بهترين هديه به فرزندم

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: بهترين هديه به فرزندم
خبرگزاري فارس: كودكان و نوجوانان بشدت تحت تأثير الگوهاي قابل دسترس بوده و اگر الگوهاي آنان از اعتماد بنفس بالايي برخوردار باشند. در فرآيند همانند سازي خود نيز به مقام بالاي اعتماد بنفس خواهند رسيد.

چرا فرزندان ما دچار ناآرامي و ناسازگاري، ناتواني در ارتباط مؤثر والدين و اطرافيان مي‌شوند؟ چرا عده اي از نوجوانان در دام گروههاي بزهكار و دام اعتياد گرفتار شده و ذهن و زندگي خود را تباه مي‌كنند؟ چرا برخي از دانش آموزان نوجوان ما افت تحصيلي، افسردگي، ناتواني در استفاده صحيح از رسانه‌هاي مدرن نظير اينترنت، ماهواره، موبايل و ... رنجشان مي‌دهد؟

پاسخ همه اين چراها، يك جمله كوتاه است: دچار ضعف نفس يا احساس حقارت شده اند و راهكار مقابله با همه آسيب‌ها و آفت‌هاي مذكور فيزيك جمله كوتاه است: تقويت اعتماد بنفس.

در نوشتار حاضر و پي پاسخگويي به اين سئوال هستيم. چگونه و از چه راههايي مي‌توان اعتماد بنفس فرزندان را تقويت كرد؟

قبل از پرداختن به اين مهم بجاست تعريف مجملي از اعتماد بنفس را با هم مرور كنيم:

تعريف اعتماد بنفس

اعتماد بنفس، همان ارزيابي مثبت از خود و يا خود ارزشمندي است. به عبارتي ديگر، اعتماد بنفس به معناي نگرش، ادراك و برداشتي است كه شخصي از خود در حوزه‌هاي مختلف جنسي – سني، خانوادگي، مذهبي، علمي، اقتصادي و اجتماعي دارد.خلاصه اينكه در مورد ويژگيهاي شخصي و شخصيتي درك و نگرش مثبتي داشته باشد.

فرق اعتماد بنفس و غرور

كم نيستند كساني كه اعتماد بنفس و تكيه بر قابليت‌ها و توانايي‌هاي خود و مفيد دانستن خود در عرصه‌هاي مختلف زندگي را با تكبر و غرور و خودخواهي مترادف داشته و وجوه تمايز آنها را تشخيص نمي‌دهند لذا بجاست بطور اجمال تفاوت اين دو را بدانيم.شخصي كه اعتماد بنفس دارد همه دانسته‌هاي و توانايي‌هاي خود را نه از جانب خود كه از جانب خدا دانسته و همه توانايي‌هاي مادي و غيرمادي خود را در بستر جلب رضايت خالق خود صرف مي‌كند. هر چه بر قدرتش افزوده مي‌شود بر تواضع و خداخواهي اش افزوده مي‌شود. به خود و به ديگران عشق مي‌ورزد.

اما شخص خودخواه بدون تكيه و توكّل به خدا و بدون توجه به معيارهاي ديني و اخلاقي براساس اميال و غرايز خود عمل نموده و ثروت و قدرت و زيبايي اش را در بستر ارضاء نيازهاي خود به كار مي‌گيرد. براي رسيدن به اهدافش حاضر به شكستن و خُرد كردن شخصيت ديگران و زير پا گذاشتن خواست ديگران است.

اعتماد بنفس و خودخواهي در يكجا جمع نمي‌شوند. اساساً شخصي كه دچار ضعف نفس مي‌شود يا مغرور و متكبر مي‌شود و يا در گرداب خود كم بيني و احساس حقارت گرفتار مي‌شود. در هر دو صورت در دام معصيت و گناه فرو مي‌افتد.

نشانه‌ها و علائم رشد نايافتگي و ضعف نفس

از كجا مي‌توان به ضعف نفس خود و ديگران پي برد؟ خصوصيات رفتاري و رواني افرادي كه دچار عدم اعتماد بنفس هستند از اين قرار است:

** وابستگي به ديگران و عدم استقلال در تصميم گيريد

** عدم مراجعه به مشاور، خودسر عمل كردن – انسان خردمند و رشد يافته از تخصص و توان عقلي و علمي ديگران در عرصه‌هاي مختلف زندگي بهره مي‌گيرد

** همه چيز را براي خودش مي‌خواهد و خودمحوري و عدم توجه به خواست ديگران

** مسئوليت ناپذيري از ديگر خصوصيات افرادي است كه دچار ضعف نفس شده اند. بيشتر شبيه افراد عقب مانده كارهايش را ديگران انجام مي‌دهند.

