محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1844926956
راهکارهای افزايش رفتار مطلوب در كودك
واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: با استفاده از روشهای تغییر رفتار و رفتاردرمانی، والدین میتوانند مجموعه‌ای از فنون یادگیری را كه هدف آن اصلاح رفتار، افزایش رفتار مطلوب، كاهش رفتار مطلوب و حذف رفتار نامطلوب است را در مورد فرزندان خود به كار بندند، معمولا خانواده‌ها در برخورد با فرزندانشان با مشكلات متعددی مواجه هستند. مشكلاتی از قبیل: پرخاشگری، بی‌نظمی، بدغذایی، بدخوابی و ... . رفتاردرمانی از تكنیك‌هایی است كه برای مواجه با این مشكلات و فائق آمدن بر آنها كاربرد بالایی دارد. این تكنیك‌ها به دلیل سهولت به كارگیری و اثرمندی بالا، موجب می‌شوند تا والدین به طریقه مناسب و صحیح بتوانند مشكلات رفتاری فرزندانشان را برطرف كرده و رفتارهای نامطلوب آنها را به سمت رفتارهای مطلوب سوق دهند. با استفاده از روشهای تغییر رفتار و رفتاردرمانی، والدین میتوانند مجموعه‌ای از فنون یادگیری را كه هدف آن اصلاح رفتار، افزایش رفتار مطلوب، كاهش رفتار مطلوب و حذف رفتار نامطلوب است را در مورد فرزندان خود به كار بندند، لذا بهتر است كه ابتدا نوع رفتار و رفتار هدف مشخص شده و سپس راه حل مناسبی برای تغییر رفتار تعیین گردد. افزایش رفتار صحیح و مطلوب: در برخی موارد دیده شده‌است كه كودك رفتاری را آموخته است اما به حد كافی آن رفتار را تكرار نمی‌كند. برای مثال كودكی را در نظر بگیرید كه مشق نوشتن، غذا خوردن و سلام كردن را آموخته است اما به میزان كافی و مطلوب این رفتارها را انجام نمی‌دهد. در این موارد می‌توان به یكی از روشهای ذیل عمل كرد: الف: تقویت مثبت: در تقویت مثبت زمانی كه رفتار مطلوب را در كودك مشاهده كردیم، محركی را كه برای كودك مطلوب است ارائه می‌كنیم. برای مثال از تشویق، جایزه دادن، لبخند زدن، توجه كردن، در آغوش گرفتن و ... استفاده مینماییم. تقویت مثبت یكی از بهترین روشها برای افزایش رفتار مطلوب است، اما چیزی كه در اینجا اهمیت دارد نوع تقویتی است كه به كودك ارائه می‌شود. ممكن است برخی از محرك‌ها برای كودكی تقویت‌كننده باشند حال آنكه برای كودكی دیگر تقویت كننده نباشند. برای مثال ممكن است كه انواع خوراكی‌ها برای كودكی خوشایند بوده، در صورتی كه كودكی دیگر هیچ گونه تمایلی به خوراكی نداشته باشد. بنابراین باید توجه داشته باشیم محركهای خوشایند كودكمان را شناسایی كرده و در موارد مناسب به كار بندیم. مورد دیگری كه باید در نظر گرفت، تعداد و زمان ارائه تقویت كننده است. تقویت مداوم و زیادی از حد برای هر نوع فعالیتی كه كودك انجام میدهد باعث می‌شود كه كودك رشوه گیر و پرتوقع بارآمده و علاوه بر آن خودجوشی و خودانگیختگی‌اش از بین برود. بنابراین بهتر است كه برای ارائه تقویت مثبت به ترتیب ذیل عمل نماییم: رفتاری كه قصد افزایش آن را داریم شناسایی كنیم. در ابتدای اجرای برنامه تغییر رفتار، در مقابل هر رفتار مطلوب، كودك را تقویت نماییم. زمانی كه رفتار مطلوب افزایش پیدا كرد، به مرور تعداد تقویت‌ها را كاهش دهیم. در نهایت بعد از مدتی كه رفتار به طور كامل و مداوم انجام شد، تقویت را حذف كنیم. مثال: كودكی را در نظر بگیرید كه فقط در برخی موارد سلام می‌كند. هدف ما این است كه كودك رفتار سلام كردن را افزایش دهد. لذا در ابتدای امر، در هر زمانی كه سلام كرد او را تقویت می‌كنیم.