مراقبت هاي خانواده محور از كودك بيمار

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: مراقبت هاي خانواده محور از كودك بيمار
مراقبت از كودك بيمار جزو سخت ترين وظايف والدين محسوب مي شود. والدين بايد علاوه بر تامين نيازهاي پزشكي و درماني نيازهاي عاطفي كودك را نيز برآورده كنند و از طرفي به دليل محدوديت فعاليت و كم تواني كودك بيمار زمان بيشتري را صرف پرستاري از وي كنند. اگر چه والدين مي توانند از دوستان و فاميل در اين زمينه كمك بگيرند اما بيشترين بار مسئوليت متوجه پدر و به خصوص مادر است. به دليل اهميت موضوع پرستاري از كودك بيمار با اعظم قاسم پور كارشناس ارشد پرستاري كودك و نوجوان گفت وگو كرديم. در ابتداي اين گفت وگو وي به تعريف بيماري مزمن مي پردازد و مي گويد: وقتي فرد بيش از سه ماه در سال به دليل بيماري از انجام فعاليت هاي روزانه بازماند و يك ماه از اين مدت را در بيمارستان بستري باشد وي مبتلا به بيماري مزمن است.همچنين سازمان بهداشت جهاني كودكان با نيازهاي خاص را كودكاني مي داند كه در معرض خطر بيماري هاي مزمن، جسمي، رفتاري و عاطفي قرار دارند و نياز اين افراد هم از نظر نوع و هم از نظر گستردگي بيشتر از ساير كودكان است.

وي با بيان اين موضوع كه در گذشته شناسايي كودكان مبتلا به بيماري هاي خاص به سختي انجام مي شد و اين كودكان عمر طبيعي كوتاه تري داشتند، مي افزايد: در حال حاضر با پيشرفت فناوري هاي پزشكي از آمار مرگ و مير اين بيماران به ميزان قابل توجهي كاسته شده و طبيعتا تعداد اين كودكان افزايش يافته است.بنابراين در زمينه نحوه نگه داري از اين كودكان بايد اطلاع رساني بيشتري شود. قاسم پور با اشاره به اين كه در نگه داري و مراقبت خانواده محور، بيشترين مسئوليت نگه داري و مراقبت از كودك بيمار برعهده خانواده است، افزود: شايع ترين بيماري هاي مزمن در دوران كودكي كه باعث ناتواني و معلوليت كودك مي شود، بيماري هاي تنفسي از جمله آسم است و اختلالات گفتاري و حسي و اختلال سيستم عصبي و رواني و ذهني از ديگر مشكلات شايع در كودكان است.

به گفته وي اختلالات ذهني و عصبي يك ششم كل معلوليت هاي دوران كودكي را شامل مي شود.

اين بيماري ها را كه جزو بيماري هاي ناتوان كننده به شمار مي آيد مي توان از ۲جنبه بررسي كرد: يكي تاثير اين بيماري ها بر سلامت و كارآيي كودك و ديگري تاثير آن بر عملكرد خانواده است. اين بيماري ها تاثير بسيار سوئي بر سلامت و كارايي كودك دارد. كودكان مبتلا به بيماري هاي مزمن بيشتر از ديگر كودكان در بيمارستان بستري مي شوند، غيبت آنان از مدرسه بيشتر است واز بازي كردن در مدرسه محروم اند.

اين كودكان به دليل داشتن اختلالات رفتاري ترك تحصيل مي كنند.از طرفي اين بيماري ها بر عملكرد خانواده كودك نيز تاثير مي گذارد. در چنين مواقعي خانواده ها نگراني زيادي دارند اطمينان نداشتن از آينده كودك و مشكلات تامين هزينه هاي درماني و آموزشي خانواده را مضطرب مي كند. اين خانواده ها به همدردي عاطفي نياز دارند اما اطرافيان و اجتماع واكنش هاي مختلفي نشان مي دهند و برچسب هاي خاصي به اين كودك و خانواده او مي زنند. خانواده دچار انزواي اجتماعي مي شود. اين انزوا به نوبه خود باعث از بين رفتن فرصت هاي اجتماعي براي اعضاي خانواده مي شود و خواهران و برادران كودك ناتوان احساس ناراحتي مي كنند.

