سينماي قرآني؛ تعاريف و چارچوب‌ها / 16 مخالفت با سريال يوسف (ع) مبناي كارشناسي ندارد

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: سينماي قرآني؛ تعاريف و چارچوب‌ها / 16 مخالفت با سريال يوسف (ع) مبناي كارشناسي ندارد
گروه هنر: هنگامي كه عكس‌العمل مردم را در مقابل اين سريال مشاهده مي‌كنم، متوجه مي‌شوم كه مخالفت برخي منتقدان با اين كار مبناي كارشناسي ندارد، بلكه هدف‌شان تخريب است.
بخش اول گفت‌وگوي ايكنا با «فرج‌الله سلحشور» كارگردان سريال يوسف پيامبر (ع) بيشتر به روي منابع استخراجي اين كار متمركز شد كه بحث اسرائيليات مبحث اصلي بود، اما در قسمت دوم بيشتر مصاحبه به روي عوامل تكنيكي كار متمركز شده است.

سلحشور در ادامه بحث خود به برخي از ايرادات درباره به تصوير كشيدن ازدواج حضرت يعقوب با دو خواهر اشاره كرد و گفت: البته بايد اين نكته را ياد آور شوم كه ازدواج دو خواهر، همزمان با يك نفر در زمان حضرت ابراهميم (ع) و اولادش امري ناپسند نبود. من در اين‌باره با بعضي از بزرگان نيز مشورت كردم، آنها سنديت اين موضوع را تأييد كردند ولي برخي، حرمت اسلام در جمع بين دو خواهر را ملاك قرار داده و سعي كردند به عنوان يك گناه كه به پيامبر خدا نسبت داده شده با آن برخورد كنند.

وي افزود: درباره توضيح فوق اين مطلب را نيز متذكر مي‌شوم كه بيش از 70 درصد روايات و منابع تاريخي به چنين مطلبي صحه گذاشته‌اند در ضمن من سريالي نساختم كه ديگران را راضي كنم، اصلاً در امر تحقيق مذهبي ممكن نيست بتوان رضايت همه را فراهم كرد، بلكه هدف من جلب رضايت خداوند است.

سلحشور در ادامه گفت: گروهي كه كار تحقيقاتي و پژوهشي اين سريال را انجام داد متشكل از پنج نفر بود، البته در اين راه منابع بسياري وجود داشت كه سعي شد از موثق‌ترين آنها استفاده شود.

سلحشور در پاسخ به اين پرسش كه آيا از ابتدا براي نقش زليخا «كتايون رياحي» مدنظر بود يا از بين كانديداهاي مختلف وي انتخاب شد؟ جواب داد: براي انتخاب بازيگر اين نقش من كانديداهاي مختلفي را تست كردم، اما ملاك من براي اين نقش بازيگري بود كه چهره‌اش هم قابليت جوان شدن را داشته باشد و هم با گريم استعداد پير شدن را، كه كتايون رياحي در بين تمامي گزينه‌ها از شرايط مناسب‌تري برخوردار بود.

وي ادامه داد: براي نقش زليخا حتي من معتقدم كه به جز كتايون رياحي ديگر كسي را نمي‌توان يافت كه بتواند هم جواني و هم پيري اين نقش را به خوبي ايفا كند، مگر اينكه مي‌خواستيم براي نقش جواني و پيري از دو بازيگر سود ببريم كه آن هم دردسرهاي خاص خود را داشت، ولي در نهايت بايد بگويم كه من از انتخاب كتايون رياحي براي اين نقش راضي هستم، زيرا اين هنرمند چه از لحاظ كيفيت بازي و چه از نظر شخصيتي داراي وجهه‌اي بالا هستند.