** عدم ميانه روي و اعتدال – مثل بچه‌هاي 2، 3 ساله، يا بشدت مي‌خندند و يا بشدت مي‌گيرند. همواره دچار افراط و تفريط اند.

** غريزه و نه عقيده را معيار سنجش و تعيين امور دانستن.

** خودنما و خودآرا بودن، و نظر ديگران در طرز پوشش و آراستگي و معيشت را بر نظر عالمان و عاقلان و عارفان ترجيح دادن – كم نيستند افرادي كه در خلوت و خانه و خانواده چهره اي عبوس و كلامي خشن و رفتاري آزاردهنده عليه زن و فرزندان دارند امّا در بيرون از منزل رفتاري مهربان و اجتماعي و مسئوليت پذير دارند.

آثار و عوارض ضعف نفس

خود را ارزشمند ندانستن و احساس حقارت پيامدهاي بسيار تلخ و آزار دهنده اي دارد كه فهرست و تبيين آنها خود كتابي مستقل و مفصل خواهد شد. لذا جهت اختصار، چند نمونه محوري را مرور كنيم:

** وقت و عمر را نه طلا كه كمتر از حلبي دانستن – كسي كه خود را ارزشمند نداند و زندگي را در خوردن و خوابيدن و توليدمثل محدود نمايد – از عمر، اين ارزشمندترين نعمت و موهبت الهي بهره اي جز گذران روز و شب بهره اي نمي‌گيرد. عمر را مثل زباله مي‌سوزاند. كودكان و نوجواناني كه عمر خود را با ارزش ندانند به راحتي در دام گروههاي فاسد خياباني و گرداب اعتياد و بيكاري فرو مي‌غلتند.

** تسليم پذيري – در مقابل دعوت كنندگان به بيهودگي و ولنگاري و مدگرايي و خودنمايي و خودآرايي، كمترين مقاومت و اراده اي از خود نشان نمي‌دهند. بردگاني رام و مطيع خواهند بود.

** افسردگي و احساس پوچي و گوشه گيري و لذت نبردن از زندگي

** افت تحصيلي

** تحقير ديگران – انسان‌هاي حقير، به منظور سرپوش گذاشتن بر حقارت خود ديگران را نيز حقير مي شمارند.

** اضطراب و استرس در مجالس و مجامع مختلف و ناتواني در ايجاد تعاملي سالم و هدفمند با اطرافيان

** عدم توانايي در استفاده از رسانه‌هاي مدرن، كودكان و نوجواناني كه احساس حقارت كنند. نه مثل پروانه كه بر روي خوبي‌ها و زيبايي‌ها مي‌نشيند، كه همچون مگس بر روي آلودگيها و عفونت‌هاي رسانه‌ها مدرن (ماهواره – اينترنت – موبايل – فيلم‌ها و نشريات) مي‌نشيند و بديها را جلب و جذب مي‌كنند.

عوامل ارزيابي مفيد از خود

چه عواملي موجب مي‌شود كه فرزندان ما احساس، اعتماد بنفس و خود ارزشمندي بنمايند؟

تحقيقات و داده‌هاي پژوهش‌هاي رواشناختي نشان مي‌دهد همه ما بويژه كودكان و نوجوانان بوسيله 5 عامل مهم به سكوي بلند اعتماد بنفس مي‌رسند و مي‌رسيم:

الف- واكنش ديگران : ارزشي كه ديگران به فرزندان ما قائل مي‌شوند تأثير بسيار شگرفي را در خود ارزشمندي آنان دارد. اينكه ديگران بويژه والدين، معلمان و دوستان فرزندان را با چه القاب و صفاتي مي‌خوانند: با هوش، با محبت، مسئوليت پذير و با نشاط و... آنان (فرزندان) نيز خود را با همان صفات خواهند پنداشت.

ب- تجربيات همراه با موفقيت يا شكست: نيز نقش بسيار مهمي در چگونگي ارزيابي فرزندان از قابليت‌ها و توانايي‌هاي خود خواهد داشت، كودكان و نوجوانان با كسب موفقيت‌ها، احساس خود ارزشمندي بالايي خواهند داشت.

