معتقدند كه توليد در واحد سطح خيلي زياد مي شود و بهره وري بالا مي رود. بنابراين به اين طريق نيز با گذشت زمان، نياز به بهره برداري از آب زيرزميني بيشتر مي شود كه مسئله ساز مي شود. خشكسالي هيدرولوژيك (خشكسالي آبي):خشكسالي هاي هواشناسي و كولوژيك در رابطه ي مستقيم با وضعيت بارندگي است. اما خشمسالي هيدرولوژيك ضمن آنكه خشكسالي هاي مذكور(در رابطه با بارندگي) مي تواند در آن موثر باشد، امكان دارد در سال هاي خيلي پربارندگي هم اتفاق افتد يعني آب مورد نياز (براي كشاورزي، صنعت، شهر و غيره ) كم بيايد به عنوان مثال در منطقه اي سطح كشت محدودة شهر ، تعداد كارخانه ها، دانشگاه ها و ديگرفعاليت ها بيش از مقدار آب موجود آن منطقه،توسعه يابد، خشكسالي هيدرولوژيك اتفاق مي افتد (آب مورد نياز وجود ندارد) هر چند بارندگي منطقه در آن سال خيلي هم زياد باشد. مثل انساني مي ماند كه خيلي هم پول دارد ولي بيش از توان مالي اش تاسيساتي را به وجود مي آورد يا سرمايه گذاري مي كند كه پولش تمام و حتي مقروض مي شود . به عنوان مثال در همين سال جاري 1389 امارها نشان داده اند كه ريزش هاي جوي بارندگي در استان آذربايجان شرقي حدود 48% نسبت به سال گذشته افزايش يافته ولي در همين سال كم آبي وجود دارد و حتي هشت دشت آن مانند دشتهاي شبستر، آذرشهر، مرند، تسوج و غيره از لحاظ آب در شرايط بدي بسر مي برند زيرا بر اثر برداشت بي رويه، سطح آب زيرزميني پايين رفته و حالا بايد براي جبران كمبود آب از رود ارس آب بگيرند ولي منطقه ديگري را با كم آبي مواجه كنند.آب و هواي كره زمين از لحاظ دما تغيير كرده و گرمتر شده كه نياز به آب را بيشتر كرده اما از لحاظ بارش ، تغيير اقليمي چنداني رخ نداده بلكه نوسان اقليمي است كه يك سال بارندگي منطقه اي بيشتر و يكسال كمتر مي شود اما مي توان گفت در مجموع مقدار بارندگي هم در بسياري از مناطق كشور ما كاهش يافته تغيير واقعي اقليمي در طول صدها سال اتفاق افتاده: دوره يخبندان – دوره باراني و غيره اما همين نوسان اقليمي هم كه يك سال تاكنون بارندگي بيشتر و يك سال كمتر مي شود مسائل را در كشور ما، حادتر مي كند، زيرا سالي كه بارندگي زياد مي شود، سدها پرآب مي شوند و مردم هم اين بهبود وضعيت آب سدها را احساس مي كنند و مسئولان هم اعلان مي كنند« ظرفيت سدها نسبت به سال گذشته اين مقدار افزايش يافته و اميد مي رود كه در اين سال از لحاظ آب مسئله اي نداشته باشيم و ... » مردم هم با مشاهده ي زيادتر شدن بارندگي و هم خبر خوش مسئولان از پربدون مخازن سدها، اگر قصد صرفه جوئي در مصرف آب را هم داشتيد، آن را فراموش كرده به مصرف معمولي (بي رويه) خود ادامه مي دهند و حتي در مصرف آب، اسراف مي كند كه ممكن است به مرحله اي برسد كه سدهاي پر از آب نتوانند نياز آبها را تامين كنند (خشكسالي هيدرولوژيك در ترسالي و بارندگي زياد به وجود مي آيد!) و در سال هاي خشك يا خشكسالي هم بارندگي كم است و هم براي جبران كم شدن ريزش هاي جوي (آب مورد نياز) آب بيشتري از سفره هاي زيرزميني برداشت مي كنند كه با تداوم خشكسالي ها حجم عظيمي از مخازن آب زيرزميني خالي مي شود!هميشه در خشكسالي هيدرولوژيك با كمبود آب هستيمدر طول چند دهه ي اخير در نتيجه توسعه بي رويه كشاورزي ، صنايع ، شهرها، دانشگاه ها و ... بالا رفتن سطح زندگي به ويژه زندگي شهرنشيني بدون توجه به ميزان آب منطقه و كشور، از آب زيرزميني بي رويه استفاده و آن را غارت كرده ايم كه به شدت سطح آن پائين رفته و ده ها مسئله به وجود آمده كه ذكر آنها در اين نوشته نمي گنجد و حتي دشت ها و مناطقي است كه سال ها حفر چاه جديد در آن ها ممنوع اعلام شده اما همچنان با حفر چاه هاي مجاز و غيرمجاز در آن به غارت بيشتر آب