واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سیاست > چهره ها - بهرام اخوان کاظمی معمولا از رقابت سیاسی(political competition) به مثابه همزاد مشارکت سیاسی یاد می شود و بین آن دو کمتر تفکیک صورت می گیرد و هر دو لازم و ملزوم هم به شمار آمده و تحقق یکی بدون دیگری ناممکن قلمداد می شود رقابت سیاسی در واقع نوعی مسابقه کسب قدرت از طریق ابزارهای متنوع و از جمله کسب آرای بیشتر مردم است که می تواند در جهت مصالح حزبی، گروهی، فردی و یا جمعی باشد. درباره ویژگی های رقابت های سیاسی در دو عصر مدرن و ماقبل مدرن، تمایزهای زیر ذکر شده است:در نظام های مدرن، رقابت سیاسی در نتیجه گسترش آزادی، تکثر گرایی، مشروعیت نظام به صورت رقابت مسالمت آمیز است و این نظام ها در ارتباط کامل با محیط و مردم خویش بوده و به صورت باز، پاسخگوی مردم خود می باشند در حالیکه در نظام سیاسی ماقبل مدرن، نظام های مزبور بسته، سرکوبگر و خشونت گرا بوده و با محیط و مردم خویش، از حیث رابطه یا منقطع و یا به این رابطه بی اعتنا هستند و در عین حال از مشروعیت بی بهره و یا کم بهره هستند در چنین نظام هایی، رقابت سیاسی به صورت خشونت آمیز و مسالمت ستیز برگزار شده و طرد و حذف رقیب را به گونه ایی غیر متساهلانه دنبال می شود و در عین حال، پیگیری منافع فردی، قومی، نژادی، و حزبی و جناحی جایگزین منافع و مصالح جمعی عمومی می گردد. بدین ترتیب وجود مشارکت و رقابت سیاسی بهینه و مطلوب، از مهمترین ویژگی های مردمی بودن نظام های سیاسی است و می توان این دو را از مؤلفه های مردم سالاری دینی و غیر آن به حساب آورد. خوشبختانه رخداد انقلاب کبیر اسلامی در ایران، زمینه های بسیار مناسبی را برای تحقق مشارکت و رقابت سیاسی فعال و واقعی ایجاد نمود و آمارهای متعدد از حضور پر رنگ مردم در همه پرسی ها و انتخابات متعدد حاکی از تحقق این امر و تلاش برای به صحنه آوردن مردم به عرصه تصمیم گیری های مهم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است و یکی از راه کارهای حفظ نظام اسلامی نیز تلاش بیشتر برای حضور واقعی تر و ملموس تر مردم در این صحنه ها است البته در دو دهه گذشته این مشارکت ها و رقابت ها در کشورمان با فراز و فرودهای کمی و کیفی و آسیب هایی هم مواجه بوده است و متاسفانه و بویژه تقریبا از نیمه دوم دهه هفتاد به بعد رقابت های سیاسی در سطح کشور دچار نابسامانی های فراوانی گردید که یکی از تاثیرات آن در سطح جامعه ایجاد پاره ای تشتت ها و بی ثباتی های سیاسی و فراز و نشیب ها و حتی کاهش در سطح مشارکت سیاسی در مقاطعی بود به هر حال به نظر می رسد که در حوزه تئوریک و عملی، کشور ما فاقد پشتوانه های لازم در ارائه الگوهای اسلامی، سالم، کارآمد و سازنده در عرصه مشارکت و رقابت های سیاسی است و ادبیات سیاسی و غنای لازم در این زمینه هنوز به حد کفایت و متناسب با انقلاب عظیم اسلامی بوجود نیامده است و به همین خاطر جا دارد که پژوهش هایی از این دست، در این زمینه انجام شود و لازم است با استناد به آموزه های اسلامی و تجارب مفید و عقلانی بشری به دنبال طراحی ها و الگو سازی های مطلوب تری در این زمینه بود. نگارنده معتقد است اساساً مشارکت و رقابت سیاسی در نظام اسلامی دارای تفاوت ماهیتی و مبنایی با نوع غربی آن است و بجای هدف اساسی کسب حریص مندانه قدرت و یا مسامحه در آن، از جنس انجام مسئولیت الهی و تکلیفی شرعی و در راستای تحقق معروف و خدمت به مردم است و قدرت طلبی و منفعت طلبی های فردی، گروهی، جناحی و بر خلاف مصالح جمعی و اسلامی در آن نباید جایی داشته باشد و بخش قابل توجهی از آسیب های مشارکت و رقابت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران ناشی از عدم رعایت موارد اخیر است و مطمئناً توجه به این موضوع مهم، رقابت های سیاسی ناموزون در کشور مان را متعادل و بهینه تر ساخته و آن را را در راستای اهداف الهی، ملی و مردمی کارسازی خواهد نمود. دانشیاردانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز /30118
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 256]