صفرهای زیادی ، اسکناس های خیالی

واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > اقتصاد کلان - در حالی که اعلام شده بود با تکمیل مطالعات طرح حذف سه صفر از پول ملی در پایان آبان ماه، طرح جهت تصویب به کمیسیون اقتصادی دولت می رود ولی این طرح هم گویا مشمول سکوت شده است. نرجس حق بیان : شاید اشاره به نخستین ایده و نظر برای حذف سه صفر از پول ملی کار ساده ای نباشد اما این نکته که از زمان مطرح شدن طرح افزایش ارزش پول ملی قریب به 15 سال می گذرد بر کسی پوشیده نیست. اکنون پس از سالها دوباره این بحث کهنه برسر زبان ها افتاده که البته بنا بسیاری دلایل ازجمله ملاحظات اقتصادی و نیز فراهم نبودن بسترهای لازم برای ایجاد این طرح همچنان اقدامی برای آن صورت نگرفته است تا آنجا که اعلام شده بود با تکمیل مطالعات و بررسی های لازم پیرامون طرح حذف سه صفر از پول ملی در پایان آبان ماه سال جاری طرح جهت تصویب به کمیسیون اقتصادی دولت می رود و سرانجام پس از تصویب در دولت به عنوان لایحه به مجلس تقدیم می شود. هسته اولیه طرحبرپایه قانون پولی و بانکی ایران حفظ ارزش پول ملی یکی از مهم ترین وظایف بانک مرکزی است که باید طبق ماده یک قانون عملیات بانکداری بدون ربا یک ریال معادل یک چهارم گرم طلا ارزش داشته باشد. بر همین اساس غلامرضا مصباحی مقدم از اعضای کمیسیون اقتصادی دولت درچهل و هفتمین مجمع عمومی بانک مرکزی که همه ساله با حضوررییس جمهور برگزار می شود پیشنهاد حذف سه صفر از پول ملی را دوباره ارایه کردو بر اجرای این طرح به دلیل حاکم بودن فضای تورمی بر اقتصاد و نیز کاهش ارزش اسمی پول ملی تاکید کرد.همچنین براساس خواستگاههای عمومی که ناشی از محاورات عمومی است بنا بر این گذاشته شد تا در خصوص تغییر واحد پولی کشور نیزبررسی های لازمه صورت پذیرد و به دلیل اینکه مردم با نام تومان مانوس تر از ریال هستند از واحد تومان و یا هر واحد دیگری که مبنای فارسی داشته باشد درمبادلات پولی استفاده شود. آنچه مسلم است باز بینی در واحد پولی کشور و ازآن مهم ترکمک به افزایش ارزش پول ملی از هرجهت دارای توجیه است و باید به آن پرداخت به هر حال کشور های بسیاری در جهان بوده اند که نسبت به حذف صفر از پول خود در جهت افزایش ارزش پول ملی و نیز کمک به سهولت مبادلات تجاری و بازرگانی اقدام کرده اند و عمدتا نیز نتایج مثبتی به دست آورده اند اما نکته ای که سبب تعلل در اجرای طرح شده است وجود دیدگاه های متفاوتی است که راهبرد را کمی کند و مسیررا ناهموارکرده است. امکان سنجی برای مطالعه بر اساس دیدگاه های کارشناسی و نیز ضرورت های احراز شده حین مطالعات هم اکنون شرایط اقتصادی در کشور برای اجرای این طرح مناسب است و به تعبیری وضعیت hyperinflation یا تورم فزاینده موقعیت را به گونه ای ساخته که ایران مستعد حذف سه صفر از پول ملی خود باشد به هرحال ایران در رده چهارم بیشترین دارندگان نرخ تورم در دنیا است و باید در این خصوص اقدام های لازم را به عمل آورد. در ساده ترین حالت شاید اختصار نویسی ، صرفه جویی در کلام و نوشتار، کاهش حجم اسکناس، سادگی در مبادلات، نگهداری ساده‌تر حساب‌ها، ارقام و ترازنامه‌ها، اشغال فضای کمتر آمار و اطلاعات مالی در حافظه و هارد رایانه‌ها، نقل و انتقال سهل‌تر پول، کاهش آثار روانی تورم و نیز صرفه جویی در وقت برای شمارش حجم زیاد اسکناس‌ها است از جمله مزایای طرح باشد اما از دید کلان اجرای این طرح به واقعی شدن ارزش پول و نیز کمک به ارتقای پرستیژ پول ایران در جامعه بین الملل می انجامد چراکه کمک به ارتقای ارزش پول ملی و تقویت آن در جامعه بین الملل در روند جذب سرمایه از خارج مفید و موثر خواهد بود همچنین در این صورت 10 واحد پول ایران تقریباً با یک واحد پول اروپایی و آمریکایی برابری می‌کند.