جنگنده های نسل پنجمخیلی نازه

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

هواپیماهایی نظیر F-14, F-18, Mig-29, Su-27 را می توان نقطه عطفی در صنایع هوایی دوران جنگ سرد نامید. این جنگنده ها با تكامل و بهسازی نمونه های مشابه قبلی، به بالاترین توان رزمی در دهه های 80 و 90 میلادی رسیدند. این نسل از هواپیماها را در اصطلاح، جنگنده های نسل چهارم می نامند.
جنگنده هایی مانند Eurofighter Typhoon، سوخو-30، رافال و غیره هم كه در سال های پس از جنگ سرد طراحی و تولید شدند، در گستره نسل چهارم قرار می گیرند.

اما پیشرفت سامانه های پدآفندی و موشكی، برجسته ترین جنگنده های اواخر دوران جنگ سرد را با چالشی جدی روبرو كرد، زیرا برآیند سرعت، مانورپذیری و توانمندی های راداری متعارف، سپر امنی در برابر یك سامانه پدافندی پیشرفته نیست و جنگنده ها به آسانی هدف موشك های زمین به هوا قرار می گیرند.
طراحان هوافضا برای مقابله با این چالش جدید، توسعه و بهبود سامانه های رادارگریز (stealth)، فرار از رادارهای رهگیر (LPIR) و الكترونیك هوابرد (avionics) را در دستور كار خود قرار دادند. جنگنده های مدرنی كه برپایه این سه فنآوری طراحی می شوند، جنگنده های نسل پنجم شناخته می شوند.
هواپیمای F-22 نیروی هوایی ایالات متحده كه از سال 2005 عملیاتی شد و هواپیمای F-35 این كشور كه با سرمایه گذاری مشترك كشورهای عضو ناتو اكنون پروازهای آزمایشی خود را انجام می دهد، معروف ترین جنگنده های نسل نو به شمار می روند.

افول غرب
رسانه های آمریكایی به تازگی از توقف عملیات همه جنگنده های نسل پنجم این كشور خبر دادند. این موضوع با گزارش اختلال در عملكرد سامانه تولید اكسیژن در كابین خلبان (OBOGS) در جنگنده های F-22 آغاز شد. كاستی های موجود در این سامانه، باعث ورود مواد شیمیایی مضر به دستگاه تنفسی خلبان و ایجاد عوارض جانبی نظیر هیپوكسیا می شود.
گفته می شود، دلیل سقوط یك فروند جنگنده F-22 در 16 نوامبر 2010 در منطقه آلاسكا نیز نقص در سامانه اكسیژن رسانی آن است و از ماه مه (اردیبهشت) نیز تاكنون هیچیك از 158 فروند جنگنده F-22 به پرواز در نیامده است.
از سوی دیگر، در حالیكه نزدیك به پنج سال از نخستین پرواز آزمایشی F-35 می گذرد، اوایل ماه جاری كشف نقص موجود در یكی از سوپاپ های IPP (بخشی از موتور هواپیما) به توقف دو هفته ای تمامی پروازهای آزمایشی این جنگنده انجامید.
اخیرا و درپی اوجگیری بحران بدهی و كسری بودجه در آمریكا، این پرسش در میان نمایندگان كنگره مطرح شده كه با توجه به عملیاتی شده F-22 از سال 2005، چرا از این گرانقیمت ترین جنگنده تاریخ در هیچیك از نبردهای عملیاتی چند ساله گذشته (افغانستان، عراق و لیبی) استفاده نشده است؟
یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش نیز گوشه های دیگری از كاستی های F-22 را افشا و از جمله معلوم كرد، در سال 2006 به دلیل باز نشدن درب شیشه ای 71 هزار دلاری هواپیما، یك خلبان بپنج ساعت زندانی شد.
در سال 2007 یك اشكال نرم افزاری در سامانه ناوبری هواپیما، باعث شد 12 فروند جنگنده F-22 هنگام پرواز از هاوایی به اوكیناوا در ژاپن، مسیر خود را گم كنند كه اصلاح نرم افزار آن نیز بین 200 تا 300 هزار دلار هزینه در پی داشت.
سال گذشته میلادی (2010) نیز مواردی از فرسایش ناشی از پوسیدگی در بدنه هواپیما كشف شد كه این پدیده سبب از بین رفتن ویژگی رادارگریزی جنگنده می شود.

