محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827451564
تخت جمشيد متلاشي نشد
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: همين طور كه در جست و جوي خبر بودم، تعجب زده شده بودم كه چطور خبر به اين مهمي در سطح شهر پخش نشده مگر مي شود تخت جمشيد كه در چند قدمي ماست از بين برود و متلاشي شود و هيچكس چيزي نگويد. چند روز پيش گزارش متلاشي شدن سنگ هاي تخت جمشيد در يكي از رسانه هاي خبري درج شد و به سرعت ديگران را نيز وارد گود كرد . بالاخره موفق شدم خبر و عكس هاي تخت جمشيد را بخوانم، پاك نااميد شدم ، در انديشه چرايي آن بودم و از اين متاسف كه ميراث جهاني چطور از دستمان رفت. با دكتر محمدرضا بذرگر كه از اعضاي هيات علمي دانشگاه شيراز است و قبلا مدير كل ميراث فرهنگي فارس بوده تماس گرفتم ، وقتي خبر متلاشي شدن تخت جمشيد را به وي دادم ، با خنده گفت: برخي از رسانه ها هميشه درصدد هستند تلاش مسوولان را زير سوال ببرند . وي افزود: بنده الان مسووليتي ندارم كه بتوانم پاسخ دهم ، اما به لحاظ اينكه تخت جمشيد در امن و امان است ، مرمتهاي آن به لحاظ جهاني استاندارد شده و تخصصي است و از كارشناسان و متخصصان صاحبنظر براي حفاظت و نگهداري آن استفاده مي شود ، خاطر جمع باشيد. به سراغ استاد هميشه دلسوز و گشاده رو، دكتر جمشيد صداقت كيش رفتم و وي از سر علاقه و اشتياق از نگهداري ها و حفاظت هاي موثر گفت و دلگرم شدم. اين مورخ و فارس پژوه گفت: تخت جمشيد يكي از عوامل تمدن و هويت ايران است كه چشم دنيا به آن دوخته شده و بايد مورد توجه خاص قرار گيرد. صداقت كيش افزود: ويراني تخت جمشيد دلايل و عوامل زيادي دارد كه نمي توان همه آنها را به بي توجهي ها نسبت داد.آتش سوزي زمان اسكندر ، حملات پي درپي به شهر تخت جمشيد و كاخ تخت جمشيد ، عدم دقت و بي لياقتي دولتمردان طول تاريخ ، نابساماني اوضاع سياسي و تغيير رژيم ها از عوامل مهم تخريب اين اثر مهم باستاني است. غارتگري اروپاييان و به چپاول بردن آثار و بقاياي موزه ها ، عوامل قهري ، مانند زلزله ، صاعقه و طوفان ، عوامل طبيعي مانند آفتاب، سرما، يخبندان ، باد ، باران و برف از ديگر عوامل تخريب اين بنا ست. اين باستانشناس، نبود بودجه كافي براي لايروبي سيستم دو كيلومتري فاضلاب تخت جمشيد، مسقف نبودن اين بنا و انحراف آب باران به دليل نبود ديوار حفاظتي در پايين كوه را در فرسايش اين اثر تاريخي موثر دانست. به گفته وي در 15 سال اخير فاضلاب دو كيلومتري اين بنا كه در برخي نقاط به شش متر ارتفاع مي رسد ، لايروبي شد اما اين كار بايد بطور دائم انجام شود. مقابل كوه مشرف بر تخت جمشيد ، ديواري براي انحراف آب به دشت و فاضلاب بوده كه تخريب شده است و آب به داخل كاخ منحرف مي شود و اين ديوار بايد احيا شود. دكتر صداقت كيش معتقد است : يكي از عوامل تخريب اين كاخ جنس و نوع سنگ بكار رفته در تخت جمشيد است كه آهكي سياه و سفيد است ، البته جنس سفيد اين سنگ محكم تر است اما هر دو ضعيف هستند. معماري تخت