حال ممكن است كه این تقویت بصورت بوسیدن، تحسین كردن، لبخند زدن و ... باشد. بعد از مدتی تنها در بعضی موارد او را تقویت كرده و در نهایت تقویت را حذف می‌كنیم تا رفتار بصورت درونی و خودانگیخته انجام شود. موارد دیگری كه باید در مورد تقویت مثبت در نظر داشته باشیم به شرح ذیل هستند: همیشه از یك نوع تقویت كننده خاص استفاده نكنیم چرا كه اثربخشی آن به مرور زمان از بین خواهد رفت. تنها در صورتی رفتار را تقویت نماییم كه پیشرفتی در رفتار مشاهده كنیم. در غیر این صورت رفتار نامطلوب كودك نیز تقویت خواهد شد. تقویت باید بلافاصله بعد از ارائه رفتار مطلوب صورت گیرد چرا كه اگر تاخیری در ارائه تقویت انجام شود تاثیر اندكی در افزایش رفتار مناسب خواهد داشت. این حالت در مورد كودكان خردسال اهمیت بیشتری دارد. ب) تقویت منفی: در این روش، در صورت ارائه رفتار مطلوب از جانب كودك، محركی كه برای او نامطلوب و آزار دهنده است را حذف می‌كنیم. مثال: كودكی را در نظر بگیرید كه برای جلب توجه و اینكه او را در آغوش بگیرند، جیغ و داد راه انداخته و گریه می‌كند. در صورتی كه والدین كودك در این زمان به خواسته او توجه كنند این رفتار كودك تقویت خواهد شد و در موارد مشابه تكرار خواهد گردید. حال اگر در این زمان به كودك بی‌توجهی كنند، رفتار كودك به مرور از بین خواهد رفت چرا كه متوجه می‌شود این روش برایش كارساز نبوده است. در این صورت اگر والدین در زمانی كه كودك رفتار مطلوبی از خود نشان داد، او را در آغوش بگیرند و به او توجه كنند (عدم توجه را حذف كنند)، رفتار مطلوب جایگزین رفتار نامطلوب خواهد شد. روشهای ایجاد رفتار مطلوب: روشهای ایجاد رفتار مطلوب زمانی به كار می‌رود كه كودك رفتاری را نیاموخته باشد و ما در صدد باشیم تا این رفتار را به او بیاموزیم. مانند: آموزش توالت، غذا خوردن و ... كه برای این كار می‌توانیم از روشهای ذیل استفاده نماییم. الف) قرار دادن الگو یا سرمشق اجتماعی: والدین بهترین الگو و سرمشق برای كودكانشان هستند، چرا كه كودكان در بسیاری از موارد از والدین خود تقلید می‌كنند. چنانچه كودكی شاهد دروغ گفتن پدر خود باشد چه بسا در موارد مشابه دست به دروغ گفتن بزند.بنابراین همان مقدار كه مشاهده رفتار مطلوب در رفتار كودك موثر خواهد بود، مشاهده رفتار نامطلوب نیز در رفتار او اثر خواهد داشت. بنابراین یكی از بهترین روشها برای ایجاد رفتار مناسب (آموزش رفتار مناسب) همراه شدن والدین با كودك است كه در این صورت می‌توان برای تحكیم این رفتار آموخته شده از تقویت‌كننده‌ها استفاده كرد. مثال: در صورتی كه والدین بخواهند رفتار مسواك زدن را به كودك خود بیاموزند میتوانند در ابتدا برای انجام این عمل با كودك خود همراه شوند و بعد از اینكه كودك این عمل را آموخت، جهت تحكیم آن از روشهای تقویت