اهميت اربعين

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: اهميت اربعين
حامد علي اكبرزاده
مسأله اربعين به طور كلي و اربعين سيدالشهداء(ع) به طور خاص، نه تنها از جنبه اجتماعي و تاريخي مي تواند مورد بحث قرار گيرد، بلكه روايات و احاديث نيز بر اين مهم تأكيد دارند. از پيامبر اكرم(ص) نقل شده كه زمين تا چهل روز بر مومن گريه مي كند (بحارالانوار، ج2، ص 679) و درباره امام حسين(ع) نيز از امام صادق(ع) روايت شده كه آسمان تا چهل روز بر حسين(ع) خون گريست و زمين چهل روز با سياهي و تيرگي گريه كرد و خورشيد چهل روز با كسوف و سرخي خود گريست و فرشتگان آسمان چهل روز گريه كردند و... (مستدرك الوسائل ص 215).
اين روايات بر عظمت قيام حسين(ع) دلالت دارند و گوياي اين مسأله هستند كه در شهادت سالار شهيدان نه تنها انسان ها، بلكه تمام مخلوقات عالم دچار تأثر و خون و غم شدند و اين مسأله اي دور از ذهن و غيرقابل باور نيست، چه آنكه در قرآن مي خوانيم «يسبح لله ما في السموات و ما في الارض...»(جمعه، 1) آنچه در زمين و آسمان هاست، تسبيح خدا را مي گويد و آنچه كه تسبيح خدا را مي تواند بگويد، قطعا مي تواند براي شهادت بهترين اولياي الهي و يارانش محزون و متأثر باشد و حتي بگريد. اما اينكه حقيقت اين تأثر در موجودات عالم چيست، در حيطه علم انسان عادي قرار نمي گيرد.
اهميت اربعين
مسأله اربعين حسيني و اقامه عزا و مجالس ذكر مصيبت در روايات مورد تأكيد قرار گرفته است تا آنجا كه از امام حسن عسگري(ع) نقل شده است كه علامات مؤمن پنج چيز است: اقامه پنجاه و يك ركعت نماز در روز (17 ركعت واجب و به همراه نوافل آن)، زيارت اربعين، آشكار گفتن بسم الله الرحمن الرحيم، به دست كردن انگشتر به دست راست و پيشاني بر خاك ساييدن. (كامل الزيارات ص 90) اين روايت نشان از اهميت مسأله اربعين در مكتب تشيع دارد، اگر چه برخي خواسته اند در دلالت اين روايت خدشه وارد كنند و بگويند منظور از «زياره الاربعين» زيارت چهل فرد مومن است، اما اين به نوعي كج فهمي است و اهل فن مي دانند اگر منظور حديث، زيارت چهل مؤمن بود، مي بايست الف و لام در ابتداي اربعين ذكر نمي شد و گفته مي شد: «زياره اربعين»، اما وقتي الف و لام عهد ذكر گردد، معلوم مي شود همان زيارت اربعين معهود و معروف، مدنظر است كه يكي از نشانه هاي ايمان و محبت نسبت به ائمه(ع) است.
فلسفه يادآوري اربعين
نكته ديگري كه درباره اربعين حسيني بايد مورد توجه قرار گيرد، اين است كه همه به خوبي مي دانيم بر مبناي روايات در ميان ذوات مقدسه ائمه معصومين(ع)، امام حسين(ع) جايگاهي خاص دارد و اگرچه معصومين(ع) كشتي نجات محسوب مي شوند اما كشتي نجات اباعبدالله(ع) وسيع تر و سريع تر از همه است، چرا كه خون پاك آن حضرت اسلام ناب را بيمه كرد و آن حضرت به نوعي بزرگ ترين احياگر اسلام حقيقي است. از همين رو اربعين شهادت آن بزرگوار نيز بيش از ساير معصومين(ع) مورد توجه قرار مي گيرد و حتي براي وجود مقدس پيامبر اسلام(ص) و اميرالمؤمنين(ع) نيز مسأله اربعين رحلت و شهادت مورد توجه قرار نگرفته است، چرا كه يادآوري اربعين شهادت حسين(ع) خوني تازه را در رگ هاي شيعيان به جريان مي اندازد و همگان را به قيام براي خدا چه به صورت فردي و چه به صورت جمعي دعوت مي كند، همچنانكه قرآن نيز موعظه اصلي خويش را همان قيام براي خدا(فردي و اجتماعي) مي داند: «قل انما اعظكم بواحده ان تقوموالله مثني و فرادي»
در هر حال مسأله اربعين و اقامه عزا براي سالار شهيدان در اين روز از جايگاه والايي برخوردار است، چه آنكه اين عمل از علامات مؤمن شمرده شده و بزرگان دين نيز در اين رابطه متفق القول بوده اند. شاهد بر اين مطلب اينكه شيخ طوسي(ره) در كتاب التهذيب در باب زيارت امام حسين(ع) به همين حديثي كه ذكر شد، اشاره مي كند، يا در مصباح المتهجد درباره ماه صفر مي گويد: در بيستم آن بازگشت حرم ابي عبدالله(ع) از شام به مدينه و ورود جابربن عبدالله انصاري به كربلا جهت زيارت ابي عبدالله(ع) است، او نخستين زائر بود و زيارت او زيارت اربعين بود. ابوريحان بيروني نيز گفته است: در بيستم صفر سر به بدن بازگردانده شد و با آن دفن شد، در اين روز زيارت اربعين وارد شده و روز بازگشت حرم حسين(ع) از شام است. علامه حلي نيز در المنتهي مي فرمايد: زيارت حسين(ع) در بيستم صفر مستحب است. مرحوم مجلسي نيز همين حديث را درباره اربعين نقل مي كند و شيخ يوسف بحراني در كتاب حدائق به همين حديث اشاره دارد. علماي ديگري همچون شيخ عباس قمي، شيخ مفيد، ملامحسن فيض كاشاني و شيخ بهائي نيز مسأله اربعين را پذيرفته و به تعظيم آن تشويق كرده اند.
واقعه اربعين
درباره اتفاقات روز اربعين در كتب مختلف نقل قول هاي فراوان و مختلفي وجود دارد اما از آنجا كه كتاب لهوف مرحوم سيدبن طاووس در اين ميان از اعتبار و جايگاه بالاتري برخوردار است، واقعه اربعين را از اين كتاب نقل مي كنيم. مرحوم سيدبن طاووس مي گويد: وقتي كاروان زنان و فرزندان و عيال حسين(ع) از شام به طرف مدينه حركت كردند و به عراق رسيدند، به راهنماي خود گفتند: ما را از راه كربلا ببر. پس، از راه كربلا آنها را برد تا به قتلگاه شهيدان رسيدند. در آنجا جابربن عبدالله انصاري را با جماعتي از بني هاشم و مرداني از خاندان رسالت ديدند كه براي زيارت قبر امام حسين(ع) آمده بودند- و اين در يك وقت و زمان اتفاق افتاد- آنها سخت گريستند و ناله و زاري كرده و بر صورت خود سيلي زده و ناله هاي جانسوز سر دادند و زنان روستاهاي مجاور نيز به آنان پيوستند و چند روزي در آنجا به عزاداري پرداختند. (لهوف، 255)

پنجشنبه|ا|22|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 161]