اگر از دید عامی به این موضوع بنگریم نیز طرح افزایش لرزش گذاری بر پول ملی حاوی فواید دیگری نیز می باشد از جمله اینکه در فرایند حذف سه صفر مردم احساس می‌کنند پولشان قوی شده و آن را بیشتر صرفه‌جویی و پس‌انداز می‌کنند و با پول قوی بهتر رفتار می‌کنند چراکه هم اکنون سرانه اسکناس برای هر فرد ایرانی 115 برگ است در حالی که در بسیاری از کشورها که در همین نزدیکی ما به سر می برند نظیر پاکستان سرانه مصرف اسکناس تنها 60 برگ است اگرچه ایران تا رسیدن به سرانه 14 برگی اسکناس که خاصه کشور های توسعه یافته است مسیر زیادی در پیش دارد اما دستیابی به وضعیتی که کشورهایی همچون مجارستان ، ترکیه ، آرژانتین و... به آن دست یافتند کار دشواری نیست. ایرادهایی که وارد استشاید تا دیروز این انتقاد مطرح شده از سوی برخی کارشناسان مبنی بر اینکه هنوز کشور به موقعیت تورم فزاینده نرسیده بنا براین درست نیست پول ملی قربانی شود انتقاد درستی بود اما امروز کشور به وضعیت تورم فزاینده رسیده است و همان طور که گفته شده در زمره چهار کشور hyperinflation به سر می برد.به زعم بسیاری از اقتصاد دانان کشور در وضعیت بحرانی برای تغییر و یا حذف صفر از پول ملی به سر نمی برد بنا بر این باید قید این طرح را زد و تا زمانی که بحران اقتصادی دامن کشور را نگرفته به سراغ آن نرویم اما در نگاهی مقابل باید بر این اصل تاکید کرد که نباید منتظر بحران ماند در شرایط فعلی نیز بحران پشت در اقتصاد ایران است به هر حال چهار قطعنامه و تهدید های گوناگون و نیز کارشکنی های مستدام از سوی برخی کشورها آنقدر نفس اقتصاد پولی را بریده بریده کرده است که تعلل ما در رفع و جلوگیری از بحران ها آن را با چالش اساسی مواجه کند.بر این اساس یکی از پیشنهاد ها تا بررسی کامل فرآیند حذف سه صفر انتشار اسکناس های درشت بود که مجال آن فراهم نشد اگرچه چک پول های بانک مرکزی وظیفه اسکناس های درشت را به خوبی عملیاتی کردند اما هنوز کشور ظرفیت لازم برای اسکناس های ده هزار تومانی و بیشتر دارد.انتقاد مطروحه دیگر ترس از آثار تورمی طرح پس از اجرای آن بود که عمده این ترس به افزایش ضریب نقدینگی طی یک سال اخیر باز می گشت. تمهیدات یک ساله اخیر بانک مرکزی در منترل حجم نقدینگی اگرچه اندکی به تولید و تولید کننده آسیب رساند اما در نهایت به تحقق اهدافی انجامید که امروز ترس از عواقب حذف سه صفر از پول ملی را به حداقل ممکن کاهش داده است. بر پایه این اعتقاد رشد بالای حجم پول ضمن بی ارزش کردن پول، باعث ایجاد مشکل در تبدیل پول به کالا می‌شودو واحد پول هرچه که باشد، اگر با شدت افزایش یابد، در تورم انعکاس پیدا می‌کند و در این مورد فرق ندارد، پول با چه واحدی شمارش شود. اگر منتقدان این طرح معتقد بودند که اجرای طرح قبل از حل مشکل رشد حجم پول، تاثیر مثبتی در اقتصاد کشور نخواهد داشت و تنها ضریب تبدیل کالا به واحد پول را ساده‌تر می‌کند امروز اداره آمارها و بررسی های بانک مرکزی به صراحت اعلام کرده است که رشد نقدینگی از 34 درصد در پایان سال 86 به 21 درصد در شهریور ماه تنزل یافته است بنا بر این نگرانی چندانی برای حل این مشکل وجود ندارد. اما از نگاهی دیگر باید دانست آنچه که بر تورم اثرگذار است، سیاست‌های اقتصادی دولت و سیاست‌های بانکی و پولی است که باید مدیریت شود نه حذف صفر از واحد پولی.