كه شرح‌آن آمد استفاده نمایند. مورد دیگری كه باید در نظر داشته باشیم این است كه برای الگو قرار دادن، داستانها و افسانه‌ها نیز تاثیر به سزایی در رفتار كودك خواهند داشت. با شنیدن داستانها كودكان با شخصیت اصلی داستان همانند سازی كرده و رفتارهای او را می‌آموزند. علاوه بر داستانها، فیلمها و كارتونهایی كه كودكان مشاهده می‌كنند و همچنین بازیهای كامپیوتری كه انجام می‌دهند نیز بر عملكرد و رفتار آنها بی‌اندازه موثر است. لذا انتخاب داستانها، كارتونها، فیلمها و بازیهای كامپیوتری مناسب برای كودك از اهمیت به سزایی برخوردار است. ب) شكل‌دهی گام به گام رفتار: در این روش، رفتار هدف به بخشهای كوچك‌تری تقسیم شده و هر بخش برای تثبیت شدن تقویت می‌گردد. در اینجا والدین برای تقویت كردن نباید منتظر بمانند كه رفتار بطور كامل نمایان شود. حتی در برخی موارد می‌بایست رفتاری را كه كاملا درست نیست تقویت كرد. این روش برای استفاده مناسب از توالت بسیار موثر است. مثال: برای آموزش استفاده از توالت در ابتدا به محض اینكه كودك اعلام كرد كه آماده رفتن به توالت است حتی اگر پوشك خود را كثیف كرده بود، تقویت می‌شود. بعد از اینكه این رفتار به طور كامل شكل گرفت و كودك در هر نوبت اعلام كرد كه آماده رفتن به توالت است، تقویت را كاهش داده و در نهایت حذف می‌كنیم و تنها در صورتی كه كودك زمان توالت رفتن خود را اعلام كرد و پوشك خود را كثیف نكرده بود، او را تقویت مینماییم. این مراحل را تا جایی ادامه می‌دهیم كه رفتار به طور كامل شكل بگیرد. البته باید توجه داشته باشیدكه در پایان، زمانی كه كودك كاملا آموزش دید، تقویت به مرور و به طور كامل حذف گردد تا رفتار بصورت خودانگیخته صورت گیرد. ج) نشان دادن علامتی برای رفتار مطلوب: نشان دادن علامت برای انجام رفتار مطلوب یكی از روشهایی است كه كارایی بسیار بالایی دارد. به وسیله این روش جهت یادآوری به كودك قبل از اینكه رفتاری را انجام دهد، علامتی را نشان می‌دهیم. بدین ترتیب دیگر از گفتار برای تاكید به كودك جهت انجام رفتار مورد نظر استفاده نمی‌كنیم. مزیت این روش بر گفتار این است كه اگر از گفتار استفاده كنیم حالتی مانند غر زدن پیش خواهد آمد و در مواردی كودك آزرده خواهد شد، درصورتی كه استفاده از علایم از آنجایی كه حالتی مانند بازی دارد، كودك را مشتاق به انجام رفتار مورد نظر می‌‌نماید. مثال: كودكی را در نظر بگیرید كه قبل از غذا خوردن دستهای خود را نمی‌شوید. قبلا به او آموخته‌ایم كه قبل از خوردن غذا باید دستهای خود را بشوید، اما گاها كودك این رفتار را فراموش می‌كند. در این هنگام هر روز در كنار ظرف غذای او برچسبی به نشانه شستن دست می‌چسبانیم تا كودك به محض دیدن آن به یاد شستن دستهایش بیافتد. كاهش و حذف رفتار نامطلوب در کودکان در برخی موارد كودكان دارای رفتارهای نامطلوبی مانند: نخوردن غذا، صحبت كردن در میان صحبت دیگران، بی‌نظمی و ... هستند كه بهتر است برای از بین بردن این نوع رفتارها با توجه به شرایط یكی از روشهای ذیل را انتخاب كنیم. الف) روش آستانه: در این روش محرك ناخوشایند كه موجب رفتار نامطلوب