شهيد بهشتي و حزب اسلامي تحزب به معناي كانال كشي فكري

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: شهيد بهشتي و حزب اسلامي تحزب به معناي كانال كشي فكري
ياسر رضايي

مي توان به طور قطع گفت كه يكي از اصلي ترين تئوريسين هاي تحزب اسلامي در نظام مردم سالاري ديني شهيد دكتر بهشتي است. ايشان كه رياست حزب جمهوري اسلامي را نيز بر عهده داشتند نگاه خاص و ويژه اي را به مسئله تحزب اسلامي داشتند.

مي توان ادعا كرد كه شهيد دكتر بهشتي شخصيتي ناشناخته است و شناخت انديشه‌هاي ايشان يكي از ضروريات جامعه امروز ما به شمارمي‌آيد ؛ وي انديشمندي است كه با اجتهاد فقهي متفاوت كوشيده‌ تا نظام سياسي اسلام را به شكلي نظام مند ، پويا و فراگير درشكلي جهاني معرفي نمايد. ابتكارِ تأسيس حزب جمهوري اسلامي كه ايده آن متعلق به قبل از پيروزي انقلاب اسلامي است در همين راستا بوده است ؛ ايجاد چنين تشكلي يك تصميم سياسي نبوده و از باورهاي عميق ديني ايشان منشأ گرفته است .اين عمل در چهارچوب نظري انديشه‌‌هاي وي قابل فهم است و نبايد آن را با فلسفه تأسيس ديگر احزاب مقايسه نمود .

از نگاه دكتر بهشتي تشكل و تحزب بر مبناي ضرورت تربيت نيرو و برنامه ريزي براي
پيگيري اهداف كلان اسلامي و اجراي احكام اسلامي و هماهنگي بين نيروها، تقسيم مسئوليت درست در دوران سازندگي و حكومت ديني، امكان بسيج گسترده‌تر طيف‌هاي مختلف مؤمنين و وحدت آنها در جامعه، جلوگيري از طعمه‌ جريان‌هاي منحرف شدن افراد، رشد استعدادها و تجربه‌ مديريت، يافتن نيروهاي توانمند براي اداره بخش‌هاي مختلف كشور، ايجاد انسجام و هماهنگي بين نيروهاي انقلاب، زودتر به عرصه‌ عمل آوردن آدم‌ها و محك زدن آنها، ضرورت انجام كارهاي بزرگ و امر به معروف و نهي از منكرهاي بزرگ محتاج به تشكيلات، مبارزه با فسادها و تحقق بخشيدن به آرمان‌هاي عالي بشري، تسلط بر حوادث، شناسايي و صحبت و روشنگري و تقويت باورها و اصلاح افراد، رشد اخلاق دسته‌جمعي ضرورت مضاعف دارد.

از همين رو بود كه شاهد تشكيل حزب جمهوري اسلامي ايران بوديم. حزبي كه به نوعي يك نمونه تام از مفهوم تحزب اسلامي بود. يك هفته پس از پيروزي انقلاب اسلامي در 29 بهمن 1357 ش، شماري از برجسته‏ترين شخصيت‏هاي علمي، مذهبي و سياسي ايران كه در پيروزي انقلاب اسلامي نقش مهمي داشتند و از ياران نزديك حضرت امام خميني (ره)محسوب مي‏شدند حزب جمهوري اسلامي را تأسيس كردند.

پس از اعلام تأسيس، پرسشنامه و برگه درخواست عضويت به همراه طرح اساسنامه و مرامنامه حزب درسطح وسيع و از طرق گوناگون پخش شد و حزب شروع به عضوگيري كرد.

به گفته رهبران حزب، در روز اول ثبت نام، بيش از هشتاد هزار نفر براي عضويت، به مراكز حزب در سراسر كشور مراجعه كردند. دكتر باهنر، صد روز پس از تأسيس حزب، مواضع آن را در مسائل سياسي، اعتقادي، اقتصادي و فرهنگي بيان داشت و تعداد اعضاي حزب را تا آن روز، دو ميليون نفر ذكر كرد. هدف اين حزب، ايجاد يكپارچگي و همكاري هرچه بيشتر نيروهاي وفادار به انقلاب اسلامي، سامان‏بخشيدن به حكومت اسلامي و پايه‏گذاري دولت جمهوري اسلامي طبق قانون اساسي بود.

آنان با همفكري و همكاري شماري ديگر از نيروهاي انقلابي توانستند در دوره‏اي حساس و سرنوشت‏ساز از تاريخ انقلاب اسلامي، در تدوين قانون اساسي و تشكيل اركان نظام اسلامي، دفاع از مباني فكري جمهوري اسلامي و تبيين انديشه‏ها و برنامه‏هاي مترقي اسلام براي رشد و كمال جامعه اسلامي و نظام مردم سالاري ديني در برابر انديشه‏هاي ماركسيستي، ليبرالي و ملي‏گرايي، نقشي مهم ايفا كنند.

در اين خصوص مي توان گفت تحزب اسلامي را نبايد با ادبيات غربي آن هم معني و مترادف گرفت بلكه اين تحزب از درون فرهنگ اسلامي بيرون آمده است .

هرچند كه مي توان از تجارب متعدد تحزب در غرب نيز استفاده نمود اما اصل مسئله تحزب در نظام
مردم‌سالاري ديني صبغه اسلامي دارد.

از اين رو در نظام مردم سالاري ديني احزاب بايد به نوعي به كانال كشي فكري بپردازند و محفلي براي ارائه تحليل ها و آموزش هاي عقيدتي و سياسي باشند.

توليد فكر، توزيع آن و ارائه تحليل هاي ناب و تربيت كادر از جمله كاركردهاي اصلي حزب در نظام
مردم‌سالاري ديني به حساب مي آيد.

حزب اسلامي به آن گروهي گفته
نمي‌شود كه صرفا براي كسب قدرت پديد
مي‌‌آيد و در اين راه نيز از هيچ اقدامي فروگذار
نمي‌‌‌كند.

اگرچه نظام اسلامي حتي سعه صدر پذيرش اين احزاب را دارد اما چنين حزب مشخصا حزب مورد تأييد اسلام نيست.

در قانون اساسي نيز آزادي احزاب و گروه ها و امكان تشكيل آنها مطرح شده است. اصل 26 قانون اساسي مي گويد:احزاب، جمعيت ها، انجمن هاي سياسي و صنفي و انجمن هاي اسلامي يا اقليت هاي ديني شناخته شده، آزادند؛ مشروط به اينكه اصول استقلال، آزادي،وحدت ملي، موازين اسلامي و اساسي جمهوري اسلامي را نقض نكند. هيچ كس را نمي توان از شركت در آنها منع كرد يا به شركت در يكي از آنها مجبور ساخت.

با اين حال به نظر مي رسد كه در مقطع فعلي جامعه ما نياز جدي به تنوير مسئله تحزب اسلامي دارد . بسياري از كارشناسان معتقدند از اصلي ترين چالش هاي فعلي فرهنگ سياسي كشور نبود احزاب اسلامي است.. هرچند در ايران پس از انقلاب ،
احزابي مانند جمهوري اسلامي ، موتلفه و.. فعاليت هاي سياسي تاثيرگذاري داشته اند
اما نمي توان از اين ضعف جدي گذشت كه در فرهنگ سياسي ايران همچنان تحزب يك موضوع پرحاشيه و ابهام است و بازخواني انديشه هاي شهيد بهشتي مي تواند يك راهكار براي رفع اين ابهامات و دستيابي به نظام حزب سالم و
فعال باشد.

سه|ا|شنبه|ا|6|ا|تير|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 84]