جمشيد از نوع معماري صخره اي است و در ساخت اين بنا ، سنگ بر روي سنگ چيده شده و از ملاط استفاده نشده ، اگر ملاطي در آن بكار رفته بود قدرت تخريب و پوسيدگي آن بيشتر بود. وي دليل عمده تخريب تخت جمشيد را مسقف نبودن آن دانست و گفت: در زمان رياست جمهوري رهبر معظم انقلاب 250 ميليون ريال به اين بنا اعطا شد كه صرف مسقف كردن پلكان آپادانا براي جلوگيري از عوامل قهري و طبيعي گرديد. جلوگيري از تخريب اين بنا، بودجه قابل توجهي مي خواهد تا اين اثر باستاني از عوامل مختلف تخريبي در امان بماند. اين مورخ دلسوز گفت: بي مبالاتي مردم در بازديد از اين بناي ارزشمند در تخريب آن اثر گذار بوده ، از اين رو بايد آموزش ، اطلاع رساني و فرهنگ سازي در اين زمينه ايجاد شود. در ارديبهشت ماه اوج بازديد دانش آموزان فارس از تخت جمشيد به حساب مي آيد و از اغلب شهرستانها براي اردو، بچه ها را به اين مكان مي آورند. سرپرستان گروه ها كه اغلب از حفظ و حراست بناها ي تاريخي اطلاعات لازم را ندارند بچه ها را به حال خود مي گذارند ، بر روي هرتخته سنگي بچه ها در حال بازي كردن و عكس گرفتن هستند. وي پيشنهاد كرد: دوره هاي آموزشي مي تواند مربيان و دانش آموزان را نسبت به حفظ آثار و نرسيدن آسيب به آنها آگاه سازد . دكتر صداقت كيش بيان كرد: بين سالهاي 65 تا 70 كه قطعه سنگي از تخت جمشيد به سرقت رفت و ميراث فرهنگي تلاش زيادي كرد تا آن را كشف كرد ، مطالعاتي بر روي سيستم حفاظتي اين بنا انجام شد. در آن زمان اجراي سيستم حفاظتي در زير تخت جمشيد كه همه نقاط آن را پوشش دهد ، متري يك هزار دلار محاسبه شد و بدليل سنگين بودن هزينه اجرايي نشد. وي خاطر نشان كرد: در عين حال دست اندركاران حفاظت تخت جمشيد در طول اين سالها با تلاشهاي قابل تحسين اين بناي عظيم را حراست كرده اند. تخت جمشيد در عيد نوروز بيشترين بازديد كننده آثار تاريخي را داراست ، درآمد حاصل از فروش بليت آن به خزانه دولت باز مي گردد، اما نه اين درآمد جوابگوبي هزينه هاست و نه بودجه دولت براي آن كافي است. صداقت كيش گفت: مديريت پارسه و پاسارگاد انصافا در طول اين سالها مطالعات ، اقدامات و تلاشهايي خوبي براي حفظ اين بنا انجام داده اند.اما حفظ و حراست اين بناي عظيم كه يادماني از تمدن و هويت ايراني است توجه ، حمايت مادي و معنوي بيشتري را مي طلبد. حرفهاي استاد دلگرمم كرد و با قوت قلب با مسوولان تخت جمشيد تماس گرفتم و شنيدنيهاي آنها را شنيدم . مدير داخلي تخت جمشيد گفت: توجه و دقت نظركارشناسان و رسانه ها و حساسيت آنها در چگونگي شرايط آثارفرهنگي و ثروت هاي ملي ايران زمين قابل ستايش و قدرداني است، اما برخي مطالب كه نقادانه و دلسوزانه نيست اهداف خاصي را دنبال مي كند. مسعود رضايي منفرد افزود:متاسفانه يكي از رسانه ها براي چندمين بار از اشخاص غير كارشناس براي تخريب اذهان عمومي در مورد ميراث فرهنگي استفاده كرده ، اين روندي است كه نه تنها به صيانت از آثار و ميراث كشورمان كمك نمي كند بلكه زحمات و تلاش