ميراث كهن در اوج فراموشي

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش خبري/بافت تاريخي خوسف چشم انتظار ثبت ملي/ ميراث كهن در اوج فراموشي
بافت تاريخي خوسف چشم انتظار ثبت ملي/ ميراث كهن در اوج فراموشي
خسوف - خبرگزاري مهر: بافت تاريخي شهر خوسف به عنوان يكي از اصيل ترين بافت هاي تاريخي ايران در آستانه فروريختن است و در حالي كه اين ميراث كهن هنوز در فهرست آثار ملي به ثبت نرسيده اين امر بهانه اي براي عدم توجه به آن شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، راز ماندگاري يك كشور در حفظ ميراث و سنتهاي نيكوي نياكان خود است و ايرانيان باستان و نيز دين مبين اسلام تاكيد زيادي بر حفظ سنت ها و ميراث نيكوي نياكان دارد و به آن سفارش زيادي كرده است به گونه اي كه يكي از روش هاي بهره مندي از ثواب نيكو بعد از مرگ بر جاي گذاشتن سنت و ميراث نيكو در ميان مردم است.

ايرانيان از روزگاران گذشته يعني دوران باستان تا به امروز همواره در طول تاريخ سعي كرده اند كه ميراث نيكوي گذشتگان خود را حفظ كنند كه يكي از ميراث هاي گرانبها بافت تاريخي شهر خوسف است كه از قرن هشتم هجري به جا مانده و اين بافت علاوه بر نشان دادن كهن بوم بودن تمدن مردمان سرزمين جنوب خراسان يكي از اولين روستاهاي ايران است، جايي كه انسانها براي نخستين بار يك جانشيني و زندگي متمدن خود را آغاز كردند.

اين بافت قدمتي به بلنداي عمر بزرگاني همچون ابن حسام دارد واگر ما اندكي به سيره و روش زندگي نياكامان اهميت دهيم بايد به اين واسطه اينكه روزي، بزرگي از دين در اين بافت نفس كشيده، پرورش يافته و قد برافراشته اين بافت را كه پل ارتباط ما با گذشتگان است را حفظ كنيم.

درحال حاضر اين بافت به دليل مشكلات آب هوايي در آستانه تخريب است و بعضي از قسمت هاي اين بافت به دليل فرسودگي بيش از حد و عدم توجه فروريخته است كه اگر مسئولان مربوطه توجه جدي به اين بافت نداشته باشند اين بافت تاريخي مي رود تا مانند بسياري از آثار تاريخي خراسان جنوبي در ورطه نابودي قرار گيرد و شايد فرداهايي بيش نمانده باشد تا آه و افسوس هايي براي از بين رفتن يادگاري ديگر از گذشتگان را از دل برآريم كه اين ميراث چند صد ساله نيز وجود ندارد كه مايه مباهات و افتخار ما باشد.

بافت تاريخي خوسف متولي ندارد

در همين زمينه محمد علي محمدي شهردار خوسف در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: با توجه به قدمت زياد بافت تاريخي شهر خوسف هيچ مسئولي براي نگهداري و احياي اين بافت وجود ندارد و ميراث فرهنگي نيز تنها به خانه هايي كه ثبت كرده آن هم به صورت محدود رسيدگي مي كند و نه تنها به اين اماكن توجهي ندارد بلكه موجب شده كه مردم نتوانند خانه هاي ويران شده را مرمت كنند و موجب اختلاف شده است.

وي افزود: بافت تاريخي در حاشيه خيابان مطهري شهر خوسف و بخشهاي ديگر دچار فروريختگي شده و اين بافت در صورت عدم توجه به زودي به صورت كامل فرو خواهد ريخت.

شهردار خوسف با بيان اين كه هيچ متولي براي بافت تاريخي خوسف وجود ندارد، گفت: اين ميراث كهن مردمان جنوب خراسان است كه در جلوي چشم همگان از بين مي رود.

محمدي ياداورشد: اگر بي توجهي به بافت تاريخي واماكن به همين صورت ادامه يابد اين بافت از بين مي رود و ديگر آيندگان ما ميراثي ندارند و از گذشتگان چيز نخواهند ديد بنابراين بحران هويت در انتظار آيندگان است.

بافت تاريخي خوسف كه تا كنون در برابر جريانات شهرنشيني مقاومت و هويت تاريخي‌ خود را حفظ كرده‌، ديگر تاب هجوم ساخت و سازهاي جديد را نياورده و در حال نابودي تدريجي است.

بافت تاريخي خوسف متأثر از شرايط اقليمي و جغرافيايي محيط است، خانه‌هاي گلي، پوشش گنبدي، حياط مركزي، بادگيرها، اطاق‌هاي دور تا دور حياط، هشتي‌ها و دهليزها، ديوارهاي قطور، حوض و باغچه وسط حياط به صورت هماهنگ و يكنواخت از ويژگي‌هاي معماري خانه‌ هاي بوده كه مطابق با اقليم منطقه به وجود آمده است.

تراكم خانه‌ ها و كوچه‌ هاي پرپيچ و خم و همچنين بادگيرها از شاخص‌هاي عمده بافت تاريخي خوسف بوده كه جهت مقابله با اوضاع اقليمي منطقه به وجود آمده است، در بافت خوسف بناهايي همچون قلعه، آب انبار، مسجد، حسينيه، حمام و خانه‌ هاي قديمي وجود دارد كه اكثرا متعلق به دوره صفويه است.

بافت تاريخي خوسف به دليل استفاده از سازه‌هايي هماهنگ با محيط اقليم نقش بسيار مهمي در صيانت از معماري سنتي ايراني دارند كه همين امر ضرورت حفاظت از آن‌ را بيشتر و بيشتر مي ‌كند.

