اهمیت گات.ها در شناخت آئین زرتشت

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مادر او دوغدو دختر فری.هیم.رَوا و پدر وی پوروش اسپ نام داشتند.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵] نام خانوادگی زرتشت اسپنتمان بود.[۱۶] حاصل ازدواج پوروش اسپ و دوغدو پنج پسر بود که زرتشت سومین آن.هاست.[۱۷]
زرتشت سه بار ازدواج کرده بود. نام زن نخست و دوم او ذکر نشده.است، زن سوم او هووی نام داشته، هووی از خاندان هووگوه و بنابر روایات سنتی دختر فرشوشتر، وزیر کی گشتاسپ شاه کیانی بوده.است.
زن نخست او پسری به نام ایست واستر و سه دختر به نام.های فرینی و ثریتی و پوروچیستا داشت.[۱۸] زرتشت در گاتاها از ازدواج دختر سوم خود یاد می.کند و روایات بعدی، شوهر او را جاماسب می.نامد. از همسر دوم زرتشت، دو پسر به نام.های اورْوْتَتْ.نَرَه و هْوَرْچیثْزَه به دنیا آمده،[۱۹] و ظاهراً از زن سوم فرزندی نداشته.است.[۲۰]
نخستین کسی که به زرتشت ایمان آورد، میدیو ماه بود، که فروردین یشت[۲۱] از او نام می.برد. وی در روایات سنتی، پسرعموی زرتشت به شمار آمده.است.[۲۲] [۲۳]
قدیم.ترین و مقدس.ترین قسمت اوستا کتاب دینی زرتشتیان، گات.ها می.باشد. از زمان.های بسیار قدیم گات.ها را سخنان و اشعار خود زرتشت می.دانستند.[۲۶] اوستایی که اکنون در دست است تنها یک چهارم کتابی است که در دورهٔ ساسانیان وجود داشته.است.[۲۷] اوستا در شکل کنونی خود شامل پنج بخش است. بخش.های اوستا عبارتند از :
یسنا به معنی پرستش و نیایش است و مهمترین قسمت اوستاست. سخنان زرتشت موسوم به گات.ها، در آن گنجانده شده.است. کلاً شامل ۷۲ فصل یا هات است.[۲۸] ویسپرد شباهت تامی به یسنا دارد و همراه آن در مراسم دینی خوانده.می.شود.[۲۹] یشت.ها از برای ستایش پروردگار و نیایش امشاسپندان و فرشتگان و ایزدان است. از نظر قدمت زبانی احتمالاً چند سده با عهد گات.ها اختلاف زمانی دارد.[۳۰] [۳۱] یشت.ها گروهی از متن.های کهن هستند که از راه تلفیق در گنجینهٔ آیین زرتشتی گنجانده شده.اند.[۳۲] وندیداد به معنی قانون است. این بخش شامل بسیاری از قوانین مذهبی و احکام دینی زرتشتیان می.شود. تألیف آن معمولاً به پس از دورهٔ هخامنشی نسبت داده.می.شود.[۳۳] زبان و سبک و انشاء وندادید با این فرض که همهٔ کتاب از دورهٔ اول اشکانی است، کاملاً سازگار است.[۳۴] خرده.اوستا به معنی اوستای کوچک است. برای شرح نماز، ادعیه، روزهای متبرک ماه و اعیاد مذهبی سال و سایر مراسم مثل سدره.پوشی و کستی بستن کودکان، عروسی، سوکواری و غیره درست شده.است. این قسمت از اوستا در زمان شاپور دوم شاه ساسانی بین سال.های ۳۱۰ تا ۳۷۹ و توسط آذربد مهر اسپند تألیف شده.است گات.ها کهن.ترین اثری است که از روزگاران پیشین برای ایران باقی مانده.است و از حیث صرف و نحو و زبان و تعبیر و فکر با سایر قسمت.های اوستا فرق دارد. قطعاتی که دلیل سخن.گوئی خود زرتشت است، در گات.ها بسیار دیده می.شود. چنان که در شش تا از گات.ها سراینده به عنوان اول شخص از خود یاد می.کند.[۳۶] به دلیل تصرفاتی که به خصوص در دورهٔ ساسانی، در آئین زرتشت، کرده.اند، گات.ها منبع بسیار معتبری برای شناخت عقاید اصلی زرتشت به شمار می.رود.[۳۷] فصل.های یسنا، هات نامیده می.شوند. کل گات.ها ۱۷ هات است و شامل ۲۳۸ بند و ۸۹۶ بیت و ۵۵۶۰ کلمه است. گات.ها منظوم است و از جهت وزن شعر و تعداد مصراع.ها در هر بند، به ۵ بخش به شرح زیر تقسیم شده.است. اهنود به معنی سرور و مولا است. اهنود از هات ۲۸ یسنا شروع می.شود. اشتود به معنی سلامت و عافیت است. سپنتمد به معنی خرد مقدس است. وهوخشتر به معنی اقتدار نیک و کشور خوب است. وهیشتواشت به معنی بهترین خواسته و نیکوترین ثروت است.[۳۸] به سبب وجود لغت.های ناشناخته، پیچیدگی زبان شعر، مشکلات دستوری و از همه مهمتر مشکل عدم آشنایی صحیح با اندیشه.های زرتشت نمی.توان ادعا کرد که اشعار زرتشت بطور کامل توسط دانشمندان اوستاشناس درک شده.است، با این همه، لطف و زیبایی آن دسته از سرودهایی که معنی آن روشن است، قابل انکار نیست.[۳۹]

