واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: بین الملل > اروپا - ترکیه و آمریکا در طول دوره دیپلماسی شان فراز و فرودهای زیادی را تجربه کردهاند. در حقیقت روابط نزدیک آمریکا و ترکیه بعد از جنگ جهانی دوم با اجرای دکترین ترومن در سال 1947 آغاز و با عضویت ترکیه در سال 1952 در ناتو و سپس سنتو وارد مرحله جدیدی شد. از آن تاریخ تا امروز البته با تسامح میتوان گفت که ترکیه یکی از متحدین راهبردی آمریکا محسوب میشود. ترکیه نقش مهمی در استراتژی کلان آمریکا به منظور بازدارندگی اتحاد جماهیر شوروی سابق در دوران جنگ سرد بازی کرد. پایان یافتن جنگ سرد و برطرف شدن خطر کمونیسم، باعث نگرانی دولتمردان ترکیه به خاطر از دست دادن موقعیت ژئوپولتیکشان نزد دولتهای غربی علی الخصوص آمریکا بود، اما وقوع دو اتفاق - جنگ 1991 خلیج فارس علیه رژیم صدام حسین عراق از سوی ائتلاف جامعه بین المللی به رهبری آمریکا و تشکیل جمهوریهای جدید التأسیس در آسیای مرکزی وقفقاز - نشان داد که نگرانیهای آنها بی مورد بوده است. پیوستن ترکیه به این ائتلاف بینالمللی و حمایت از آمریکا و همچنین همجواری و همسایگی ترکیه با این جمهوریهای جدید مزیتهای ژئوپولتیک جدیدی برای ترکیه فراهم ساخت. امروز ترکیه در محور اتصال سه منطقه مهم و حیاتی بالکان، آسیای مرکزی و قفقاز و خاورمیانه قرار گرفته که برای آمریکا مهم بوده واین کشور در هر سه منطقه، برای دستیابی به اهدافسیاسی اش به همکاری ترکیه نیاز دارد. از سوی دیگر،متقابلاً و با توجه به تغییر محیط امنیتی منطقهای ترکیه و چالشهای پیش رو نیازمندی ترکیه به روابط نزدیک با ایالات متحده آمریکا بیش از پیش احساس میشد. به همین دلیل تورگوت اوزال رئیس جمهور سابق ترکیه در جریان سفر خود به آمریکا در سال 1992 و مذاکراتش با جرج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا خواستار توسعه روابط همه جانبه با آمریکا شد. ضمن توسعه همکاریهای نظامی، سیاسی و اقتصادی دو کشور در این مقطع، حتی این روند با پیروز شدن بیل کلینتون در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 1992 ادامه یافت. گرچه در ابتدا رهبران ترکیه نسبت به مواضع کلینتون در مسأله قبرس علیه ترکیه و اوضاع حقوق بشر ترکیه نگران بودند، اما موجب خللی در روابط آنها نشد. بعد از حادثه 11 سپتامبر 2001 ترکیه کماکان به حمایت خود از ایالات متحده آمریکا ادامه داد و با اعلام همکاری در مبارزه بر علیه تروریسم بین المللی به رهبری آمریکا، در اولین اقدام نظامی آمریکا علیه تروریستهای القاعده مستقر در افغانستان و سرنگونی رژیم حامی آنها- طالبان- مشارکت کرد. بمب افکنهای آمریکایی با استفاده از حریم هوایی ترکیه به مقصد افغانستان برای انجام ماموریت حرکت میکردند و هواپیماهای حمل و نقل آمریکایی از پایگاه اینجرلیک، پایگاه هوائی ناتو در جنوب غربی ترکیه، سوختگیری کرده و لوازم مورد نیاز را جابجا میکردند و تا به امروز این همکاری ادامه دارد. اما این نوع همکاری در حمله آمریکا به عراق در سال 2003 اتفاق نیفتاد، هرچند که پیش از این حمله مذاکرات زیادی بین مقامات دو کشور اتفاق افتاد اما در نهایت با عدم تصویب قطعنامه مجوز استفاده از قلمرو سرزمینی ترکیه توسط نیروهای آمریکایی برای حمله به عراق در مجلس ملی ترکیه در اول مارس 2003، این روز به یک روز شوم در روابط بین ترکیه و آمریکا تبدیل شد و از آن تاریخ تا به امروز سایه سنگینی آن در روابط ترکیه وآمریکا احساس میشده است. از سرگیری حملات حزب کارگران کردستان عراق بر علیه ترکیه یک سال بعد از اشغال عراق توسط آمریکا و عدم شفافیت موضع دولت جرج بوش در قبال این موضوع و ترس از آینده عراق و افزایش بیثباتی و خشونتهای قومی و مذهبی در آن و احتمال تجزیه عراق از جمله نگرانیهای ترکیه از اقدام حمله آمریکا علیه عراق بود که تا حدی منجر به سردی روابط دو کشور شد. تحولات دیگری که در منطقه خاورمیانه در طول سالهای گذشته اتفاق افتاده از جمله برنامه هستهای ایران، حمله اسرائیل به حزب الله لبنان و همچنین غزه، اختلاف مواضع بین دولت ترکیه و آمریکا پیرامون این موضوعات منطقهای این وضعیت را تشدید کرد. اما دولت جدید آمریکا به رهبری اوباما قصد بازسازی روابط آشفته ترکیه و آمریکا را دارد. هیلاری کلینتون وزیر خارجه جدید آمریکا در ملاقات ماه گذشته اش از ترکیه خبر سفر اوباما به ترکیه در روزهای اولیه ماه آوریل را به اطلاع مقامات ترکیه رساند. اولین سوالی که به ذهن خطور میکند؛ این است که چرا اوباما، ترکیه را به عنوان اولین کشور خارجی مسلمان برای ملاقات انتخاب کرده است. در پاسخ به آن سوال دلایل متعددی را میتوان مطرح کرد از جمله: عضویت ترکیه در شورای امنیت سازمان ملل، عضویت در گروه 20 (کشورهای دارای اقتصاد برتر)، حضور نیروهای ترکیه در مأموریت حفظ صلح ناتو در افغانستان، اعلام طرح عقبنشینی نیروهای آمریکایی از عراق تا 31 دسامبر 2011 از سوی اوباما و آمادگی ترکیه برای همکاری با این سیاست جدید آمریکا، برچیده شدن پایگاه نظامی آمریکا در قرقیزستان و نیاز آمریکا به پایگاه اینجرلیک ترکیه برای انتقال نیرو به عراق و افغانستان نقش ترکیه در هدایت و برقراری صلح در منطقه خاورمیانه در سالهای گذشته از جمله میزبانی گفتگوهای اسرائیل و سوریه و نقش اخیرش در قبال ایجاد آتش بس در غزه، روابط دوستانه اش با ایران و احتمالاً ایفای نقش میانجی در بهبود روابط ایران وآمریکا، همکاریاش علیه تروریسم بینالمللی از القاعده گرفته تا حزب کارگران کردستان که هر دو را دشمن مشترک خود میدانند وکمک ترکیه به حفظ امنیت انرژی منطقه با انتقال نفت وگاز به بازارهای جهانی، همه و همه باعث شده است دولت اوباما ترکیه را به عنوان متحد اصلی و شریک استراتژیک اش در منطقه خاورمیانه قرار دهد و دیدار اوباما از ترکیه تأییدی بر رویکرد جدید واشینگتن در قبال ترکیه و شاید دیدن خاورمیانه از نگاه ترکیه است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 437]