سلحشور در اين باره كه انتخاب «مصطفي زماني» براي نقش يوسف (ع) بازتاب‌هاي متفاوتي را تا به امروز با خود به همراه داشته و اگر چه در ابتدا با عكس‌العمل‌هاي مخالفي مواجه بود، اما هر اندازه كه اين سريال پيش مي‌رود حسن اين انتخاب بيشتر نمايان مي‌شود، گفت: «از كلام حضرت رسول (ص) كاملاً مشخص است كه يوسف (ع) از زيبايي بسياري برخوردار بوده به همين دليل ما نيز سعي كرديم زيباترين چهره ممكن را براي يوسف انتخاب كنيم، اما نكته قابل تامل اين است كه ملاك‌ها براي زيبايي گوناگون است يك نفر ممكن است چهره‌اي غربي را زيبا بداند و نظري ديگر، زيبايي شرقي را، اما ملاك ما براي زيبايي آن چيزي بود كه در خصوص زيبايي چهره ائمه و معصومان ذكر شده است.

البته بايد گفت كه غرب توانسته برخي از ملاكهايش را به ما تحميل كند به همين دليل است كه مي‌بينيم ملاكي كه ما براي انتخاب يوسف (ع) در نظر داشتيم به مذاق عده‌اي خوش نيامده است.»

وي ادامه داد: چهره مصطفي زماني به عقيده من از كيفيت لازم براي چنين نقشي برخوردار بود، حتي من عكس وي را به بيش از 40 نفر كه براي تست دادن نقش زنان سريال آمده بودند نشان دادم كه همگي بدون استثناء بر اين انتخاب صحه گذاشتند.

وي متدكر شد: اين نكته براي من جاي سوال دارد، وقتي‌كه در نمايشگاه قرآن با مردم سريال يوسف را تماشا مي‌كردم همگي به زيبايي يوسف (ع) در كودكي صحه مي‌گذاشتند، اما در همان زمان مطبوعات و منتقدان مي‌گفتند كه كودكي يوسف زيبا نيست! اينكه ديگر تكنيك و تخصص نيست كه مختص منتقدان باشد. در مورد زيبايي هر كس مي‌تواند نظري بدهد، بنابراين با تأييد مردم، ترديدي نمي‌ماند كه مخالفت با زيبايي يوسف (ع) ممكن است از سر عناد و دشمني با اين سريال مذهبي باشد.

خبرنگار ايكنا در ادامه به گريم سريال اشاره كرد و گفت، آيا كلاه گيسي كه بر سر زنان اين سريال است با منابع تاريخي هم مطابفت دارد؟

كارگردان يوسف (ع) پاسخ داد: زنان و مردان مصري در زمان‌هاي قديم موهاي خود را مي‌تراشيدند و از گلاه كيس‌هاي از جنس نخ استفاده مي‌كردند كه اين امر بسيار رايج بوده است. اين مسئله را به وضوح مي‌توان از عكس‌هاي كه از آن زمان به جا مانده مشاهده كرد.

خبرنگار ايكنا در قسمتي ديگر از اين مصاحبه تأكيد كرد، تيتراژ اين سريال يكي از زيباترين كارهايي‌ست كه بعد از انقلاب ساخته شده، حتي اين مسئله را منتقدان اين مجمووعه نيز تصديق كرده‌اند، ممكن است درباره نحوه ساخت تيتراژ كمي برايمان توضيح دهيد؟

سلحشور توضيح داد: از ابتدا بسيار علاقه‌مند بودم كه تيتراژ كار با قرآن شروع شود همانطور كه در آغاز بسياري از كارها قرآن قرائت مي‌شود، براي به تصوير كشيدن اين مسئله به دنبال راهكاري بودم كه در نهايت با مشورت‌هاي انجام شده به اين نتيجه رسيدم كه قرائت قرآن در تيتراژ مي‌تواند تلفيقي از تواشيح دكلمه آيات و صوت باشد كه اين توفيق را مديون برادرمان «پيمان يزدانيان» آهنگساز مجموعه هستيم.

