کاهش اعتماد به نفس عاملی مهم در جهت ایجاد بیماری گرفتگی عروق کرونر قلب

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: کاهش اعتماد به نفس عاملی مهم در جهت ایجاد بیماری گرفتگی عروق کرونر قلب

محسن حسن.زاده
کارشناس ارشد روان.شناسی، پژوهشگر استرس
[email protected]
آیا تاکنون برای شما این سئوال پیش آمده است که چرا تعداد بیماران قلبی نسبت به گذشته فراوان.تر شده.اند؟ آیا دقت کرده.اید که از هر ده خانواده یک خانواده دارای عضوی هستند که بیماری قلبی دارد؟ آیا رفتارها و عواملی که منجر به بیماری کرونر قلب که در آن عروق تغذیه کننده قلب دچار گرفتگی می.شوند را می.شناسید؟ آیا می.دانستید در ایران 40 درصد مرگ و میرها بر اثر اختلال در عروق کرونر قلب به وقوع می.پیوندد؟ آیا رابطه.ای بین اعتماد به نفس پایین و بیماری کرونر قلب وجود دارد؟
بیماری کرونر قلب چه نوع بیماری است؟
اختلالهای قلبی- عروقی تقریبا نصف مرگ و میر مردم آمریکاست (موسسه بهداشت و خدمات انسانی آمریکا، 1984). از میان این بیماری.ها می.توان به بیماری عروق کرونر قلب اشاره کرد. بیماری عروق کرونر قلب به بیماری گفته می.شود که ناشی از تنگی و انسداد شرایین کرونر است که خون پر از اکسیژن را به قلب می.رسانند. اگر انسداد جریان خون اکسیژن.دار به قلب فقط برای مدتی کوتاه رخ دهد یا ناکامل باشد، فرد انقباض دردناکی را که آنژین صدری نامیده می.شود در قفسه سینه، بازو، پشت و گردن خود احساس می.کند (AMA,ز1989). بروز این حالت در هنگام فعالیت بدنی یا استرس، بیشتر محتمل است و اگر زود پایان یابد، با ضایعه کم همراه است یا آن.که اصلا ضایعه.ای به همراه ندارد. اما اگر انسداد شدید باشد یا طول بکشد، ممکن است قسمتی از بافت ماهیچه قلب (میوکارد) تخریب شود، حالتی که انفارکتوس مبوکارد یا سکته قلبی نامیده می.شود.
بر اساس نظر انجمن قلب آمریکا، هر سال در حدود 5/1 میلیون آمریکایی دچار سکته قلبی می.شوند که بیشتر از یک سوم آنها معمولا پیش از رسیدن به بیمارستان جان می.بازند (گلدبرگ، گور و آلپورت، 1994). طبق تحقیقات موجود و گزارش.های رسمی منتشر شده در ایران، حدود 40 درصد از فوت.ها در ارتباط با قلب و سکته.های قلبی می.باشند.
حالت سمپاتیک و پاراسمپاتیک در فیزیولوژی بدن
به نظر می.رسد در صورت مطلع شدن از دو وضعیت کلی بدن از نظر فیزیولوژی، بحث بیماری کرونر قلب یا گرفتگی عروق کرونر بهتر درک شود. (اجازه می.خواهم مباحث به صورت ساده.تر و بدون استفاده از اصطلاحات علمی مطرح شود که درک آن آسانتر شود).
خداوند سیستمی را در بدن انسان قرار داده که به محض احساس خطر به صورت خودکار واکنش نشان داده و فرد را از خطر رها می.سازد. تصور کنید شما در خانه کنار پدر، مادر، همسر و یا دیگر اعضای خانه نشسته.اید و مشغول دیدن تلویزیون و یا صرف چای هستید. ناگهان احساس می.کنید که زمین می.لرزد. شما ناخودآگاه بلند شده و در کمترین زمان ممکن خود را به حیاط خانه و یا محیط خارج از آپارتمان می.رسانید. از زمانی که شما زمین لرزه را احساس کردید، بدن شما از حالت سکون و آرامش نسبی (پاراسمپاتیک) خارج شده و به حالت تلاش و حرکت (سمپاتیک) وارد می.شود. تبدیل این دو وضعیت از حالت سکون به حالت تلاش و جنب و جوش، توسط ترشح هورمون.های شیمیایی در خون صورت می.گیرد. این هورمون.ها شامل آدرنالین، تیروکسین، کورتیزول و .... می.باشند.
