سنتي كهن،سرشار از باورهاي ديني و نذر و نيازها«سمنو پزان» در قزوين

واضح آرشیو وب فارسی:سياست روز: سنتي كهن،سرشار از باورهاي ديني و نذر و نيازها«سمنو پزان» در قزوين

گروه شهرستانها: پخت سمنو از سنت‌هاي بسيار كهن مردم قزوين بشمار مي‌رود و امروزه در مناطق قديمي شهر اين سنت به شكل اعتقادي و مذهبي انجام مي‌شود. ‌
قبل از فرارسيدن نوروز، از اعمالي كه كم و بيش در گوشه و كنار مناطق مختلف ايران به چشم مي‌خورد مراسم سمنوپزان است. ‌
پختن سمنو با آداب خاصي انجام مي‌شود و اين سمنوپزان نه تنها براي درست كردن يكي از اجزاي سفره هفت سين، بلكه، نذري براي برآورده شدن حاجات نيز به شمار مي‌رود. شهروندان قزويني معتقدند، صاحب اصلي ديگ سمنو حضرت فاطمه زهرا(س) است و اين كار با حضور تعداد زيادي از زنان انجام مي‌گيرد. براي پخت سمنو مرغوبترين محصول گندم سال انتخاب مي‌شود. اين سنت كه منتسب به حضرت فاطمه زهرا (س) دخت گرامي رسول اكرم (ص) است، با پاك كردن گندم و شستن آن آغاز مي گردد.
پس از شستن و خيس كردن گندم،هر روز دو تا سه بار شسته و آب آن تازه مي‌شود. با توجه به سردي و گرمي هوا، طي سه تا پنج روز جوانه گندم مي‌رويد، سپس گندم را به دو صورت يا استفاده از چرخ و يا كوبيدن آن را له و آب آن را خارج مي كنند.
براي پخت سمنو آرد گندم را در سه مرحله تفت داده و بعد با شيره استخراج شده از جوانه گندم و آب مخلوط مي‌شود. در اين مرحله تا زمان تغيير رنگ مخلوط از سفيد به قهوه اي، سمنو به مدت ‌24 ساعت با كفگيرهاي مخصوص هم زده مي‌شود. باني مراسم پخت سمنو و شخص نذر كننده، مواد و ابزار مورد نياز را آماده مي‌كند.
ديگهاي سمنو معمولا‌ از صبح بار گذاشته شده و با توجه به زحمت زياد و نياز به مشاركت چند نفر براي هم زدن آن، پخت يك نوع آش نيز در ظهر يا بعد ازظهر همزمان با پخت سمنو آغاز مي‌شود. با گفتن "بسم الله" اجاق روشن و شروع به پخت شيره‌هاي گندم در ديگ مي‌شود و نزديكان و همسايگان در ساعتي مقرر با گل و شيريني به محل سمنو پزان آمده و به اين ترتيب بر شگون و بركت مجلس مي‌افزايند. صاحب خانه كه نذر دار اصلي و گاه طباخ سمنو است، كفگير يا ملا‌قه بلند را با دو دست مي‌گيرد و چند دور با آن، سمنو را هم مي‌زند و پس از آن،‌زن‌هاي حاضر، يكايك همين كار را مي‌كنند.

خواندن دعا توسل
خواندن زيارت نامه حضرت زهرا(س) و دعاي توسل بر شكوه و معنويت اين سنت مي‌افزايد. در مراسم سمنو پزان يك نفر وظيفه پذيرايي از ميهمانان و يك نفر مامور اسفند دود كردن است و با ورود هر يك نفر به جمع، اسفند دود مي‌شود زيرا مردم عقيده دارند سمنو به نظر افراد بسيار حساس است و بايد از هر نظر بدي مصون بماند. در پخت سمنو و نذري‌هايي از اين دست، عده اي از دوستان و آشنايان كه داراي نذري هستند و يا حتي حاجتي دارند، صاحب نذر و باني پخت سمنو را از پيش خبر مي‌كنند و او را از نيت و تصميمشان مبني بر آوردن بعضي لوازم مورد نياز سمنو مانند بادام، گردو،‌پسته و فندق و يا حتي آرد، با خبر مي‌نمايند و او نيز موظف است كه آنها را در زمان مناسب به مراسم سمنو پزان فرا خواند.
پس از هم زدن، زماني كه سمنو به جوشيدن "وغل غل‌ " افتاد زن‌هايي كه نذر ريختن پسته يا بادام و... در ديگ سمنو دارند، با ذكر صلوات نذري خود را مشت مشت در آن مي‌ريزند و پس از افزودن مقدار متناسب از آرد، دوباره آن را با سلا‌م و صلوات هم مي‌زنند و پس از آن كفگير را به كنار گذاشته و سمنو را "دم" مي‌كنند و روي ديگ را با مقداري آتش و خاكستر مي‌پوشانند. در اين شب و در بعضي از محافل (با توجه به ميل و ميزان نذر باني مراسم) فردي مداح يا روضه خوان دعوت مي‌شود كه به مداحي و روضه خواني مي‌پردازد و معولا‌ در اين مراسم روضه حضرت فاطمه زهرا خواند مي شود پس از دم كشيدن سمنو و در ديگ را گذاشتن، تعدادي از بانوان حاضر، نزديك ديگ و بعضي در منزل باني مراسم، بيدار مي‌مانند و به ذكر و دعا و ثنا مي‌پردازند و پيش از نماز صبح نيز دو ركعت نماز حاجت به جا مي‌آورند.
حاجت‌هاي خود را به شفاعت حضرت فاطمه زهرا (س) از خداوند مي‌خواهند و با خود عهد مي بندند كه اگر نيازشان برآورده شد، سال ديگر در سمنوپزان ديگري، دو يا چند برابر آرد يا پسته يا بادام خواهند آورد و يا خود باني پخت سمنو خواهند شد. صبح روز موعود با سلا‌م و صلوات و دلهايي پر از حاجت در ديگ طي مراسمي خاصي برداشته شده و سمنو در بين مردم پخش مي‌شود. يكايك زنان حاضر، كاسه اي به دست گرفته و مقداري از آن را براي اهالي، همسايگان و حتي كسبه محل به عنوان "نذري" مي‌برند و قسمتي از مانده سمنو را صاحب مجلس، براي سفره هفت سين نوروز خود نگه مي‌دارد كه مايه تبرك و نشاط است. ظرف سمنو به هركس كه داده مي‌شود سمنو گيرنده متقابلا‌ هديه‌اي مانند نبات،شكر يا نقل در آن مي‌گذارد و به صاحب سمنو بر مي‌گرداند.

يکشنبه|ا|18|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سياست روز]

[مشاهده در: www.siasatrooz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 213]