گرچه در اوستای موجود جای جای اشاره.های پراکنده.ای به نام و خانواده و برخی حوادث زندگی زرتشت می.شود ولی زندگینامهٔ او به طور منظم و پیوسته عرضه نمی.گردد. شواهد موجود نشان می.دهد که شرح زندگی زرتشت در سه نَسک (بخش) از ۲۱ نَسک اوستا به نام.های سپند، چهرداد و وشتاسپ ساست آمده بوده.است. اصل متن اوستایی و ترجمهٔ پهلوی این بخش.ها در دست نیست اما خلاصهٔ مطالب آنها در کتاب هشتم دینکرد نقل شده.است.[۲۴]
آگاهی.های تاریخی و واقعی دربارهٔ زندگی زرتشت بسیار اندک است. آنچه در اوستا و در منابع پهلوی و فارسی آمده.است، بیشتر جنبهٔ اساطیری دارد، گرچه در این مطالب نیز حقایقی می.توان یافت. آنچه به یقین در مورد زندگی زرتشت از متون اوستایی بر می.آید اینست زرتشت از کودکی تعلیمات روحانی دیده.است زیرا در گات.ها (یسن ۳۳، بند ۱) خود را زوتَر نامیده.است و آن اصطلاحی است که در مورد دین مردی که دارای شرایط کامل روحانیت است، به کار می.رود. در گات ها (یسن ۴۳) اشاره به دریافت وحی از او از سوی اهورامزدا شده.است. زرتشت در تبلیغ دین خود با دشواری.هایی روبرو بوده.است. در سرودهای خویش (یسن ۴۶، بند ۲) از فقر و کمی تعداد حامیانش می.گوید و از بدکاری پیشگویان و روحانیان هم وطن خود کوی.ها و کرپن.ها، گله و شکایت دارد و از بعضی دشمنان خود مانند بندوه و گرهمه (یسن ۴۹، بند ۱ و ۲) نام می.برد. سرانجام بر آن می.شود که از زادگاه خود دور شود و به سرزمین مجاور برود که فرمانروای آن کی گشتاسپ است. زرتشت در این سرزمین سرانجام با موفقیت روبرو می.گردد. با گِرَوِش کی گشتاسپ به دین زرتشت، مخالفت.های حکمرانان همجوار برانگیخته می.شود. نام برخی از فرمانروایان مخالف زرتشت در آبان.یشت (یشت ۵، بند ۱۰۹) آمده.است که از میان آنان ارجاسب تورانی از همه نامورتر است. برحسب سنت زرتشت در سن ۷۷ سالگی کشته شد و قاتل او برادریش نام دارد. [۲۵]
قدیم.ترین و مقدس.ترین قسمت اوستا کتاب دینی زرتشتیان، گات.ها می.باشد. از زمان.های بسیار قدیم گات.ها را سخنان و اشعار خود زرتشت می.دانستند.[۲۶] اوستایی که اکنون در دست است تنها یک چهارم کتابی است که در دورهٔ ساسانیان وجود داشته.است.[۲۷] اوستا در شکل کنونی خود شامل پنج بخش است. بخش.های اوستا عبارتند از :
یسنا به معنی پرستش و نیایش است و مهمترین قسمت اوستاست. سخنان زرتشت موسوم به گات.ها، در آن گنجانده شده.است. کلاً شامل ۷۲ فصل یا هات است.[۲۸] ویسپرد شباهت تامی به یسنا دارد و همراه آن در مراسم دینی خوانده.می.شود.[۲۹] یشت.ها از برای ستایش پروردگار و نیایش امشاسپندان و فرشتگان و ایزدان است. از نظر قدمت زبانی احتمالاً چند سده با عهد گات.ها اختلاف زمانی دارد.[۳۰] [۳۱] یشت.ها گروهی از متن.های کهن هستند که از راه تلفیق در گنجینهٔ آیین زرتشتی گنجانده شده.اند.[۳۲] وندیداد به معنی قانون است. این بخش شامل بسیاری از قوانین مذهبی و احکام دینی زرتشتیان می.شود. تألیف آن معمولاً به پس از دورهٔ هخامنشی نسبت داده.می.شود.[۳۳] زبان و سبک و انشاء وندادید با این فرض که همهٔ کتاب از دورهٔ اول اشکانی است، کاملاً سازگار است.[۳۴] خرده.اوستا به معنی اوستای کوچک است. برای شرح نماز، ادعیه، روزهای متبرک ماه و اعیاد مذهبی سال و سایر مراسم مثل سدره.پوشی و کستی بستن کودکان، عروسی، سوکواری و غیره درست شده.است. این قسمت از اوستا در زمان شاپور دوم شاه ساسانی بین سال.های ۳۱۰ تا ۳۷۹ و توسط آذربد مهر اسپند تألیف شده.است.[۳۵]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1019]