هاي كارشناسان واستادكاران راپايمال مي كند. وي ادامه داد: در گزارش اين رسانه به عدم حفاظت صحيح و بررسي وضعيت به اصطلاح نامناسب محوطه ميراث جهاني تخت جمشيد پرداخته شده كه كارشناسان ، مجموعه استادكاران و كارگران كارگاه مرمت در تخت جمشيد را بر انگيخته است. وي اضافه كرد: در اين گزارش به نفوذ آب باران در قسمتهاي مختلف تخت جمشيد و ايجاد رطوبتهاي شديد در بنا كه موجب شده هر ساله سنگهاي دو هزار و 500 ساله اين بنا متلاشي شوند ، اشاره شده است. وي بيان داشت: اين گزارش بدون منبع رسمي و با حذف نام كارشناسي كه نظر خود را اعلام كرده ، درج شده كه پايه رسمي و اصول حرفه اي ندارد. رضايي بيان كرد: رطوبت عاملي جدا نشدني از محوطه تاريخي است و تحت هيچ شرايطي نمي توان آن را به صورت مطلق از اتمسفر و فضاي زير سطحي آثار محوطه حذف كرد و تنها مي توان روند تخريبي آنرا كنترل نمود. به گفته وي اين مشكل نه تنها در محوطه هاي تاريخي ايران بلكه ساير كشورها كه ميزان بارندگي در آنها بسيار زياد تر و شديد تر از ايران است وجود دارد و با آن دست به گريبانند. وي پيشنهاد كرد: يكي از راههاي كنترل رطوبت نزولي ايجاد سقف است كه ايجاد سقف نيز دريك محوطه تاريخي در كنار محاسن، معايب بيشماري دارد كه اجراي آنرا به لحاظ فني بسيار محدود مي كند. ايجاد سقف حفاظتي علاوه بر لطمه به منظر تاريخي، هنري و فرهنگي محوطه نيازمند پي و فنداسيون مناسبي است كه ايجاد آن در يك اثر تاريخي با كف تاريخي سنگي با محدوديت هايي مواجه است. همچنين سقف تنها رطوبت نزولي را آن هم به صورت محدود كنترل مي كند و در مورد آبهاي زير سطحي و رطوبت صعودي درمان مناسبي به شمار نمي رود. مديرداخلي تخت جمشيد گفت: پايگاه تخت جمشيد با كارگاه مرمت، كارشناسان فني علوم پايه و واحد مديريت و پشتيباني سياست اجرايي خود را بر مبناي تجارب بيش از 50 ساله مرمت در تخت جمشيد و به روز رساني حفاظت و نگهداري و استفاده از علوم پايه و بهره گيري از دانش مشاورين ارشد داخلي و خارجي قرار داده است. حاصل فعاليت هاي علمي و عملي اين پايگاه در قالب گزارشها و انتشارات مستند در مركز اسناد و ميراث كشور موجود است. رضايي افزود: هم اكنون طرح جامعي در راستاي حفاظت از پلكان شمالي كاخ شورا با همكاري كارشناسان ايراني و ايتاليايي ارائه شده و موارد آن مورد تائيد قرار گرفته كه در سال جاري اجرايي مي شود. وي ادامه داد: در گزارش اين رسانه به نقل از كارشناسي نام و نشان نقل شده : بارش باران در منطقه تخت جمشيد زياد است و آب در سطح حياطها، داخل كاخ ها و در خيابانها و جاي جاي اين صفه كه حدود 125 هزار متر مربع است جمع مي شود و چون اين بناها شيب بندي مناسبي ندارد و انشعابهاي فرعي راه آب در اين بناها ايجاد نشده ، آب باران در مناطق پست جمع مي شود. وي اظهار كرد: بارندگي امري اجتناب ناپذير است و بر سطح محوطه هاي تاريخي نازل مي شود و تنها روند تاثير منفي آنرا مي توان كنترل كرد و بديهي است كه به هنگام بارندگي آب باران به