ظهور شرق
در چنین فرصتی، روسیه و هندوستان، مدتی است كه روی تولید نخستین جنگنده نسل پنجم خود كار می كنند. این جنگنده كه PAK FA یا T-50 نام دارد، نخستین پرواز آزمایشی خود را سال 2010 انجام داد.
روز پنجشنبه، شبكه تلوزیونی راشا تودی نخستین نمایش عمومی این جنگنده در حاشیه نمایشگاه هوایی مسكو (25 تا 30 مرداد 1390) را نشان داد.
T-50 از بسیاری جهات شبیه به F-22 است. بال های ثابت، پهن و متمایل به عقب؛ دو موتور جت در انتهای هواپیما؛ و دو ترازگر عمودی (vertical stabilizer) این تشابه ظاهری را به وجود آورده است.
هرچند آنچه تلویزیون راشا تودی نشان داد، نمایشی ساده از پرواز یك جنگنده بود و مانورهای پیچیده F-22 در نوع روسی و هندی دیده نشد.
چندی پیش نیز هند اعلام كرد كه تا یك دهه آینده، به جنگنده هایی برای جایگزینی میگ های 29، میراژها و جگوارهای خود نیاز خواهد داشت.
طبق اعلام شبكه های تلویزیونی، قرار است هندوستان جزییات طراحی این جنگنده را كه رادارگریز، بومی و ساخت این كشور است، سال آینده فاش كند.
وی. كی. ساراسوات مدیركل سازمان تحقیقات و توسعه دفاعی هند درباره این جنگنده گفت: بیشتر ساختار این هواپیمای 20 تنی مواد تركیبی (كمپوزیت) است. سلاح ها درون مخازن مخفی داخل بدنه جاسازی خواهد شد و دو موتور تقویت شده Kaveri یا جنرال الكتریك نیز تامین كننده نیروی رانشی است.
در دی ماه 1389 كه رابرت گیتس وزیر دفاع وقت آمریكا برای دیداری رسمی عازم پكن شده بود، چینی ها نیز نخستین جنگنده نسل پنجم خود به نام J-20 و تك سرنشین را به نمایش گذاشتند كه با یك موتور، بزرگتر و احتمالا سنگین تر از F-22 و T-50 است.
پنجشنبه گذشته نیز اعلام شد كه كارشناسان نظامی پس از بررسی ظاهری جنگنده چینی، احتمال داده اند موتور آن در واقع موتور موسوم به 44/1 شركت میكویان روسیه است كه هواپیماهای میگ را تولید می كند. این موتور به دلیل مهندسی رادارگریزی ضعیف تر، در رقابت با موتور شركت سوخو شكست خورد و تولید T-50 به سوخو واگذار شد.
سال گذشته لی هو اِی سفیر چین در مسكو، گفته بود همكاری دفاعی با روس ها از خرید و فروش سلاح فراتر رفته است كه شاید بتوان معنای دقیق این سخن را با توجه به ساخت جنگنده J-20 درك كرد.
از دیگر سو، به آب انداختن نخستین ناوهواپیما بر چینی (18 مرداد) كه در واقع یك ناو قدیمی روس است و اعلام پكن مبنی بر تولید سه ناو هواپیمابر دیگر در آینده را نیز می توان در همین راستا ارزیابی نمود.
نتیجه گیری
همكاری نظامی روسیه با چین و هند به عنوان دو كشور رقیب، نشان از تمایل روس ها به رقابت با غرب بر سر تولید جنگنده های نسل پنجم دارد. افزون بر این راهبرد، هندی ها و چینی ها نیز به تولید چنین جنگ افزارهایی تمایل فراوان دارند.
احتمالا سنگین تر بودن جنگنده های Pak Fa T-50 و J-20 نسبت به مدل های مشابه آمریكایی (در حالت خالی)، امروز برای ایالات متحده و غرب یك مزیت باشد و نوع چینی نیز برای دستیابی به یك طرح كاملا رادارگریز و قابل مقایسه با F-22 راه درازی در پیش داشته باشد. اما باید این نكته را در نظر داشت كه غرب اكنون به دنبال راه هایی برای كاستن از هزینه های دفاعی خود و مبارزه با بدهی و كسری بودجه عظیم دولتی است.
در مقابل غرب گرفتار، چین و هند كشورهایی با رشد شتابان و روسیه برخودار از فرصت بهای زیاد نفت و گاز، قرار دارند كه می توان انتظار داشت در سال های آینده، بسیاری از كشورهای درحال توسعه بویژه هند، چین و روسیه در حوزه تولید جنگنده های نسل پنجم، همپای غرب یا شاید جلوتر حركت كنند.

برگرفته از خبرگزاری ایرنا
میلیتاری پارسی

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 473]