بحث در خصوص حذف صفر از پول ملی از آنجا که خاستگاه تئوریک ندارد همواره با اظهار نظر های بساری مواجه بوده است و نگاههای مختلفی حتی از پشت عینک انتقاد در برابر آن قرار می گیرد. به عنوان مثال اگر کسانی بر این اعتقادند که باید کشور در شرایط تورم فزاینده واقع شود و سپس اقدام به حذف صفر از پول ملی نماید افراد دیگری هستند که بر کاهش و تثبیت نرخ تورم در رقم 10درصد ویا حتی پایینتر تاکید دارند. برخی نیز معتقدند دولت به جای هزینه کرد بسیار در این طرح و نیز زمان مقرر حداقل 3 سال برای اجرای این طرح انتشار اسکناس های درشت را در دستور کار خود قرار دهد و یا منابع لازم برای اجرا و عملیاتی کردن این طرح که هیچ تاثیر در کاستن از میزان تورم ندارد را صرف اعطای تسهیلات و تولید کند تا منحنی تورم کمی سر به زیر شود. تجربه کشور های دیگربر پایه اطلاعات بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول دست‌کم 50 کشور جهان تاکنون اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند. در این اثنا برخی از این کشورها برای تکمیل چرخه روانی نام واحد پول خود را نیز تغییر داده اند. زمانی در آلمان غربی وقتی فردی برای نوشیدن قهوه به کافه ای می رفت سعی می کرد تا قبل از سرو آن وجه لازم را بپردازد چراکه قیمت ها در هر ساعت متفاوت بود. این گونه بود که در رفرم پولی ایجاد شده در آلمان غربی که نخستین تجربه حذف صفر از پول ملی است ،ارزش اسمی اسکناس ها با افزایش مطلوبی روبرو شد اما در مقابل نیز کشور هایی مثل زیمبابوه قرار دارند که تلاش می کنند با حذف صفر از پول ملی از وضعیت اسفبار ایجاد شده در نظام پولی خود فرار کنند اما حذف 6 صفر هم در این اقتصاد جواب نداده است. حال مشخص نیست که در ایران چه نتیجه ای از حذف 3 صفر از پول ملی حاصل شود . ترکیه و اسکناس هایی برای آتاترک اما آنچه مسلم است این است که مشابه وضعیت اقتصادی ما را بسیاری از کشور ها داشته اند . ترکیه از جمله این کشور ها ست که برای ورود به اتحادیه اروپا از هیچ تلاشی فرو گذار نکرد حتی کاهش صفرهای اسکناس برای رسیدن به تورم کمتر. اسکناس های میلیون لیری ترکیه جای خود را به اسکناس هایی با ارزش اسمی کمتر دادند و این گونه بود که اسکناس یک میلیون لیری به اسکناس یک لیری تبدیل شد.از آغاز سال ۲۰۰۵، در ترکیه اسکناس‌هاى یک لیره‌اى، پنج لیره‌اى، ده لیره‌اى و بیست لیره‌اىبه گردش در آمد و جایگزین اسکناس‌هاى معادل به اصطلاح میلیونى شد. افزون بر این اسکناس‌هاى ۵۰ و یکصد لیره‌اى نیز به جمع اسکناس‌هاى تازه اضافه شدند تا دست کم 6 صفر از پول ملی ترکیه کم شود. بر روى همه این اسکنا‌س‌ها چون گذشته تصویر «کمال آتاترک» دیده می‌شود و در پشت آنها، آثار و بناهاى تاریخى ترکیه. بر این اساس ترکیه یک سال تمام از هر دونوع اسکناس استفاده کرد و در پایان سال میلادی اسکناس های قدیمی را رسما از رده خارج نمود. امروزه اقتصاد ترکیه به ثباتى نسبى دست یافته و نرخ تورم در این کشور در اواسط سال جارى میلادى براى اولین بار در طى سى سال گذشته، کمتر از ۱۰ درصد بوده است. دولت ترکیه امیدوار است که در چهار سال آینده بتواند، نرخ تورم را به میزان متوسط تورم در اتحادیه اروپا برساند. برزیل وحذف 18 صفر شاید برزیل نمونه بارز یک اقتصاد با تورم حاد باشد که برای فرار از این تورم 18 بار از صفرهای پول ملی خود را طی سالیان متمادی کم کرده است.