واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: همگان تصور میكردند كه او به دلیل ظاهر و محبوبیتش ستاره تازهای در سینمای ایران خواهد شد و دربست به سینمای تجاری و متكی به گیشه تبعید خواهد شد. این تصور را بیتجربگی او در این عرصه و نیز ورود... یكی از تفاوتهای عمده سینمای هنری اروپا با سینمای تجاری آمریكا، در دهههای پیشین به نقش بازیگران در فرایند تولید خلاقه فیلمها بازمیگشت. در اروپا فیلمسازانی مانند روبر برسون و آندره تاركوفسكی معتقد بودند كه بازیگر نقش چندانی در شكلگیری یك اثر هنری ندارد و صرفاً ابزاری است در اختیار كارگردان. برسون حتی پا را فراتر گذاشت و بازیگران را همچون وسائل صحنه دانست كه باید همه رفتارهایش دقیقا مطابق با خواست و طبق دكوپاژ فیلمنامه باشد. تاركوفسكی فیلمنامه كامل را به بازیگر نمیداد كه بخواند و فقط سكانسهایی را برای آنان شرح میداد كه بازیشان معطوف آن صحنه باشد. در عوض در همان سینمای اروپا هم هنرمندانی مانند فدریكو فلینی یا اینگمار برگمن بودند كه بازیگر را همچون یك آفریننده در شكلگیری اثر یاری میكردند. استثناها بیشمارند.مشهورترین استثنا در سینمای آمریكا، كسی نیست جز آلفرد هیچكاك. هیچكاك و برسون حداقل از این حیث قابل مقایسه هستند كه شأن زیادی برای كار بازیگر قائل نبودند و براحتی آنان را در كارشان محدود و در یك فضای كاملا دیكتاتوری، وادار به اجرای دستوراتشان میكردند. ماجرای اختلاف هیچكاك با پل نیومن در جریان فیلمبرداری «پرده پاره» از این دست است. نیومن كه هنرآموخته مكتب آكتورز استودیو بود و به بازی درونی و شخصیتپردازانه اعتقاد داشت در برابر هیچكاكی قرار گرفت كه حتی تعداد پلك زدنهای بازیگرش را هم میشمرد.در سینمای ایران بازیگران همواره نقش تعیینكنندهای داشتهاند. هیچگاه پیش نیامده كه عیار بازیگری سینمای ایران در قیاس با كارگردانی، فیلمبرداری و سایر رشتهها، كمرنگ بوده باشد. بسیاری از فیلمهای ضعیف و سادهلوحانه سینمای پیش از انقلاب، امروز فقط به لطف حضور بازیگرانی هنرمند همچون مرحوم پرویز فنیزاده، اسماعیل محمدی، خسرو شجاعزاده و... همچنان دیدنی هستند. در این هفته با توجه به كثرت فیلمهای روی پرده و نیز نقش مؤثر بازیگران در آنها، به چند بازی خوب و تأثیرگذار اشاره میكنیم... نگار جواهریان در «طلا و مس»او بهواسطه بازیاش در فیلم اسعدیان كم تجلیل نشد؛ از برگزیده شدن در جشنواره فیلم فجر گرفته تا انتخابش از سوی منتقدان سینما به عنوان بهترین بازیگر سال. اهمیت بازی جواهریان در این فیلم از دو جنبه قابل بررسی است. از یك سو او بدون توجه به این توصیه كلیشهای كه «بازیگر خوب كسی است كه نقشهای متنوعی را در كارنامهاش داشته باشد» پس از جا افتادن در نقش دختران معصوم یا زنان آرام، بار دیگر در طلا و مس چنین نقشی را پذیرفت و بهترین نقشآفرینی دوران حرفهایاش را تجربه كرد. جواهریان دانسته یا ندانسته با این كارش، اصالت را به بازیگر داد و نه نقش. این كه نقشی مهم را بازی كنید تفاوت زیادی دارد با این كه نقشی ساده را مهم بازی كنید. طلا و مس بهظاهر فیلمی است درباره یك طلبه جوان كه از شهرستان به تهران میآید و درگیر مشكلات زندگیاش میشود. اما شاید بتوان قصه فیلم را از این زاویه دید كه طلا و مس فیلمی است درباره همسر یك طلبه جوان كه در برابر مشكلات میایستد و مقاومت میكند. كار جواهریان در فیلم اسعدیان، مشابه كاری است كه هنرمندان بزرگ در خلق دنیایی تازه میكنند. او اگر قرار بود صرفا به توصیهها گوش دهد و نقش یك همسر را به طور استاندارد از كار درآورد، نتیجهاش آنچه كه شاهدش هستیم، نمیشد. محسن تنابنده در «هفت دقیقه تا پاییز»او نیز جایزه بهترین بازیگر را از جشنواره