تمامی این هورمونها نقش محرکه قوی برای بدن داشته و حالت واکنش سریع را برای قلب به وجود می.آورند. ضربان قلب زیاد شده و در نتیجه خون بیشتری به ماهیچه.ها و قسمت.های مختلف بدن پمپاژ می.شود. این تغییرات فرد را قادر به فرار از موقعیت خطرناک می.سازد. مردمک چشم جهت دیدن بهتر، بازتر شده، ماهیچه.های بدن، بهتر و قوی.تر عمل می.کنند و تصمیم.گیری برای مغز سریعتر صورت می.گیرد. این وضعیت بسیار کوتاه است و معمولا بدن بعد از رفع خطر یا تلاش فراوان به حالت پاراسمپاتیک وارد می.شود. این هورمونها نقش آنی داشته و بعد از وارد شدن به حالت سکون، ترشح آنها متوقف می.شود.
در مثالی ساده نقش هورمونهای محرکه را می.توان از نظر نوع کاربرد و این.که بیشتر این هورمونها آنی و گذرا هستند، شبیه به استارت ماشین فرض کرد که نیاز به روشن شدن ماشین را در بدو حرکت، برآورده می.سازد و دیگر نیازی به ادامه کار در استارت، دیده نمی.شود و اگر چنانچه باز هم استارت کار کند، دنده فلاوین، دنده استارت و بقیه قسمتهای ماشین خورد می.شوند. در بیماران قلبی و بخصوص در افراد دارای شخصیت تیپ A ، حالت سمپاتیک یا حالت تحرک و تلاش فراوان، بیشتر از بقیه افراد می.باشد. دلیل این ادعا این است که در تحقیقات نشان داده شده است که میزان هورمونهای محرکه سیستم سمپاتیک در افراد دارای تیپ شخصیتی A به طور معنی.داری نسبت به افراد گروه B از نظر آماری بیشتر است.
به توضیحات بیشتر در قسمت زیر توجه کنید.
رابطه بین تیپ شخصیتی A و بیماری کرونر قلب
افراد دارای شخصیت تیپ A کسانی هستند که یکسره در تلاش هستند، بی.قرار بوده و زندگی را صحنه رقابت با دیگران می.دانند، بلند پرواز هستند، تمایل دارند که کارها سریع و به صورت آنی انجام دهند. تند حرف می.زنند، تند راه رفته و تند غذا می.خورند. شتابزده ماشین می.رانند، یکسره خود را با دیگران مقایسه می.کنند، چند کار را با هم انجام می.دهند، همیشه وقت را مهم می.دانند ولی به دلیل بی.کیفیت بودن کارهایشان نمی.توانند از وقت استفاده مفید کنند، خیلی با هیجان حرف می.زنند، بر سر دیگران داد می.زنند، از آهسته کار کردن دیگران به قول عامیانه اعصاب آنها خورد می.شود و ... .
به طور خلاصه این افراد دارای سبک زندگی پر فشار بوده و یکسره در وضعیت سمپاتیک هستند. تحقیقات نشان داده است که مقدار هورمونهای محرکه در بدن افراد دارای تیپ شخصیتی A بسیار بیشتر نسبت به افراد گروه B می.باشند.
هورمونهای فوق.الذکر فقط نقش محرکه اولیه را جهت تلاش دارند و نباید این هورمونها همیشه در داخل خون باشند. وجود این هورمونها و همچنین فعل و انفعالات شیمیایی دیگر در افراد دارای تیپ شخصیتی A کمک خواهد نمود که عروق کرونر یا عروق تغذیه.ای قلب مسدود شود.