بحث ديگر ما با اين فيلمساز مربوط به نحوه همكاري با «جمال شورجه» بود كه كارگردان مجموعه درباره شكل‌گيري چنين همكاري گفت: سابقه دوستي من با «شورجه» به سالهاي دور برمي‌گردد در ضمن اين بزرگوار هميشه از من چون استادي حمايت كرده‌اند و به وضوح مي‌‌گويم كه اگر حضور وي نبود من از عهده ساخت چنين اثري برنمي‌آمدم. به نحويكه كه مي‌توانم ادعا كنم كه تمامي موفقيت‌هاي اين كار را مديون حضور شورجه و عزيزاني نظير ايشان هستم.

مبحث ديگري كه از سوي ما مطرح شد اين نكته بود كه دكور اين مجموعه به عقيده ما بهترين كاري است كه تا به امروز براي يك سريال تاريخي انجام شده است، ولي آيا سياست‌هاي در نظر گرفته شده كه بتوان از اين سرمايه عظيم در آينده نيز بهره ‌برد؟

اين كارگردان كه سابقه نقش‌آفريني در فيلم‌هاي نظير «توبه نصوح» و «پرواز در شب» را در كارنامه هنري خود دارد در خصوص مطلب مطرح شده گفت: تمام سعي ما بر اين امر متمركز بود كه دكورهايي ساخته شود كه ماندگار باشد، اما هيچ اثري بدون مواظبت ماندگار نخواهد ماند، حتي بودجه‌اي براي بازسازي دكورهاي اين مجموعه در نظر گرفته شد كه ما نفهميديم اين پول كجا خرج شد!! البته با ميراث فرهنگي نيز هماهنگ كرديم كه از لوكيش اين سريال در شهرك دفاع مقدس به عنوان محلي براي گردشگري سوي برده شود كه متاسفانه بدون نتيجه باقي ماند، در صورتيكه انجام چنين عملي، مسلماً با استقبال مردم مواجهه مي‌شد.

وي افزود: افسوس من به خاطر اين است كه ميلياردها سرمايه مملكت از بين مي‌رود بدون اينكه، بتوان از آن حمايت‌هاي لازم را انجام داد.

سلحشور در ادامه بحث به بودجه اين كار اشاره كرد و توضيح داد: بسياري علاقمند هستند كه بودجه اين كار را نيز همانند ديگر آثار بالا برند، اما اين مجموعه با شش ميليارد و چهارصدميليون تومان ساخته شد و اگر بخواهيم كمك‌هاي جانبي را نيز به حساب آوريم ساخت اين سريال در نهايت با 7 ميليارد انجام شد. در صورتيكه اگر صرفه‌جويي‌هاي لازم نبود، شايد مبلغ بسيار بيشتر از اين رقم مي‌شد.

وي اضافه كرد: «براي مثال ما براي ساخت برخي از دكورها سياست‌هاي را در نظر گرفتيم كه مخارج را كاهش داد. براي نمونه سعي كرديم كه بسياري از ستون‌ها را در همان محل توسط بچه‌هاي گروه فايبر گلاس همانجا بسازيم. در ضمن بايد اضافه كنم در زمان حال بسياري از سريال‌هاي ساخته شده در اين سطح با بودجه بسيار بالاتر از يوسف پيامبر (ع) ساخته مي‌شوند، البته بايد گفت شايد مردم فكر كنند هفت ميليارد بودجه‌اي زيادي است، اما بايد بگويم با توجه به اينكه سريال‌هاي مشابهه يوسف (ع) هم اكنون با 20 ميليارد ساخته مي‌شود، پس ديگر بودجه يوسف (ع) را نمي‌توان بالا قلمداد كرد.

حتي مي‌توانم به جرأت ادعا كنم كه هيچ كس و يا هيچ تهيه‌كننده‌اي در اين كشور نمي‌توانست اين سريال را با اين قيمت بسازد. و اگر كسي هم غير از اين فكر مي‌كند بسم‌الله.