سال گذشته گرفت و میان تعجب همگان، از رقبای مشهوری پیشی گرفت. تنابنده دو خصوصیت مهم دارد كه مسیر پیشرفتش را در امر بازیگری آسانتر و سریعتر میكند. نخست این كه دستی در نوشتن دارد و درك درستی از مقوله قصه و شخصیتپردازی. این مهم به او كمك میكند با كنترل رفتارش در جلوی دوربین، نیات و انگیزههای درونی شخصیتی را كه ایفا میكند نیز رعایت كند. ویژگی دومش این است كه به دلیل چهره و ظاهر غیرستارهایاش هیچگاه تاكنون در نقشی نامتناسب با خود جلوی دوربین نرفته است. او ستاره نیست و هیأت یك ستاره را ندارد كه بخواهد و بتواند با ظاهر یكنواخت و شیك خود، در قالب همه نقشهای مرتبط و غیرمرتبط بازی كند. او برای نقشهای خاص مناسب است و تاكنون هم ثابت كرده كه تواناییاش به عنوان بازیگر محدود به همین نقشهای خاص است. بنابراین با هوشیاری كامل، بازی حرفهای را در كارش به سمت واقعگرایی و باورپذیری پیش میبرد و در كارش هم موفق نشان میدهد. او از آن دسته بازیگرانی است كه اگر به موقعیتی در كارش دست یافته و احتمالا محبوبیتی كسب كرده، این را به دلیل تواناییاش به دست آورده و این دستاورد كمی نیست. مصطفی زمانی در «كیفر»زمانی كه سریال «یوسف پیامبر» به قسمتهای پایانیاش میرسید و خبر حضور زمانی در سینما و در فیلمهای مختلف دهان به دهان میچرخید، كمتر كسی فكر میكرد كه او روش متفاوتی را در بازیگری در سینما برگزیند. همگان تصور میكردند كه او به دلیل ظاهر و محبوبیتش ستاره تازهای در سینمای ایران خواهد شد و دربست به سینمای تجاری و متكی به گیشه تبعید خواهد شد. این تصور را بیتجربگی او در این عرصه و نیز ورود غیرتخصصیاش به این كار دامن میزد. اما زمانی در فیلمهای «آل»، «بدرود بغداد» و «كیفر» و سپس فیلم جدید فریدون جیرانی جلوی دوربین رفت تا ثابت كند بازیگری برایش فراتر از زمینهای برای شهرت بیشتر است. در این میان بازی او در «كیفر» یكی از عوامل اصلی موفقیت این فیلم است. او بدرستی توسط حسن فتحی (كه در زمینه استفاده از بازیگران تبحر دارد) هدایت شده تا از قیل و قال جلوهگری و خودنمایی فاصله بگیرد و به گوهر نقش و شخصیتی كه ایفا میكند، برسد. مصطفی زمانی در مسیر درستی در سینمای ایران قرار گرفته است و در صورت ادامه این روند میتواند به بازیگر ماندگاری در سینمای ایران تبدیل شود. ماهایا پطروسیان در «ازدواج در وقت اضافه»پرسش اول این است كه چگونه میتوان در فیلمی ضعیف از نظر فیلمنامه و كارگردانی، بهگونهای ظاهر شد كه كسی در انتقادش به فیلم، از بازی بازیگر ایرادی نگیرد؟ ماهایا پطروسیان در سینمای ایران یك استثناست از این نظر كه به عنوان یك كمدین برجسته جا افتاده است. او در حالی پس از چندین سال بازیگری به چنین جایگاهی رسیده كه حتی در سینمای تجاری جهان نیز نمیتوان براحتی لقب كمدین را به بازیگر زنی اطلاق كرد. یكی از عجایب تاریخ سینمای كمدی، این است كه همواره كمدینهای برجسته و مطرح را بازیگران مرد تشكیل دادهاند. پطروسیان با بازی در فیلمهای متعددی جلوی دوربین رفته و نشان داده كه خیلی خوب میتواند از مسوولیتی كه بر دوشش نهادهاند، برآید. او در حالی در «ازدواج در وقت اضافه» بازی خوبی در قالب نقش یك پیرزن سمج از خود نمایش میدهد كه تقریباً همزمان با آن در فیلم كوتاهی كه خودش كارگردانی كرده (یه روز قشنگ برفی) نقشی كاملاً متفاوت، جدی و تراژیك ایفا كرده است. بنابراین این كمدین محبوب و بازیگر خوب سینمای ایران، با این تجربه گرانبهایی كه از همكاری با كارگردانهای بزرگ سینمای ایران اندوخته، رفتهرفته به جایگاهی میرسد كه بتواند بدون توجه به كیفیت فیلم، كیفیت بازی و حضور خودش را حفظ كند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 374]