سطح زمين رسيده و در سطوح جاري مي شود. رضايي بيان داشت: اما علي رغم گفته ايشان و به استناد مدارك موجود متوسط بارندگي در سال 1377، 421 ميليمتر در سال بوده كه در طي ده سال گذشته كاهش يافته تا در سال 1388 به 292.5 ميليمتر در سال رسيده است و مقدار متوسط بارندگي ساليانه در طي سالهاي 88 تا 87 ، 133 ميليمتر بوده كه حدود 45 درصد متوسط بارش دراز مدت است و نشان دهنده يك دوره خشك سالي شديد است . همچنين متوسط رطوبت نيز از8/39 در سال 1377 و 8/43 در سال 1378 و 8/33 در سالهاي 1381-1382-1383 به 5/25 در سال 1388 كاهش يافته است و بر اساس جديدترين بررسي آب شناسي پايگاه پژوهشي پارسه پاسارگاد سطح آبهاي زير زميني در حريم يك20 متر و در حريم دو 15 متر و در حريم سه 20 متر محاسبه شده به گونه‌اي كه تراز سطح آب در سال 1343به 1588 متر و در سال 1365 به 4/1580 متر و در سال 1388 به 1561 متر كاهش داشته است. چگونه مي توان گفت بارش باران درمنطقه تخت جمشيدكه ميزان ضريب خشكي آن 3/11 است و جزء اقليم نيمه خشك (semiarid)است، زياد شده است؟ مدير داخلي تخت جمشيد گفت: تصوير ارائه شده از رسانه متاسفانه بدور از امانت در نرم افزارهاي كامپيوتري تغيير رنگ داده شده است. وي افزود: دهها گل ستون در چند سال اخير به فراخور ضرورت در كاخ صد ستون مرمت و قطعه يابي شده و در تصاوير، وضعيت قبل از مرمت، طرح مرمت و مستند سازي، حين مرمت و وضعيت بعد از مرمت مشخص شده است. وي ادامه داد: سنگ گل ستون كه در گزارش اين رسانه آورده شده در سال 1314 تا 1318 در كاخ صد ستون به دست آمده و اين اثر در زمان (بعد از كاوش) آنقدر متلاشي بوده كه حتي باستان شناسان موسسه شرق شناسي دانشگاه شيكاگو در زمان كاوش نتوانستند آن را جابه جا كنند و اين حالت تا به امروز حفظ شده به طوريكه خاك اصلي قبل از كاوش در زير آن نگهداري شده است. وي خاطر نشان كرد: اين گل ستون بدليل اينكه به عنوان شاهدي از حالت اثر قبل از كاوش نگهداري شود مرمت نشده ، در حالي كه اكثر گل ستونهاي اين كاخ طي سالهاي گذشته مورد قطعه يابي و مرمت علمي قرار گرفته اند. بگفته وي ، متلاشي شدن اين سنگ ، بدليل سقوط آن از ارتفاع حدوداً 18 متري در تاريخ گذشته دور بوده است يعني اين اتفاق حتي قبل از كاوش اثر اتفاق افتاده است و هيچگونه ارتباطي با يخ بر شدن بر اثر حضور رطوبت و آب ندارد. پديده يخ بر شدن در نقاطي رخ مي دهد كه آب از حفره هايي باريك وارد شده و بعد از يخ زدن بر اثر ماهيت آب و تاثير فيزيكي آن بعد از يخ زدگي باعث متلاشي شدن آن قسمت مي شود. رضايي گفت: در اين گزارش آمده اين آب انبارها در تمام طول سال به خاطر اينكه راه خروجي ندارند، ماندگار هستند و از راه هاي مختلفي در سنگهاي ديواره ها و بناهاي موجود نفوذ مي كنند و معمولاً اثرات رطوبت درتمام صفه در فصلهاي مختلف حتي تابستان قابل مشاهده است. وي افزود: اكثر سطوح شيب بندي شده و آبها به طرف كانالهاي زيرسطحي هدايت مي شوند اين شيب بندي تنها در برخي نقاط كه به كف