ج- تعريف از موفقيت و شكست: چه خوب گفته اند كه واژه شكست را از فرهنگنامه خانوادگي برداريد و به جاي آن نتيجه و تجربه را بنويسيد. به عبارتي هر به اصطلاح شكست و ناكامي اگر توأم با كسب تجربه و گرفتن عبرت همراه باشد ديگر شكست نيست. تجربه و عبرت است.

د- نحوه ي برخورد با انتقاد گران و باز خورد افعال خود: اگر فرزندان ما بياموزند كه در برابر انتقاد ديگران احساس حقارت نكنند، بلكه آنرا همچون هديه اي گرانبها بپذيرند همواره احساس ارزشمندي و مفيد بودن خواهند بود.

هـ - همانند سازي : كودكان و نوجوانان بشدت تحت تأثير الگوهاي قابل دسترس بوده و اگر الگوهاي آنان از اعتماد بنفس بالايي برخوردار باشند. در فرآيند همانند سازي خود نيز به مقام بالاي اعتماد بنفس خواهند رسيد.

توصيه‌هاي عملي در فرآيند تقويت اعتماد بنفس فرزندان

** آشنا نمودن با احكام و معارف ديني : از همان آغاز تولد با انتخاب نام نيك و تأمين نيازهاي عاطفي، جسمي فرزندان و خواندن اذان و اقامه در گوش راست و چپ آنان اولين پايه‌هاي توحيد و تقويت اعتماد بنفس در فرزندان را طراحي كنيد. خود شما (والدين) الگويي عملي در حوزه دينداري باشيد.

** ارتباط و معاشرت با افراد متدين و با فرهنگ و رشد يافته: تأثير فوق العاده اي در تقويت اعتماد بنفس فرزندان ما دارد. امام علي(ع) فرموده است: به اندازه تقواي افراد با آنان برادري و مراوده داشته باشيد. طبع انسان دزد است خوبي‌ها و بديها را از ديگران مي‌ربايد و از آن خود مي‌كند. بديهي است والدين و معاشران هر صفت و شخصيتي داشته باشند در روح و روان فرزندان تأثيرگذار خواهند بود. لذا اولاً خود والدين بايد داراي اعتماد بنفس لازم باشند ثانياً با كساني معاشرت كنند كه از كرامت نفس بالايي برخوردار باشند.

** از همه مهمتر والدين بايد خود از اعتماد بنفس بالايي برخوردار باشند: تا بتوانند مدل و الگويي عيني و مورد علاقه و احترام فرزندان باشند. اگر فرزندان به والدين علاقه داشته باشند حتماً از آنها الگوبرداري مي‌كنند. فراموش نكنيد فرزندان موفق و داراي اعتماد بنفس والديني موفق، متدين و آگاه دارند.

كسب مهارتهاي رفتاري و گفتاري بدون مدل و الگو كاري بسياري دشوار و گاهي غيرممكن مي‌باشد. پس بياييد پيش از پرداختن به فرزندان به تقويت توانايي‌هاي اخلاقي و رفتاري خود بپردازيم، تا الگويي قابل اعتماد و احترام براي فرزندانمان باشيم.

** انجام وظايف و تكاليف شرعي: احساس خوشايندي را در فرزندان ايجاد مي‌كند لذا زمينه‌هاي انجام تكاليف شرعي را براي آنان فراهم كنيد. و در اين راه خود پيشرو باشيد تا آنان پيرو باشند.

** ارتقاء سطح آگاهي و اطلاعات عمومي فرزندان در تقويت اعتماد بنفس آنان نقش بسيار مهم و مؤثري دارد: لذا ايجاد فضا و فرصت مناسب براي علاقمندي آنان به مطالعه كتب مناسب بويژه در حوزه مسائل ديني و اخلاقي و داستان زندگي انسان‌هاي موفق را فراموش نكنيد.

** تشويق كنيد به ديگران در چارچوب شرع و عرف احترام بگذارند.

** به آنان مسئوليت بدهيد: (خريد نيازمنديهاي منزل به آشپزي – خياطي – شستن خودرو – آموزش كوچكترها بوسيله بزرگترها و...)

** وسايل مستقل برايش تهيه كنيد – كمد لباس – سطل زباله – ساعت ...

** به دوستانش احترام بگذاريد.

احمد رزاقي

منبع : تبيان

انتهاي متن/

شنبه|ا|2|ا|ارديبهشت|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 142]