در مثالی دیگر برای شما بیان خواهد شد که چطور این هورمونها باعث اختلال در قلب می.شود. شما قصد دارید مقداری اسید از مغازه باطری.سازی خریداری کنید و برای باتری ماشین خود به خانه ببرید. فرد باطری.ساز هر چه می.گردد در مغازه ظرف شیشه.ای و یا ظرفی که مقاومت زیاد به اسید داشته باشد، برای شما در مغازه پیدا نمی.کند. او مجبور می.شود اسید را در یک ظرف و گالن پلاستیکی کوچک بریزد و به شما بدهد. وی در تذکری به شما بیان می.کند که این ظرف حدود 15 دقیقه به اسید مقاوم است. شما باید سریعا این اسید را به باطری برسانید وگرنه این اسید بدنه ظرف را اصطلاحا خواهد خورد. شما اگر در این 15 دقیقه خود را به باطری رساندید و اسید را در باطری خالی نمودید، مشکلی به وجود نمی.آید. اما اگر در ترافیک معطل شدید، و 15 دقیقه تبدیل به 30 دقیقه شد، تمام اسیدها از ظرف خارج شده و روی لباس و دستان شما خواهد ریخت.
نقش هورمونها در سیستم گردش خون شبیه به مثال بالا می باشد. به صورت آنی و گذرا، هورمونهای محرکه به سیستم صدمه نمی.زند، ولی اگر بنا باشد این هورمونها یکسره در خون وجود داشته باشند، سیستم قلبی - عروقی را از بین خواهند برد. عروق کرونر قلب از عروقی هستند که بیشتر در معرض این خطر هستند. تحقیقات مشخص نموده است که افراد دارای شخصیت تیپ A بیشتر از افراد گروه B در خون خود دارای هورمونهای محرکه هستند. عوامل مهم بسیار دیگری هم مثل مصرف دخانیات، چربی و غیره هم موثر بر این روند هستند که نباید آنها را نادیده گرفت.
اعتماد به نفس چیست؟
در تعریف اعتماد به نفس ذکر می.کنند که: احساس ما از خویشتن و آنچه در مورد خود می.اندیشیم . این تفکر و احساس می.تواند بسیاری از رفتارهای ما را تحت تاثیر خود قرار دهد. وقتی شما خودتان را قبول ندارید، توانائیهایتان را دست کم می.گیرید، آن وقت تائید دیگران برایتان مهم می.شود. فکر می.کنید دیگران بهتر از شما هستند. یکی از ابتدائی.ترین اصول بهداشت روانی، پذیرفتن خود به همان صورت که هستیم. چاق، لاغر، زشت، زیبا، بلند، کوتاه و .... . وقتی این تصور ما از خودمان ضعیف شود، همیشه نگران برخوردها، حرفها، سرزنشها و رفتارهای دیگران هستیم. رابطه.ای بین خوب زندگی کردن از نظر خواب، خوردن و مسائل مختلف با بالا بودن اعتماد به نفس وجود دارد. آنهایی که سعی می.کنند برای خود زندگی کنند، همیشه اعتماد به نفس بالاتری دارند. در یک توصیف کلی و ساده، اعتماد به نفس یعنی این.که در هر کجا هر کاری را که در چهار چوب شرع، عرف و قانون باشد، بتوانید انجام دهید. چه افراد اطراف شما یک نفر و چه میلیون نفر باشند. رفتار بدون استرس و اضطراب نتیجه این اعتماد به نفس بالا می.باشد.