تاريخي نزديك شده و هرگونه اقدامي به لايه اصلي لطمه ميزده، امكان اجرا نداشته است. در عين حال هر گونه انشعاب و كنده كاري و ايجاد حفره و كانال در اين محوطه بسيار مهم تاريخي ممنوع است. وي اظهار داشت: پايگاه تخت جمشيد در سال هاي اخير پس از مطالعه و بررسي طرح هاي موجود اقدام به ايجاد مسير بازديد به وسيله كف فرش چوبي كرده كه در ادامه اين پروژه مقدار زيادي از شن هايي كه در بيش از دو دهه گذشته در كف كاخ ها بوده جمع آوري گرديده است. از لحاظ علمي شن باعث نفوذ آب نمي شود بلكه به علل دانه درشت بودن و تخلخل و نفوذپذيري مفيد آب را به راحتي از خود عبور مي دهد و باعث عدم تجمع آب در مسير هايي كه نياز به تسطيح داشته اند مي شود. وي بيان كرد: تخت جمشيد در حاشيه كوه مهر قرار گرفته، كارشناسان امر ميدانند كه وجود آبهاي زير زميني در سطح زيرين محوطه اي مانند تخت جمشيد كه در دامنه كوه قرار گرفته اجتناب نا پذير است . اين مسوول خاطر نشان كرد: مسير كانالهاي زير زميني كه آب سطوح به اين كانالها وارد مي شود ، با لايروبي و كاوشهاي كه در سالهاي اخير صورت گرفته تا انتهاي خروجي جنوبي تختگاه باز شده و آب به محدوده جنوبي تختگاه از طريق اين كانال ها هدايت مي شود و بقيه آبها به وسيله پمپ هاي مخصوص تخليه آب به خارج از تخت گاه تخليه مي شود. همچنين آب ناشي از بارندگي درون كانالها پس از هر بارندگي در محل خروجي كانالها بوسيله پمپ آب تخليه مي شود و شرايط رطوبتي كانالها به وسيله منهول هاي ايجاد شده در حالت عادي قرارمي گيرد و مشكل تنفسي در كانالها ايجاد نمي شود زيرا كارگران كارگاه مرمت به صورت ادواري از اين مكان بازديد مي كنند. وي گفت: رطوبت منشا گلسنگ نيست بلكه از همزيستي قارچ ها كه هتروتروف هستند و جلبكها كه اتوتروف هستند ايجاد ميشوند وبا دريافت رطوبت رشد مي كند، در ضمن مشكل وجود گلسنگ امري است كه كل محوطه هاي تاريخي دردنيا با آن مواجه هستندو متخصصين درحال مطالعه براي رفع آن هستند . مدير داخلي تخت جمشيد گفت: در بناي تخت جمشيد از مصالح مختلفي استفاده شده كه هر كدام داراي ارزش تاريخي و فرهنگي خاص خود هستند و نمي توان هيچ يك از آنها را حذف كرد در ضمن خشت باعث نفوذ سريعتر رطوبت به سنگ نمي شود ، قابل ذكر است كه بستر و پي آثار سنگي تختگاه از سنگ است. وي اضافه كرد: كارشناسان پايگاه تخت جمشيد 10 سال است كه در كارگاه مرمت و در كنار كارگران و استادكاران مرمت مشغول كارند و در طي اين مدت تعامل بسيار خوبي با كارگران داشته اند و سياست كاري مديريت مطابق با استفاده از تجربه عملي قبلي كارگاه به علاوه نظارت كارشناسان بوده است. همچنين در تمام امور از تجارب مشاوران ارشد داخلي و بين المللي و دانشگاه هاي كشور بهره گرفته شده است. گروههاي متعددي از دانشگاهها و موسسات علمي بين المللي براي اتخاذ روشهاي حفاظتي مناسب با پايگاه همكاري مي كنند، هم اكنون هياتي از ايتاليا در قالب طرحي مشترك با كاركنان پايگاه مشغول به فعاليت هستند. وي معتقد