خبرنگار ايكنا در اين بخش از گفت‌وگو اظهار داشت: به عقيده من اعتقاد واقعي به مفهوم اثر مي‌تواند تأثير بسيار بالايي به روي كيفيت كار بگذارد. بنده تا به حال بسياري از پشت صحنه‌هاي فيلم‌ها يا سريال‌هاي ديني را رفته‌ام و هيچ كدام را آنچنان كه بايد مقيد به مفاهيم آن كار نديدم، اما در سريال حضرت يوسف (ع) به واسطه چندين بار حضور در پشت صحنه كار به وضوح ديدم كه چگونه ايماني مشخص در كار موج مي‌زد و چگونه گروه در هنگام اذان، نماز جماعت برگزار مي‌كردند، اينها را نمي‌گويم كه شما خوشتان بيايد، بلكه مي‌گويم تا خوانندگان با واقعيت‌ها بيشتر آشنا شوند.

سلحشور در تكميل توضيح فوق اين بود: تمام تلاش من اين بود كه در حد توان بتوانم مشكلات عوامل را برطرف كنم، البته تا آنجا كه در توانم بود به همين دليل صميمتي در كار بود كه در آن گناه به صورت اعيان به چشم نمي‌خورد، البته از باطن افراد تنها خداست كه خبر دارد، حتي زمانيكه شبهه‌ ايرادي در مورد يكي از نزديكان خودم در اين كار به چشم خورد، وي را از اين پروژه اخراج كردم. به واقع مي‌توانم بگويم كه در پشت صحنه سريال يوسف (ع) ما يك فضاي مذهبي ايجاد كرديم در همين راستا كساني كه خواستند در اين كار ارزشها را زير پا بگذارند يا ارشادشان كرديم و يا از ادامه همكاري با آنها عذر خواستيم.

اين فيلمساز در پايان مطلب فوق به بحث صداي اين سريال اشاره كرد و گفت: من تجربه كار در دوبله را دارم به همين دليل ترجيح دادم كه صداي اين سريال سر صحنه باشد، چون از حس لازم برخوردار است، هر چند ممكن است برخي از صداها از قشنگي لازم برخوردار نباشد، اما در نهايت معتقدم كه با توجه به جميع جهات صداگذاري چنين كارهاي سرصحنه از كيفيت مناسبتري برخوردار است.

سوال ديگر ما از اين فيلمساز اين بود كه معمولاً در اينگونه آثار، فيلمسازان به وجهه حماسي كار توجه بيشتري مي‌كنند تا اثر به لحاظ جذابيت از كيفيت بالاتري برخوردار باشد، اما شما در يوسف پيامبر (ع) بيشتر به وجهه ارشادي كار توجه داشتيد مي‌توانيد دليل چنين رويكردي را بگوييد؟

سلحشور جواب داد: «دنياي سينما، دنياي قهرمان پروري است اينها همگي براي هنر هفتم هدف است ولي من خواستم بگويم كه اينطور نيست، زيرا مي‌توان سينماي جذاب داشت، بدون اينكه قهرمان‌پروري كرد، چون ايمان دارم كه سينماي اخلاقي، مكتبي و سازنده هم مي‌تواند جذاب باشد بدون اينكه در آن درگيري و خشونتي به چشم ‌خورد.

البته توضيح فوق به اين معنا نيست كه من قهرمان‌پروري را در سينما بد بدانم، بلكه منظور اين است كه تنها نبايد در آثار سينماي به ظاهر حوادث تكيه كرد، چراكه در دنيايي كه ما زندگي مي‌كنيم، چيزهاي جذاب ديگري نيز جز آرتيست‌بازي وجود دارد.»

وي در تكميل توضيح فوق گفت: يكي از راهكارهاي جذابيت تكيه به زيبايي تصويري كار است كه ما توانستيم تا حدودي با تلاش «معتمدي» (مدير جلوه‌هاي‌‌ويژه) به اين موفقيت دست پيدا كنيم.

پرسش پاياني بخش دوم اين گفت‌وگو از سلحشور در مورد تعداد قسمت‌هاي اين مجموعه بود كه وي نيز در پاسخ گفت: در ابتدا قرار بود كه اين مجموعه در 40 قسمت ساخته شود كه در ادامه به 45 قسمت افزايش پيدا كرد.
جمعه 26 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 346]