می‌گردد تا حدی به كودك ارائه می‌گردد كه رفتار نامطلوب ظاهر نشود. مثال: كودكی را تصور كنید كه دارو یا غذای مخصوصی (محرك ناخوشایند) را نمی‌خورد و اگر از او بخواهیم كه این كار را انجام دهد شروع به گریه و زاری (رفتار نامطلوب) می‌كند. در این زمان باید ارائه دارو یا غذا به كودك را از كمترین حد شروع كرده و سپس به مرور زمان میزان آن را افزایش دهیم، به نحوی كه كودك آزرده نگردد. ب) روش محروم كردن: در این روش محركی را كه برای كودك خوشایند است در زمان انجام عملی نامطلوب حذف می‌كنیم. بسیاری از والدین با این روش آشنا هستند و در بسیاری موارد از آن استفاده می‌نمایند چرا كه نتیجه خوبی به‌دست آورده‌اند. مثال: كودكی بر خلاف وظیفه‌ای كه در انجام تكالیفش دارد، این كار را انجام نمی‌دهد. اگر والدین او بعداز ظهر كه كودك باید برنامه مورد علاقه‌اش را در تلویزیون ببیند به او اجازه این كار را ندهند، از روش محروم كردن استفاده نموده‌اند. توجه: اگر از روش محروم كردن استفاده كردید (اجازه دیدن تلویزیون را ندادید)، تا زمانی كه كودك رفتار مطلوب را انجام نداد به او اجازه این كار را ندهید چرا كه كودك یاد می‌گیرد كه اگر الان تلویزیون تماشا نكرد تا ساعاتی دیگر والدین او این موضوع را فراموش كرده و او می‌تواند مجددا به محرك خوشایند دست یابد. بنابراین روش محروم كردن اثر خود را از دست خواهد داد. ج) تنبیه: تنبیه از نامطلوب‌ترین روشهایی است كه برای تغییر رفتار استفاده می‌شود. تنبیه زمانی اتفاق می‌افتد كه كودك رفتار نامطلوبی انجام داده و در مقابل، محرك ناخوشایندی از سوی والدین دریافت می‌دارد. باید توجه داشته باشید كه تنبیه عوارض جانبی زیادی دارد، لذا تا حد امكان از انجام دادن آن باید خودداری كرد و به ازاء آن از روش محروم كردن استفاده نمود. تنبیه تنها یك پاسخ دارد: "دیگر این كار را انجام نده". در حالی كه پاسخی جایگزین برای آن را ندارد. یعنی به كودك نمی‌آموزد كه اگر این كار را انجام ندادی چه كار دیگری باید به جای آن انجام دهی. به‌علاوه اینكه در تنبیه كودك حالت نفرت و انزجار پیدا می‌كند و ممكن است از محیطی كه در آن تنبیه شده‌است(مانند: مدرسه یا خانه) و فرد تنبیه كننده (مادر، معلم) فراری شود و در نهایت اینكه ممكن است تنبیه منجر به انجام رفتار پرخاشگرانه‌ای از سمت كودك گردد كه از رفتار اولیه ناخوشایندتر است. البته باید در نظر داشت كه همیشه تنبیه مضر نیست و می‌تواند در برخی موارد مفید نیز باشد، اما باید در نظر داشت زمانی كه از تنبیه استفاده می‌كنیم حتما رفتار مطلوب در مقابل رفتار نامطلوب را هم تشویق نماییم. روشهای نگهداری رفتار: در نظر داشته باشید كه ممكن است كودكی رفتاری را آموخته باشد و آن را به طور صحیح انجام دهد. در اینجا لازم است كه والدین برخوردی موثر با این رفتار كودك داشته باشند تا مبادا زمانی از بین برود. برای مثال كودكی را در نظر بگیرید كه این رفتار را آموخته است كه در میان صحبت دیگران حرف نزند. حال اگر والدین به او توجهی نكنند و به او اجازه صحبت كردن ندهند بعد از مدتی كودك به رفتار اولیه خود یعنی صحبت