است : رسانه ها بايد براي صحت مطالب خود دقت نظر بيشتري داشته باشند و از صحت و درستي مطالب علمي و فني به لحاظ كمي و كيفي آگاهي بيشتري كسب كنند و از مشاورين آگاه و متخخصص در هر زمينه استفاده كنند. معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي ، گردشگري و صنايع دستي فارس گفت: تخت جمشيد بعنوان يك اثر تاريخي ، بين المللي مطرح است كه مطالعات ، اظهار نظرها و نظارت ويژه خود را مي طلبد. عبدالرضا نصيري افزود: هرگونه اظهار نظري در مورد تخت جمشيد نمي تواند جنبه علمي و كارشناسي داشته باشد و تنها صاحبنظران فن بايد در اين خصوص نظر دهند. وي ادامه داد: بنظر مي رسد رطوبت در برخي نقاط از اين بنا ناشي از رطوبت زمين نيست و در اين زمينه مطالعات زيادي توسط بنياد پارسه و پاسارگاد انجام شده است. تخت جمشيد يكي از شهرهاي باستاني ايران كه در آن دوران پايتخت شاهنشاهي ايران بوده و سندي از تمدن اصيل و هويتي قديم از دوران باستان در اين خطه به حساب مي آيد. تخت جمشيد را نه ايرانيان بلكه جهانيان ميراثي از گذشتگان خود مي دانند كه آثار تمدن عميق ، علمي و انساني را در خود نهفته دارد. تخت جمشيد علاوه بر زادگاه حقوق بشر ، محلي براي برگزاري آيين‌هاي مقدس ، ديني و بهاري هخامنشيان بوده است، اسكندر مقدوني سردار يوناني پس از حمله خود به ايران ،از سر بخل و كينه اين مكان را به آتش كشيد تا اثري از اين تمدن بر جاي نگذارد. ويرانه‌هاي تخت جمشيد بر فراز تپه سنگي كوه رحمت در نزديكي شيراز هنوز اصيل و پرصلابت بر جاست و نمادي از هويت ايران و خاستگاه تمدن بشري را براي نسلها و عصرها حفظ كرده است. تخت جمشيد 125000 متر مربع وسعت دارد و برسكوي كه ارتفاع آن بين 8 تا 18 متر بالاتر از سطح جلگه? مردوشت بنا شده است . كاخ‌هاي رسمي و تشريفاتي تخت جمشيد (كاخ دروازه ملل) ،سراي نشيمن و كاخ‌هاي كوچك اختصاصي ،خزانه? شاهي ، دژ و باروي حفاظتي از مهمترين قسمتهاي اين بناست. دو پلكان روبروي يكديگر در بخش شمال غربي راه ورودي به اين سكو و مجموعه است ، اين پلكان‌ها از هر طرف 111 پله پهن و كوتاه دارندوبالاي پلكان‌ها، بناي ورودي تخت جمشيد، «دروازه بزرگ» يا «دروازه خشايارشا»، قرار گرفته‌است. اين بنا يك ورودي اصلي و دو خروجي داشته‌است كه امروزه بقاياي دروازه‌هاي آن برجاست. تخت جمشيد امروز پرآوازه ترين يادمان تاريخي در ايران و نمادي از گذشتگان آن به حساب مي آيد كه چشم جهانيان را بر آوازه خود باز كرده است. بر اساس منابع تاريخي ، مجموعه عظيم و ارزشمند تخت جمشيد هزاران سال زير خاك مدفون بوده و در اواخر دهه1310خورشيدي كشف شده است. تخت جمشيد را نه ايرانيان بلكه جهانيان از آن خود مي دانند و با وجود آن به گذشتگان خود افتخار مي كنند. بنابراين هرگونه سخني درمورد تخت جمشيد حساسيت ملي ميهني و حتي جهاني انسانهاي فرهيخته و دوستدار تاريخ و تمدن را برمي انگيزد. ك/4 680 /675
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 639]
-
گوناگون
پربازدیدترینها