رابطه بین اعتماد به نفس و تیپ A
با مطالعه بر روی تعداد زیادی از افرادی که دارای شخصیت تیپ A هستند، یافت شده است که این افراد به طورکلی دارای اعتماد به نفس پایین هستند. شاید در نگاه اول به این افراد، شما تعجب کنید که چطور از انجام کارها با اعتماد به نفس بالا صحبت می.کنند. اینان به دلیل اعتماد به نفس پایین در محیطی که تازه وارد می.شوند، دست به فعالیت و آن هم به صورت بیش از اندازه می.زنند.
به دلیل نیاز به تائید دیگران در این گروه، شاید تمام کار دیگران و یا قسمتی از کار دیگران را انجام دهند. اینان از استراحت و زمان لازم جهت زندگی خود کاسته و آن زمان را علاوه بر زمان موظفی، برای تائید دیگران وقت می.کنند.
در حقیقت نبود اعتماد به نفس بالا، با کار فراوان و دریافت رضایت دیگران، جبران می.شود. این کار آنقدر تکرار می.شود که مثلا یک کارمند بسیاری از امور و پرونده.های محل کار خود را به خانه می.برد و انجام می.دهد تا از این طریق رضایت همکار، رئیس و غیره را بدست آورد. در نهایت این برای فرد به عنوان یک عادت شده و یکسره از استراحت و آسایش خود می.کاهد تا تائید دیگران را کسب کند.
همیشه این نگرانی در این آدم.ها وجود دارد که « نکند دیگران از دست من ناراحت شوند! ». تلاش فراوان و نگرانی مداوم و عدم کیفیت زندگی از بعد خوردن، خوابیدن، نزدیکی جنسی، توجه به زیبایی.های طبیعت و غیره خود فرد را به سوی تیپ شخصیتی A شدن سوق می.دهد.
خستگی طولانی و فشار هیجانی در افراد تیپ شخصیت A به مراتب نسبت به دیگران بیشتر است. افراد دارای تیپ شخصیتی A بیش از افراد دارای تیپ شخصیتی B امكان دارد نشانه.های خستگی خود را پنهان سازند یا نادیده بگیرند و به رغم آسیب دیدن، تا آخر حد توانایی.شان از خود كار بكشند (كارور، كلمن و گلاس، 1976؛ كارور، دگریگوریو و گیلیس، 1981؛ وایدنر و متیوز، 1978).
شاید افراد نوع A هنگامی كه باید از سرعت كار خود بکاهند، اغلب خود را به نقطه.ای فراتر از حد معمول می.رسانند و فرسایش فیزیكی مكرر آنها، به بیماری.هایی مانند عروق كرونر منجر می.شود (كارور، دیاموند و هامفریز، 1985).
چگونه اعتماد به نفس خود را افزایش دهیم؟
در بحث ایجاد اعتماد به نفس، باید به توانایی خود در عمل كردن، ایمان داشته باشیم. همچنین به توانایی خود در دنبال كردن فعالیتها و پیگیر بودن آنها، اطمینان داشته باشیم. در مواقع برخورد با موانع، باور کنیم که توانایی عبور از موانع را خواهیم داشت و کوچکترین شکی به خود راه ندهیم. بپذیریم، توانایی كنترل زندگی عاطفیمان را، و این.كه بدانیم چه احساسی داریم و چگونه می.توانیم یك ارتباط سالم و ماندگار با دیگران بوجود آوریم. باور به توانایی خود در ایجاد ارتباط معنی.دار و محبت.آمیز با دیگران داشته باشیم. پذیریش توانایی.هایمان در ابراز علاقه و عشق به انسانها. بتوانیم عشق را از دیگران دریافت کنیم و به دیگران کمک کنیم. در مواقع دشوار از دیگران کمک بخواهیم و اعتماد به خود داشته باشیم از این.که بعنوان یك انسان آنچه می.توانیم به دیگران هدیه كنیم، ارزشمند است.