این کشور در دهه 60 و 70 میلادی ماهانه 30 تا 40 درصد از ارزش پول خورا از دست می داد در سال 1967 میلادی برای اولین بار 3 صفر از پول ملی برزیل با نام Cruzeiro حذف و این پول به Cruzeiro Noro تبدیل شد. با این وجود برزیل نتوانست در کنترل تورم موفق عمل کند و تا سال 1981 تورم این کشور بار دیگر به 151 درصد رسید. در این میان بار دیگر سه صفر از پول ملی برزیل حذف شد. در سال 1989 بار دیگر تورم برزیل افزایش یافته و به هزار و 431 درصد رسید. در این هنگام بار دیگر دولت برزیل اقدام به حذف صفرهای بازگشته همراه با تغییر نام پول ملی کرد. در سال 1993 زمانی که تورم این کشور در مرز 2 هزار درصد قرار داشت بار دیگر حذف سه صفر اعمال شد. این بار دولت توانست در مهار تورم توفیقاتی کسب کند. با این حال برزیل همچنان یکی از گران‌ترین کشورهای آمریکای‌لاتین به حساب می‌آید. از سال 1930 تاکنون طی شش مرحله 18 صفر از پول ملی برزیل حذف شده است و هشت بار نیز نام واحد پولی این کشور تغییر پیدا کرده است. آلمان رکورد چاپ اسکناس را شکستآلمان در اوایل دهه 1920 میلادی شاهد افزایش تورم تا مرز 25/3‌میلیارد ‌درصد در هر ماه بود. به تعبیر بهتر در این زمان قیمت کالاهای مصرفی هر 49 ساعت دو برابر می‌شد. در چنین شرایطی بانک مرکزی کشور آلمان اقدام به چاپ اسکناس‌های درشت کرد، زیرا اسکناس‌هایی با مبالغ پایین هیچ کاربردی در اقتصاد نداشت. در این زمان نیز بانک مرکزی در اولین گام اسکناس‌های 50‌میلیون مارکی چاپ کرد ولی با گذشت زمان و برای تامین نیازپولی مردم اسکناس‌های 50‌میلیارد مارکی توسط این سازمان پولی آلمان به چاپ رسید. سپس اسکناس‌های 100‌میلیارد مارکی در این کشور چاپ شد و رکورد چاپ اسکناس جهان را شکست. زیمبابوه و تورمی که کاهش نمی یابداگرچه اکثر کشورهای دارای تورم بالا تجربه خوبی از کاهش صفر از پول ملی دارند اما زیمبابوه نماد کامل شکست این طرح است. دولت زیمبابوه در سال 2003 زمانی که تورم این کشور یک هزار درصد بود اقدام به حذف سه صفر از اسکناس‌های این کشور کرد. با این وجود دولت عملاً هیچ‌گونه اقدامی در خصوص مهار تورم انجام نداده و صرفاً به وجه روانی حذف صفرها اتکا کرد. بدیهی آنکه این کارکرد به زودی از میان رفت و تورم تازنده سرانجام اقتصاد این کشور را ویران کرد و دلار زیمبابوه از هم پاشید. هم‌اکنون تورم این کشور آفریقایی از مرز یازده میلیون درصد گذشته است و دولت برای تامین اسکناس مورد نیاز مردم ناگزیر از چاپ اسکناس‌های یکصد میلیارد دلاری شده است. این در شرایطی است که بانک مرکزی این کشور اعلام کرده دیگر کاغذ اسکناس کافی برای نشر پول در اختیار ندارد. مجارستان و 20 صفر روی اسکناس ها در فاصله سال‌های 1945 تا 1946 میلادی این کشور نیز تورم فزاینده‌ای را تجربه کرد. در سال‌های 1945 و 1946 میلادی قیمت کالاهای موجود در بازار این کشور در هر 15 ساعت دو برابر می‌شد. این مساله بعد از اتمام جنگ جهانی دوم در این سرزمین اتفاق افتاد. همین مساله سبب شد تا بانک مرکزی عکس‌العمل نشان دهد. قبل از ایجاد تورم فزاینده بزرگ‌ترین اسکناسی که در این کشور چاپ شده بود اسکناس‌های 1000 پنگویی بود. اما در اواخر سال 1945 میلادی این کشور برای تامین نیاز مردم اقدام به چاپ اسکناس‌هایی با ارزش 10‌میلیون پنگو کرد.