به گفته بسياري از كارشناسان و مسئولان امر نخستين قدم براي حمايت از اين بافت ارزشمند تاريخي ثبت آن‌ در فهرست آثار ملي است و اجراي ضوابط و قوانيني كه اين بافت را دوباره زنده كند.

لزوم ثبت ملي بافت تاريخي خوسف

معاون حفظ، احياء و ثبت آثار تاريخي اداره كل ميراث فرهنگي خراسان جنوبي نيز در گفتگو با مهر، با اشاره به اينكه از نظر تاريخي خوسف يكي از كهن ‌ترين و قديمي ‌ترين شهرهاي جنوب خراسان محسوب مي شود، اظهاركرد: وجود بافت قديمي با آثار تاريخي ارزشمند از ويژگي‌هاي شاخص اين شهر محسوب مي شود.

حميد حلاج مقدم با بيان اينكه بافت تاريخي خوسف از جمله بافت هاي قديمي و بارزش در كشور است، ادامه داد: متاسفانه اين بافت تاريخي هنوز در فهرست آثار ملي كشور به ثبت نرسيده است تا اعتبارات و ضوابط خاص قانوني را براي حفظ و احيا داشته باشد.

وي با تاكيد بر اينكه بافت تاريخي خوسف تمامي شرايط براي ثبت ملي را دارد، بيان كرد: روند ثبت آثار تاريخي طولاني است و هنوز اين اثر ماندگار استان در فهرست آثار تاريخي كشور قرار نگرفته است و ميراث فرهنگي پيگيري هاي لازم را براي ثبت اين ميراث كهن كوير را دارد.

اين مسئول با بيان اينكه با ثبت اين بافت اعتبارات ويژه براي آن در نظر گرفته مي شود، بيان داشت: بافت تاريخي خوسف به دليل اين انكه هنوز متروكه نشده و زندگي در آن جاري است نيازمند توجه ويژه است.

وي با بيان اينكه طرح راهبري بافت تاريخي خوسف از سال 85 آغاز شده و در دست اجرا است، تصريح كرد: در سال 89 و بر اساس قانون چهارم برنامه توسعه، سازمان ميراث فرهنگي محدوده تاريخي شهر خوسف را مشخص و به وزارت كشور ابلاغ كرده است.

وي عنوان كرد: بر اساس اين قانون وزارت كشور موظف است تشكيلات ويژه اي را در شهرداري ها تحت عنوان شهرداري ويژه بافت تاريخي مشخص كند كه تا كنون عملياتي نشده است.

وي اظهار اميدواري كرد: اين اقدام در سالهاي اوليه قانون برنامه پنجم توسعه محقق شود تا روند رسيدگي براي حفظ و احياء اين گونه بافت ها سرعت بيشتري پيدا كند.

اعتبارات بافت تاريخي خوسف ابلاغ نشده است

حلاج مقدم با بيان اينكه تا كنون نيز ميراث فرهنگي حسب وظيفه اقدامات مرمتي را در بسياري از بناهاي تاريخي شهر خوسف انجام داده است، افزود: در بافت تاريخي خوسف 12 اثر ثبت شده ملي وجود دارد كه مرمت و احياء آنها در دستور كار ميراث فرهنگي قرار دارد.

معاون حفظ، احياء و ثبت آثار تاريخي اداره كل ميراث فرهنگي خراسان جنوبي گفت: مرمت مسجد جامع خوسف، آرمگاه ابن حسام خوسفي و تعدادي از خانه هاي تاريخي اين شهر كه در بافت تاريخي قرار داشته اند تا كنون انجام شده است.

وي از اختصاص 70 ميليون تومان از اعتبارات ملي سازمان ميراث فرهنگي براي بهسازي بافت تاريخي خوسف در سال جاري خبر داد و گفت: اين اعتبار تا كنون به ميراث فرهنگي ابلاغ نشده است.

وي با بيان اينكه طرح جامع و تفضيلي شهر خوسف هم اكنون در دست تهيه است، ادامه داد: طرح راهبري بافت تاريخي خوسف نيز در اين طرح گنجانده خواهد شد تا از موازي كاري ها جلوگيري و براي توسعه و احياء بافت با ارزش خوسف اقدامات موثري با كمك مسئولان محلي صورت گيرد.

اگر چه تا كنون ثبت آثار تاريخي دردي را براي حفظ و نگهداري از بناهاي تاريخي دوا نكرده و نخواهد كرد اما شايد با ثبت اين بافت گردشگران داخلي به سراغ آن بروند و مورد توجه مسئولان قرار گيرد و بارقه اميدي براي رونق دوباره زندگي در بافت تاريخي خوسف مهيا شود.

اميد است مسئولان مربوطه در استان براي ايجاد زيرساخت‌هاي گردشگري در اين بافت تاريخي سرمايه‌ گذاري كنند تا جاذبه‌ هاي گردشگري آن تقويت شود و روستاييان نيز منبع درآمد داشته باشند تا اينكه اين ميراث كهن گذشتگان از سكنه خالي نشوند.

كه اگر چنين نباشد ديري نخواهد پاييد كه فرهنگ ايرانيان را تنها در كتاب ها خواهيم خواند و ديگر چيزي از بناهاي با شكوه دوره اسلامي در ايران و خراسان جنوبي باقي نخواهند ماند تا مايه رواج گردشگري بين المللي در كشور و مايه مباهات ايرانيان باشد.

...............................

گزارش: فاطمه زيراچي

© 2003 Mehr News Agency .

يکشنبه|ا|30|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 279]