مراقبت هاي خانواده محور

در واقع در مراقبت هاي خانواده محور، خانواده كودك بيمار چه در بيمارستان و چه در منزل وظايف پيچيده و حساسي دارد.

بايد گفت: هدف از مراقبت هاي خانواده محور از كودك بيمار، كاهش تظاهرات بيماري و ارتقاي ظرفيت هاي حركتي، رواني و اجتماعي كودك است.به گفته قاسم پور، خانواده علاوه بر تأمين نيازهاي كودك بيمار بايد تأثير اين شرايط را بر ديگر اعضاي خانواده نيز در نظر بگيرد و در پي اتخاذ راهكاري براي رفع مشكلات احتمالي باشد. يكي از اصول كليدي مراقبت هاي خانواده محور مشاركت اعضاي خانواده در مراقبت از كودك بيمار با نيازهاي خاص است. اين كار موجب احساس مسئوليت و همكاري موثر اعضاي خانواده مي شود.

جايگاه كودك بيمار در خانواده

موضوع ديگري كه بسياري از خانواده ها از آن غفلت مي كنند اين است كه زندگي بايد روال عادي خود را داشته باشد.

در اين روش برنامه هاي مراقبتي از كودك بيمار و ناتوان، مطابق برنامه خانواده اجرا مي شود نه اين كه خانواده خود را با نيازهاي كودك هماهنگ كند به عبارت ديگر بايد كودك به جريان طبيعي زندگي در خانواده و اجتماع بازگردد تا بتواند جايگاه خود را بيابد و با همسن و سال هاي خود ارتباط برقرار كند. اين امر فرصت اجتماعي شدن كودك بيمار را فراهم مي كند. در اين شرايط نحوه ايجاد و تعامل كودك بيمار با كودكان سالم فراهم مي شود و كودكان ياد مي گيرند كه چگونه به كودك بيمار احترام بگذارند و او را با نيازهاي خاصش در جمع خود بپذيرند.اين شرايط بر نحوه واكنش خانواده نسبت به شرايط بيمار نيز تأثير مي گذارد.در مسير تكامل طبيعي كودك هر چه خانواده با كودك بيمار خود عادي برخورد كند، كودك در خانه و جامعه از اعتماد به نفس بيشتري برخوردار مي شود.وي با تأكيد بر آموزش خانواده ها در خصوص درمان بيماري مي افزايد: در كنار آموزش خانواده در خصوص روش هاي مهار و كنترل بيماري و نحوه مصرف صحيح دار و ،كودكان نياز به مراقبت هاي پزشكي نيز دارند.

اين كودكان بايد كارت هويت يا دستبندهاي شناسايي براي خارج از منزل همراه خود داشته باشند تا در شرايط ضروري بتوان از اين اطلاعات استفاده كرد و امدادگران بتوانند با اطلاعات موجود كمك هاي لازم را ارائه دهند.قاسم پور مي افزايد: يكي از بيماري هاي شايع به خصوص در فصل سرما تب و بيماري هاي عفوني است كه اگر خانواده نداند كه چگونه تب كودك را پايين بياورد چه بسا باعث حمله صرع در كودك شود از جمله بيماري هاي مزمن مي توان به تشنج و اختلال عصبي اشاره كرد كه در بين آن صرع و فلج مغزي شايع تر است.

صرع كودكان

كودكاني كه به صرع مبتلا هستند در تمام دوران زندگي با اين بيماري درگيرند اگرچه ممكن است اين بيماري بعد از ۲ سال كم كم رفع شود اما در بعضي كودكان حمله هاي صرع تا بزرگسالي ادامه دارد.در اين موارد خانواده ها بايد عوامل محرك بيماري را بشناسند عواملي از قبيل استرس، گرسنگي، قرار گرفتن در معرض نور خورشيد، اتاق تاريك، قرار گرفتن در برابر تلويزيون و...

از طرفي رعايت رژيم غذايي با ميزان بالاي چربي براي كودكان مبتلا به صرع ضروري است. بايد به اين نكته توجه داشت كه ميزان مصرف چربي بايد به گونه اي باشد كه به اضافه وزن و چاقي كودك منجر نشود. مصرف ميوه و سبزي نيز در برنامه غذايي كودك بيمار بايد افزايش يابد.