اما این پایان کار نبود با گذشت کمتر از شش ماه حتی اسکناس‌هایی با ارزش 10‌میلیون پنگو نیز برای مردم قابل استفاده نبود و اسکناس‌های درشتی که به سختی می‌توان نامی برای آن انتخاب کرد چاپ شد. اسکناس‌هایی که روی آنها 20‌صفر وجود داشت. در این زمان اسکناس‌های چاپ شده برابر با 10 به توان 20 بود. در نیمه دوم سال 1946 میلادی بازهم اسکناس‌های درشت‌تری در این کشور چاپ شد. در این زمان اسکناس‌هایی با 21 صفر چاپ شد. ولی در اواخر این سال مشکل مجارها حل شد و واحد پول قدیمی با واحدی جدید جایگزین شد و تمامی صفرها از روز اسکناس‌ها حذف شد. مجارستان رکورد بزرگ‌ترین اسکناس‌ها را در تاریخ جهان به خود اختصاص داده است. کلام آخر اگرچه حذف صفر از پول ملی و معرفی پول جدید ، بیش از آنکه یک اقدام سیاسی باشد ، یک اقدام فنی و کارشناسی است ولی کنترل دولت بر پول ملی نشانه و شاخصه یک دولت ملت مدرن است . حذف صفر از پول ملی بخشی از بسته اصلاحات اقتصادی و سیاسی به شمار می رود و ابزاری برای حمایت دولت از اقتدار سیاستهای پولی است . به هر حال سلب اعتماد از مردم و روی آوری آنها به ارزهای خارجی دارای پرستیژ فشار روانی و اقتصادی زیادی را بر دولتها وارد خواهد کرد بر همین اساس گفته می شود حذف صفرها مانع از نفوذ ارزهای خارجی و بیگانه در اقتصاد خواهد شد . از دیگر سو اگرچه عنوان می شود یکی از عواید این طرح کاهش تورم است اما در پاره ای از موارد نیز حذف صفر قادر به کاهش سریع تورم نمی شود که در این زمینه می توان به کشورهای آمریکای جنوبی اشاره کرد. آرژانتین و برزیل نمونه های بارزی از این مساله در دهه 1980 و اوایل دهه 1990 به شمار می روند . اگر دولت تنها به حذف صفرهای پول ملی اکتفا کند و اصلاحات اقتصادی فراگیر و جامعی را اجرا ننماید ، سیاست حذف صفر به تنهایی کارساز نخواهد بود .باید این نکته را مورد توجه قرار داد که یکی از مواردی که موجب حذف صفر پول ملی می شود ، تورم است . رشد نقدینگی و افزایش عرضه پول موجب رشد تورم می شود و دولت می تواند با حذف صفر از پول ملی ، جلوی افزایش تورم را بگیرد . تلاش برای اصلاح واحد پول ملی و معرفی واحد پول جدید نیز زمینه دیگری برای حذف صفرهای پول ملی است به هرحال موفقیت دولت در کاهش نرخ تورم و افزایش رشد اقتصادی ، موجب تقویت جایگاه دولت در بازارهای مالی بین المللی و تشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی خواهد شد .به نظر می رسد حذف صفر از پول ملی هزینه های کمی بر اقتصاد تحمیل کند . این سیاست تنها مستلزم انتشار اسکناسهای جدید و آگاه کردن مردم و بازارهای مالی نسبت به تغییرات جدید است .

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبر آنلاین]

[مشاهده در: www.khabaronline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 475]

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب

صفحات پیشنهادی

صفرهای زیادی ، اسکناس های خیالی
صفرهای زیادی ، اسکناس های خیالی-اقتصاد > اقتصاد کلان - در حالی که اعلام شده بود با تکمیل مطالعات طرح حذف سه صفر از پول ملی در پایان آبان ماه، طرح جه.

گوناگون

بهترین مارک کربن فعال در بازار ایران (راهنمای کامل خرید)

آیا شیرآلات اهرمی ارزان قیمت در دکور کردن حمام محدودیت ایج...

9 روش جرم‌ گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بو...

بررسی دلایل و راهکارها برای بیشتر کتاب خواندن

خرید و فروش اکانت کلش آف کلنز در سایت های خارجی

انواع ریموت جرثقیل و کاربردهای آن‌ها در صنایع مختلف

موسیقی قدیمی ایرانی؛ پلی به خاطرات و احساسات ماندگار

بهترین وکیل ملکی در تهران

بررسی تخصصی چری آریزو ۵

مقایسه درایو‌های برند زیمنس و اینوت

انتقال سرمایه با تتر؛ راه‌حلی برای دور زدن تحریم‌ها