و تشديد شدت مسائل ادامه مي دهيم و سطح آب آنقدر پائين رفته كه به عقيده ي اينجانب اگر ده ها سال يا به عبارت ديگر بارندگي بيش از حد معمول هم صورت گيرد ديگر تاثيري در بهبود وضع آب زيرزميني (با اين روند برداشت) نخواهد داشت زيرا در مناطقي كه سطح آب 100، 200،300،400 تا 500 متر و بيشتر هم پائين رفته ديگر آب اين بارندگي ها قادر نيست سطح آب زيرزيرزميني را بالا بياورد و با اين روند برداشت، از عميق تر شدن سطح آب، جلوگيري كند، زيرا آب نزولات جوي با نشت و نفوذ و قطره قطره امكان دارد به آب زيرزمين برسد در حالي كه ما با تلمبه زني به اصطلاح بغل ، بغل آب از آن برداشت مي كنيم. للذا با اين وضعيت و برداشت آب از دل زمين، وضع آب و مملكت سال به سال بدتر مي شود كه نگارنده جمله ي: «آب هم پير مي شود» را مصداق آن مي داند. بنابراين به عقيده ي اين جانب ديگر اميدي حتي براي يك سال بهتر شدن وضع آب در كشور وجود ندارد و براي هميشه در شرايط خشكسالي هيدرولوژيك يعني كم آبي قرار خواهيم داشت كه اگر فكري اساسي براي آن نشود از شرايط كم آبي فعلي به كمبود آب و بحران آن در آينده اي نه جندان دور خواهيم رسيد و روزگاري سخت خواهيم داشت در حالي كه روز به روز نيازمان به مواد غذايي و رفع ديگر مايحتاج كه همه به آب نياز دارند، بيشتر مي شود. چه بايد كرد: برنامه جامع آب كشور بسيار مفصل و در زمينه هاي گوناگون است كه اجراي آن تنها به عهده وزارت نيرو نيست بلكه نياز به همكاري مردم، دولت و فرد فرد جامعه ايراني دارد و لذا شرح آن در حوصله ي اين نوشته نيست. اما بايد همه بدانند كه مقدار آب هر منطقه يا كشور ثابت است ولي سال به سال كه بر تعداد جمعيت افزوده مي شود، علم و تكنولوژي توسعه مي يابد، سطح فرهنگ و بهداشت بالا مي رود به خصوص زندگي شهرنشيني رواج پيدا مي كند مصرف آب بيشتر مي شود جامعه اي كه آب بيشتري مصرف مي كند، آب بيشتري را هم آلوده مي كند ضمن آنكه هر چه زمان مي گذرد، توقع او به كيفيت آب هم بيشتر مي شود.خلاصه كشور در حال ترقي و توسعه است كه به آب بيشتري نياز دارد اما با غفلت در گذشته و بهره برداري بي رويه از آب زيرزميني كه آن را«غارت آب» نام نهاده ام اين مايه حيات در همه جا در حال كاهش و در بسياري مناطق در حال تهي شدن است . لذا بايد با مديريت صحيح در زمينه هاي مختلف: مديريت در جلوگيري از هدر رفتن آب ها، از طريق سد سازي در نقاط مناسب (برخلاف نظر بعضي ها كه با ديد ناقص زيست محيطي و بدون در نظر گرفتن تمام شرايط و وضعيت طبيعي انساني و اقتصادي مملكت با سدسازي مخالفند و آبخيز داري در بالا دست سد و ايجاد شبكه آبياري مدرن در پايين دست سد و كانال هاي سيماني با درجات مختلف در دشت و نيز مزارع و ديگر اقدامات) مديريت در انتقال آب به شهرها و مزارع مديريت در مصرف آب در كشاورزي، شهر و ديگر مناطق مسكوني و نيز صنايع مديريت در استفاده مجدد از آب و نيز مديريت در جمع آوري آب بارندگي ها و به خصوص مديريت در كنترل و بهره برداري از آب هاي زيرزميني، از غارت آب بكاهيم و به وضعيت آب مملكت سر و سامان بدهيم تا ديرتر دچار كمبود آب و بحران آب گرديم و با همين شرايط خشكي و خشكسالي خود را سازگار سازيم هر چند هميشه در خشكي و خشكسالي هيدرولوژيك (كم آبي) خواهيم بود كه ناشي از موقعيت كشور در اين عرض جغرافيايي و نقطه اي از كره زمين و نيز رفتار نامناسب ما با طبيعت به ويژه آب كشور بوده است . (خود كرده را تدبير نيست). آب هاي شيرين در حال تمام شدن هستند و حالا به فكر استفاده از آب شور درياهاي شمال و جنوب كشور افتاده ايم!؟ با چه هزينه اي!؟ راه ديگري هم وجود ندارد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 142]
-
گوناگون
پربازدیدترینها