مراقبت از كودك مصروع

مطلب ديگر كه خانواده بايد متوجه آن باشد مراقبت هايي است كه هنگام حمله صرع ضروري است. اين موارد عبارت است از:

پرهيز از پاشيدن آب روي صورت كودك

پرهيز از نگه داشتن به اجبار كودك در حال تشنج

قرار ندادن اشياي سخت بين دندان

در هنگام حمله صرع كودك را به پهلو بخوابانيد و سعي كنيد دماي بدنش بالاتر از ۳۸ درجه نرود. لباس هاي تنگ، كمربند او را باز كنيد و اگر عينك به چشم دارد، عينكش را برداريد. او را در مكان امن بدون هيچ وسيله و اسباب بازي قرار دهيد و به او اجازه دهيد تا استراحت كند. كودك در اين مواقع ممكن است دچار اختلال در دفع ادرار و مدفوع شود. مدت زمان تشنج در برخي موارد از چند ثانيه بيشتر نمي شود اما گاه تا ۱۰ دقيقه نيز طول مي كشد. نكته مهم ديگر اين است كه نبايد مصرف داروها را قطع كرد حتي اگر علايم تشنج وجود نداشته باشد زيرا موارد زيادي از تشنج و حمله هاي صرع به دليل قطع خودسرانه مصرف داروها گزارش شده است.

اين كودكان بايد از شنا و ورزش هاي تماسي مانند فوتبال اجتناب كنند و خانواده بايد مسئولان مدرسه را در جريان بيماري كودك قرار دهند.

بيماري خوني كودكان

بيماري هاي مزمن خوني كودكان مانند تالاسمي، هموفيلي و... نياز به مراقبت هاي خاص دارد. زيرا همان طور كه مي دانيم خون مايع حياتي است كه هر يك از سلول هاي آن وظيفه منحصر به فردي را بر عهده دارد و طبيعتا كودكي كه دچار اختلالات خوني است نيازهاي ويژه اي دارد. در كودكاني كه مشكل انعقاد خون دارند تنها يك برخورد فيزيكي باعث جراحت و خون ريزي مي شود. در چنين مواقعي بايد خانواده مراقبت هاي ويژه اي را اتخاذ كند. يكي از اين سيستم هاي مراقبتي تحت عنوان «Rice» شناخته شده است كه «R» مخفف استراحت «i» به معني استفاده از يخ در محل خونريزي و «c» كمپرس يا وارد آوردن فشار (نه ماليدن) روي زخم است و «E» به معناي بالا گرفتن عضو خون ريزي كننده است.والدين اين كودكان بايد متوجه باشند كه مراقبت هاي بهداشتي اهميت خاصي دارد زيرا خون ريزي باعث عفونت خواهد شد.رژيم غذايي اين كودكان حتما بايد سرشار از پروتئين و ويتامين باشد اين كودكان نبايد در مكان هاي شلوغ قرار بگيرند زيرا احتمال عفونت بيشتر مي شود.

آسم كودكان

مهم ترين نكته درباره اين كودكان بيماري هاي تنفسي و فصلي است كه مهم ترين آن آسم است. در چنين مواردي نوشاندن مايعات گرم مانند شير و چاي ضروري است.بايد خانواده آموزش لازم را براي تخليه ترشحات ريه و بيني به كودك بدهد.بدين ترتيب كه با يك دم عميق و سپس سرفه خلط سينه جدا شود. بالا بودن رطوبت محيط نيز ضروري است.تنها در موردي كه كودك دچار خروسك شده نياز به استفاده به بخور سرد است تا التهاب مجاري تنفسي كاهش يابد.رژيم غذايي نيز بايد پركالري باشد و ويتامين در برنامه غذايي اين كودكان از ضرورت هاست چرا كه كودك در طول بيماري اشتهاي خود را از دست مي دهد.به گفته وي خانواده ها مي توانند اطلاعات بيشتر درباره بيماري كودكان و مراقبت هاي لازم را از پزشك خود سوال كنندوراهنمايي بگيرند.

يکشنبه|ا|16|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1566]