کليساى مريم مقدس يا کليساى دزور دزور

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: در 12کيلومترى جنوب ماکو نزديک روستاى بارون، در دهانه دره آگى يا دزور دزور با پيوستن سه نهر به يکديگر سرچشمه روخانه زنگى مار را تشکيل مى.دهند. در سالهاى 1315 تا 1324م/ 715 تا724هـ. ن در اين مکان کليسا و دير مريم مقدس به وسيله اسقف «بسداچى زاکاريا» ساخته شد.
وزارت نيرو براى آبيارى و احياى زمين.هاى دشت ماکو، تصميم گرفت روى رودخانه زنگى مار يا «ماکو چاى» سد مخزنى احداث کند . مناسب.ترين مکان براى ساختن سد، دهانه تنگه دزور دزور بود. در محدود اراضى مربوط به سد، کليساى مريم مقدس قرار داشت. در صورت ساختن سد،.کليسا در زير آب مدفون مى.شد.

سازمان ميراث فرهنگى کشور در صدد برآمد گرانبهاترين ارمغان را که جابه.جايى کليساى مريم مقدس و نجات آن بود به جهان مسيحيت و خصوصاً ارمنيان جهان هديه کند. سازمان ميراث فرهنگى با هماهنگى با خليفه.گرى ارمنيان آذربايجان و وزارت نيرو درصدد برآمد ساختمان کليساى مريم مقدس را به مکانى امن منتقل سازد.
اين کليسا با سنگ.هاى تراشيده شده در حجم.هاى مختلف ساخته شده است. نماى کليسا بسيار ساده بوده فقط در اطراف پنجره.ها و نورگيرى.ها با ستون.هاى کاذبى که به قوسى جناغى منتهى مى.شوند تزيين شده است.

سازندگان کليسا، سنگ.ها را طورى تراشيده بودند که هر دو سنگ به صورت چفت و بست به يکديگر متصل شده.اند. براى انتقال کليساى مريم مقدس در مدت 25 روز با رعايت نکاتى علمى، سنگ به سنگ، در لايه.هاى ديوار چينى شماره.گذارى و پياده کردند و به محل ديگر بر روى يک برآمدگى صخره.اى که در حدود 110 متر مرتفع.تر از محل اوليه کليسا در 600مترى آن بود انتقال دادند.
در اواخر آبان ماه 1367 کار انتقال و بازسازى کليسا در محل جديد به شيوه.اى مطلوب به پايان رسيد پس از پايان عمليات جابه.جايى کليساى مريم مقدس، لوح سنگى که تهيه شده بود بر ديوار کليسا نصب شد. در بخشى از لوح مزبور نوشته شده است:« پس از مطالعات لازم، سنگ به سنگ پياده کرده و در حدود ششصد مترى محل اوليه در پاييز هزار و سيصد و شصت و هفت هجرى شمسى با هيئت اصلى خود بازسازى کرد تا نشانى باشد زنده از توجه جمهورى اسلامى ايران به حفظ آثار تاريخى و احترام به شعائر و مقدسات هموطنان ارمني.