چگونه والدین و اطرافیان، عزت نفس سالم كودكان را مختل می.كنند؟
1- نحوه زندگی والدین و اطرافیان، سرمشق كودكان است. پدر و مادری كه خود اعتماد به نفس ندارند و احساس نیازشدید به انتقاد و ایرادگیری از طرف هركسی را دارند (مخصوصاً كسانی.كه مرتباً از همسر و فرزندان خود ایراد می.گیرند) سرمشق كودكان قرار گرفته و بعنوان اصلی.ترین و در واقع مخرب.ترین عامل عزت نفس آنها عمل می.كنند.
2- عدم پذیرش كودكان بعنوان افرادی ذاتاً ارزشمند و با اهمیت توسط والدین و اطرافیان و دست كم گرفتن آنها و عدم اعتقاد به نظرات آنها، باعث ایجاد ضعف شخصیتی در كودكان می.شود.
3- مقایسه كودكان با سایر كودكان. این مقایسه.ها موجبات آزار روانی فرد مقایسه شونده می.شود و بذرهای خود كم.بینی و كم ارزش بودن در نهاد كودك كاشته می.شود.
4- چنانچه به كودك اجازه داده نشود كه در موارد لازم خودش فكر كند و مستقلاً تصمیم بگیرد و در عوض او را از انجام كارهایی كه توانایی آنرا دارد باز داریم، عملاً احساس بی.كفایتی و بی.لیاقتی در آن به وجود می.آید.
5- تشویق و وادار كردن بچه.ها به تقلید از خواهر و یا برادر موفق یا نابغه و عدم موفقیت عملی آنها در این زمینه، اكثراً باعث احساس عمیق حقارت و نهایتاً ناتوانی در برخورد و مقابله با مسائل زندگی در فرزندان خواهد شد.
6- برداشت ناخوشایند كودك از قیافه و یا نقص.هایی كه خود یا حتی نزدیكان او دارند نیز احتمالاً زمینه از خودبیزاری و نهایتاً عدم اعتماد به نفس را در او بوجود آورند.
7- اعمال فشار بیش از حد به فرزندان توسط والدینی كه سعی دارند با موفقیت بچه.ها، ضعفهای شخصیتی خودشان را جبران كنند، موجبات احساس بی.لیاقتی در كودكان را ایجاد می.كند.
8- باور كردن استهزا و پرگویی اطرافیان در مورد موقعیت نابسامان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نژادی كودك به تقویت احساس خودكم.بینی و حقارت در او منتهی می.شود.
9- آزاد گذاشتن و یا كنترل و محدود كردن افراطی كودك توسط اطرافیان احساس بی.اهمیتی را در او تقویت می.كند.
10- سرزنش و انتقاد افراطی از كودك در ایجاد احساس گناه و بی.عرضگی كودك موثر است.
11- واگذاری بعضی از امور به کودکان و نونهالان جهت رشد اعتماد به نفس و تشویق و تحسین در زمانی که از انجام آنها برآمدند و از بین بردن این تفکر که فقط بزرگترها هستند که از توان انجام بسیاری از کارها بر می.آیند.
12– انتخاب اهداف قابل دسترس توسط ما و رضایتمند بودن از رسیدن به اهداف قابل دسترس و اجتناب از انتخاب اهداف غیر قابل دسترس و آموزش این نوع انتخاب به فرزندانمان.
منابع:
- ادوارد پ. سارافینو. روان.شناسی سلامت. ترجمه دکتر الهه میرزایی و همکاران. انتشارات رشد. تهران 1384.
- اسپنسرا، راتوس. روان.شناسی عمومی(جلد دوم). ترجمه دکتر حمزه گنجی. موسسه نشر ویرایش. تهران 1378.
- حسن.زاده، محسن. 55 نکته جهت رهایی از استرس. انتشارات بنفشه. مشهد مقدس 1384.
- حسن.زاده، محسن. استرس نه!. (معرفی تیپ شخصیتی A ). انتشارات سخن.گستر. مشهد 1381.
- کریستوفر دیویدسون. راهنمای پزشکی خانواده - کرونری قلب. ترجمه عباس تیرگانی. انتشارات امامت. مشهد1384.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 598]