كردن در میان صحبت دیگران دست خواهد زد. لذا لازم است كه والدین از انواع روشهای تقویت برای حفظ و نگهداری رفتار كودك استفاده كنند. در اینجا انواع روشهای تقویت را با ذكر مثال برمی‌شماریم: تقویت نسبی ثابت: در این نوع تقویت، كودك برای تعداد معینی از رفتارهای مطلوبی كه انجام میدهد تقویت می‌گردد. مثال: والدین به كودك خود می‌گویند كه بعد از هر 4 نمره خوبی كه كسب كرد برای او یك جایزه می‌خرند. همانطور كه گفته شد این روش در ابتدای كار بسیار مفید می‌باشد اما اگر برای نگهداری رفتار از این نوع تقویت استفاده كنیم كودك پرتوقع و رشوه‌گیر می‌شود و به علاوه آنكه اگر زمانی به دلایلی بعد از 4 نمره خوب جایزه دریافت نكرد، رفتار مطلوبش كاهش پیدا می‌كند. تقویت نسبی متغیر: در این زمان تقویت نسبت به تعداد رفتارهای مطلوب انجام می‌گیرد اما مشخص نیست كه ارائه تقویت بعد از چه تعداد رفتار مطلوب انجام می‌شود. مثال: كودكی را در نظر بگیرید كه قرار است نمرات خوبی در درس ریاضی كسب كند. والدین او ممكن است كه یك بار بعد از گرفتن 4 نمره خوب و یك بار بعد از گرفتن 6 نمره خوب به او پاداش دهند. موضوعی كه در اینجا مهم است این است كه تعداد رفتارهایی كه بعد از آن كودك تشویق می‌گردد برای او مشخص نمی‌گردد. تقویت فاصله‌ای ثابت: در این نوع تقویت، كودك بعد از مدت زمانی ثابت تقویت دریافت می‌دارد. مثال: كودكی را در نظر بگیرید كه به او آموخته‌ایم هر روز قبل از رفتن به تخت خواب مسواك بزند. حال برای اینكه رفتار او را ثابت نگه‌داریم در پایان هر هفته برایش جایزه‌ای می‌خریم. در اینجا فاصله زمانی مشخص است و تغییر نمی‌كند. این روش نیز مانند روش اول اگر برای نگهداری رفتار استفاده شود كودك را پرتوقع می‌كند.. تقویت فاصله‌ای متغیر: در اینجا كودك بعد از مدت زمانی تقویت می‌شود اما اینكه چه زمانی این تقویت صورت می‌گیرد برای او مشخص نیست. مثال: كودكی كه بعد از بازی با اسباب‌بازیهایش آنها را جمع كرده و سرجایش می‌گذارد، یك بار در آخر هفته و یك بار دیگر بعد از 3 هفته تشویق می‌شود. در اینجا نیز چیزی كه حائز اهمیت است این است كه زمان برای كودك معین نمی‌گردد. باید توجه داشته باشیم كه تقویت‌های متغیر برای نگهداری رفتار بهترین نوع تقویت‌كننده‌ها هستند چرا كه رفتار خودانگیخته كودك را از بین نبرده و او را پرتوقع نمی‌كند این در حالی است كه تقویت‌كننده‌های ثابت برای شكل‌دهی رفتار، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند و تا آنجایی از آنها استفاده می‌كنیم كه رفتار به‌طور كامل شكل بگیرد و سپس برای نگهداری آن، همانطور كه در بالا اشاره كردیم از تقویت كننده‌های متغیر استفاده مینماییم. تهیه شده توسط ماهنامه کودک - سیما عالمی- دانشجوی كارشناسی ارشد روانشناسی بالینی /lifestyle اختصاصی مطالب پیشنهادی: همه چیز درباره رابطه مادر و دختری! تکنیک های خلاقیت برای کودکان روح و جسم نوزاد خود را تغذیه کنید پدران بخوانند: رمز تربیت پسر موفق! چند روش مقابله با خستگی مادران
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1134]
-
گوناگون
پربازدیدترینها